CASCAD-E-NIEUWSBRIEF  30  ZOMER 2011
Website: www.cascade1987.nl
Weblog : www.cascade1987.web-log.nl

Zo maar zomer in Versailles, Sigisbert Chrétien Bosch Reitz (Nederland, 1860-1938), Parterre de Latone à Versailles, 1906

INHOUD
  1. Inleiding: medewerking / aandacht / actie van donateurs gevraagd
  2. Nieuws
  3. Mededelingen van het bestuur
  4. Interactief / Actie
  5. Recent verschenen en binnenkort te verschijnen publicaties
  6. Exposities en presentaties
  7. Agenda
  8. Buitenland

1. Inleiding: medewerking / aandacht / actie van donateurs gevraagd

* Cascade-vrienden die lid zijn van het LinkedIn - netwerk weten waarschijnlijk wel dat er ook LinkedIn - groepen zijn waarbij je je aan kunt sluiten als je deel uitmaakt van dat netwerk. Zie mijn reactie op de weblog van 1 december 2010. Er staat daar te lezen dat de groep ‘Stichting Tuinhistorisch Genootschap Cascade’ in het leven is geroepen, maar dat deze pas uit 2 personen bestaat. Ik bemerk dat deze groep nog steeds niet van start is gegaan, waarschijnlijk omdat er nog te weinig mensen zijn aangesloten. Ook de groep ‘Jaar van de Historische Buitenplaats 2012’ bestaat. Deze begint al aardig warm te lopen. Als je voor- en achternaam van een persoon of de naam van een groep in de zoekbalk van Google intikt en daarachter LinkedIn typt, dan kom je op de aangesloten personen of groepen. Als je actief wilt participeren, dan eerst je zelf registreren als lid, anders werkt het niet.

2. Nieuws

* Kasteel Amerongen gaat 1 juli a.s. na 10 jaar restauratie weer open. Deze restauratie betreft alleen de gebouwen en niet de tuinen, maar toch. In het huis is een grootschalige multimediaproductie te bekijken, gerealiseerd door Peter Greenaway en Saskia Boddeke. Het is een unieke twee jaar durende multimedia installatie door het hele kasteel. Met video - projecties worden de bewoners van het kasteel op midzomerdag 1680 weer tot leven gewekt. Dat is dus vandaag 331 jaar geleden. Een prachtige preview wil bezoekers naar het kasteel lokken. Zie de Trailer of the multimedia installation.





* Het Podium voor Tuin- en Landschapscultuur is donderdag 26 mei geopend. Zie weblog 3 juni 2011.
Let op: Landschapscultuur en niet Landschapsarchitectuur. De nieuwe Commissaris van de Koningin in Noord-Holland, Johan Remkes (u weet wel VVD, tot 2010 in Tweede kamer) opende het nieuw ingerichte Huis Beeckestijn bij de grote kom, en maakte in zijn openingsspeech al direct de begrijpelijke vergissing. Het is echt een ‘podium’ geworden, d.w.z. mensen kunnen er hun deskundigheid en leerervaringen op het gebied van tuin- en landschapscultuur aanbieden en uitdragen. Denk hierbij aan presentaties, lezingen, workshops en discussie-bijeenkomsten.
Helaas is de originele (1772) plattegrond van J. G. Michael van Beeckestijn niet meer te vinden op zijn vertrouwde plekje in de gang van het landhuis (zoek). Een foto van een modern ingekleurde plattegrond op ware grootte vervangt het origineel. Kijk vooral op de website (www.buitenplaatsbeeckestijn.nl) of schrijf je in voor de Nieuwsbrief, dan wordt je vanzelf op de hoogte gehouden.

3. Mededelingen van het Bestuur

* Via de Cascade-website is het mogelijk Cascade-Bulletin-artikelen via uw scherm te lezen, op te slaan en af te drukken, en wel via de keuze Communicatie > Bulletin. Titels in het blauw zijn als PDF beschikbaar. Plaats uw cursor op een blauwe titel, klik op de linker muisknop en het door u gewenste artikel wordt gedownload. Het gaat om twintig jaar Cascade-Bulletin (nummer 1 verscheen in 1991) en er zijn nu een kleine veertig artikelen als PDF beschikbaar (deels gescand). In de loop van de komende maanden zullen er meer volgen. Het betreft artikelen van 2 jaar of ouder die met toestemming van de auteur beschikbaar worden gesteld.

4. Interactief / Acties

* Verheugend is het feit dat steeds meer Cascade-vrienden en buitenstaanders de Cascade-weblog lezen; lezen ja, maar inzenden of reageren meestal niet. Dat is een algemeen verschijnsel helaas. Daarom heeft de Cascade-webmaster voorgesteld om uw tekst naar hem op te sturen, dan maakt hij er een weblog van. Mooier en makkelijker kan het toch niet? Reageren moet u zelf doen, door onderaan een weblog op de reacties-knop te drukken en uw opmerking, mening, commentaar of aanvulling te geven. Maar naast die opmerkingen, meningen etc. is het ook aardig om eens te lezen hoe het staat met een project dat beschreven werd op een weblog uit het verleden. Een reactie geven, zelfs na een jaar of langer, blijft ook steeds interessant. Veel mensen kijken nooit in de rechter blauwe kolom van de weblog, waar de laatste reacties staan opgenomen. Deze reacties zou je ook als ‘laatste nieuws’ aangaande weblogs kunnen beschouwen. Kortom deze laatste reacties zijn minstens even belangrijk als de weblogs zelf. Door de reactie van Jan Holwerda (4 juni 2011) op Tuin Slot Assumburg (op weblog van 5 december 2009) weten we nu hoe ver de restauratie van de tuin van dit slot gevorderd is (reactie met recente luchtfoto), maar als u deze reacties niet leest, komt u het ook niet te weten. Probeer eens wat vaker de laatste reacties in te drukken en te lezen, dan blijft u up-to-date.

5. Recent verschenen en binnenkort te verschijnen publicaties
* Maassen, G. en I. Maassen-te Brake. Groen door Oranje: een historische zwerftocht door de Koninklijke Houtvesterij Het Loo 1900-1960. Barneveld, 2011. 160 p. ISBN: 9789087881436.
€ 29,50

(tekst uitgeverij BDU/Boeken): Groen door Oranje is een eerbetoon aan die generaties arbeiders én kinderen die van de paarse Veluwe een groene hebben gemaakt. Het belicht daarbij een aantal uiteenlopende aspecten van de jacht- en bosgeschiedenis van het Kroondomein Het Loo zoals nog niet eerder is gebeurd.
Dit rijk geïllustreerde boek beschrijft op een zeer leesbare manier de sociale geschiedenis van Kroondomein Het Loo. De nadruk ligt op de periode 1900-1960, waarbij de aandacht vooral uitgaat naar het dagelijks bestaan van de werknemers in alle rangen en standen. Ook komen zaken als de eigen wijkverpleging van Het Loo, de hiërarchische verhoudingen binnen het landgoed en de situatie onder de Duitse bezetter aan de orde. Veel aandacht is er voor de jacht, de hakhoutcultuur en de befaamde bosbessenpluk.
Bij het ontstaan en de ontwikkeling van het landgoed hebben de Oranjes en dan vooral Prins Hendrik en Koningin Wilhelmina een prominente, zoniet alles beslissende rol, gespeeld. U kunt over hen lezen, maar ook anekdotes over de tekkel van Prins Hendrik en de eerste zelfverdiende centen van toen nog Prinses Juliana.
Naast historische en vaak unieke foto's uit eigen collectie, ontsluiten de auteurs een schat aan informatie uit diverse archieven, waaronder het Koninklijk Huisarchief in Den Haag. Daarnaast zijn werknemers en oud-werknemers jarenlang door de auteurs bestookt met vragen over hun ervaringen met en in het koninklijk landgoed. Het vastleggen van deze 'oral history' gebeurde aan de keukentafel bij de mensen thuis.
Berthus en Ini Maassen verrichtten jarenlang onderzoek naar de geschiedenis van het Kroondomein en houden met regelmaat lezingen over de groene aspecten van de Veluwe. Eerder verschenen van hun hand diverse historische publicaties.

Zie ook historiek.net met wat meer over dit boek.

* Gelder, Esther van. Tussen hof en keizerskroon: Carolus Clusius en de ontwikkeling van de botanie aan Midden-Europese hoven (1573-1593). Leiden (LUP dissertaties), 2011. 444 p. ISBN: 9789087281311. € 49,95. Deze dissertatie is gebaseerd op de omvangrijke correspondentie van Clusius en vormt een deel van het NWO - Clusius project (zie hier)

(tekst Leiden University Press): Carolus Clusius was een van de belangrijkste botanici uit de zestiende eeuw. Met zijn vele reizen, onderzoek en publicaties droeg hij bij aan de kennis van de exotische en lokale flora. Pas op hoge leeftijd werd Clusius aangesteld als prefect van de academische tuin in Leiden. Het grootste deel van zijn carrière bracht hij door aan de hoven van keizers, vorsten en aristocraten in Midden-Europa. Hier vond Clusius een rijke en goed opgeleide elite, die zijn passie voor reizen, tuinen en nieuwe planten deelde. Maar ook werden hier de grenzen van een gedeelde cultuur en interesses soms pijnlijk duidelijk. Juist die grenzen gebruikte Clusius om zijn autoriteit als plantenkenner te vestigen. Clusius’ leven en werk in de context van de Midden-Europese hofcultuur bieden een originele kijk op de botanische renaissance van de late zestiende eeuw.

Esther van Gelder is cultuurhistorica, gespecialiseerd in de geschiedenis van de natuurhistorie en haar materiële cultuur.

* Medema, Geert. Achter de façade van de Hollandse stad: het stedelijk bouwbedrijf in de achttiende eeuw. Nijmegen, 2011. 400 p. Bewerking van dissertatie. ISBN 9789460040535. € 29,95


(tekst uitgeverij Van Tilt): De stadsbesturen van Haarlem, Leiden, Delft, Amsterdam, Gouda, Rotterdam en Schiedam was er in de achttiende eeuw veel aan gelegen hun publieke bouwwerken optimaal te beheren. De stevige concurrentie tussen de verschillende steden vroeg om voortdurende investeringen. Hoewel dit niet voor elke stad eenvoudig was, moest de façade van macht en welvaart altijd overeind blijven. Liet de groeiende economie van Rotterdam en Schiedam belangrijke verbeteringen van het stadsbeeld toe, steden als Leiden, Haarlem en Delft zagen zich juist geconfronteerd met diepgaande economische problemen en alle (ruimtelijke) gevolgen van dien. Publieke bouwwerkzaamheden bleken zeer fraudegevoelig. Stadsbesturen zochten de oplossing onder andere in verbeterde aanbesteding en het benoemen van hoogopgeleide bouwkundig functionarissen. De publieke architectuurontwikkeling in de achttiende eeuw is tot op heden weinig belicht. Ten onrechte, want binnen de stadsbesturen en stedelijk bouwbedrijven bestond voortdurend aandacht voor verbetering van de publieke ruimte en voorzieningen. Achter de façade van de Hollandse stad brengt de organisatie van de stedelijk bouwbedrijven en de verantwoordelijke bouwkundigen in beeld en beschrijft, geïllustreerd met talrijke oorspronkelijke bouwtekeningen, belangrijke architecturale, stedenbouwkundige en waterstaatkundige projecten uit de achttiende eeuw.

Geert H. Medema (1977) promoveerde in 2008 aan de Universiteit Utrecht op zijn onderzoek naar het stedelijk bouwbedrijf in de achttiende eeuw. Het boek Achter de façade van de Hollandse stad vormt een bewerking van zijn dissertatie.

* Baas, Henk e.a. Historisch cultuurlandschap in Nederland – vijf bijdragen. Utrecht (Matrijs, i.s.m. St. Netwerk Historisch Cultuurlandschap), 2010. 96 p. ISBN 978-90-5345-414-5. € 14,95.

(tekst uitgeverij Matrijs): Het historische cultuurlandschap speelt binnen het wetenschappelijk onderzoek en debat in Nederland al decennialang een belangrijke rol. Beleidsmakers en onderzoekers van zeer verschillende achtergronden houden zich met historische landschappen bezig. Naast (historisch-)geografen zijn dat onder andere archeologen, architectuurhistorici, ecologen, landschapsarchitecten, planologen en historici. In 2006 werd het Netwerk Historisch Cultuurlandschap (NHC) opgericht. Dit netwerk heeft als doel het onderlinge contact, het overleg en de samenwerking tussen al deze onderzoekers, beleidsmakers, belangenorganisaties en liefhebbers op het gebied van het Nederlandse cultuurlandschap te versterken. Deze bundel is een initiatief van het NHC en bevat bijdragen die een overzicht bieden en het onderzoek van de laatste jaren samenvatten. Een dergelijk boek sluit aan op de groeiende interesse in het verleden en de toekomst van het Nederlandse landschap.

* Cool, Tine. The five of us in Rome: An artist’s family in Villa Strohl-Fern in Rome 1892-1896. Den Haag, 2011. 156 + 3 p. ISBN 978-90-804774-0-7 en NUR 694,641,247. € 19,95.

Eerste Engelse vertaling van het boek van tuinarchitecte C. A. [Tine] Cool. Wij met ons vijven in Rome.  Amsterdam, 1928. Zie de weblog 24 november 2010 (en reactie) en de weblog 10 december 2010. Zie ook hier en voor een recensie hier.
* Doeve, Petra. Tuingeschiedenis van de buitenplaats Doornburgh en de verdwenen buitens Elsenburg, Somerbergen en Vechtleven te Maarssen. Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap 'Nifterlake', 2010, p. 49-68.
* Mulder-Radetzky, Rita. Staten, stinzen, poortgebouwen en landhuizen in Noordelijk Fryslân, Leeuwarden, 2011. Brochure. €1,50. (Uitgave Stichting Staten en Stinzen, Postbus 137, 8900 AC Leeuwarden).

Zie Stichting Staten en Stinzen.
* Meestal bekijk ik twee maal per jaar de tijdschriften in de Bibliotheek van WUR, om te zien of er nog interessante artikelen zijn verschenen op het gebied van groen erfgoed, om dit aan de lezers van de Cascade-Nieuwsbrief door te geven. Het tijdschrift GROEN geeft de laatste tijd veel aandacht aan historisch groen. Ook het onlangs verschenen laatste nummer van het Bulletin KNOB. Zie de volgende acht artikelen:

•    Wolak, Monique. Slot Haamstede: in harmonie werken aan de toekomst van een cultuurhistorisch rijk verleden. GROEN Jg. 67, maart 2011, nr. 3, p. 28-33.
•    Hofstra, Niels en Jan Heersche. Parkbos De Haar: de voltooiing van een monumentaal kasteelpark. GROEN JG. 67, maart 2011, nr. 3, p. 34-39.
•    Tilborg, Henk van. Parkontwerp voor middeleeuws kasteel Oud-Haerlem. GROEN Jg. 67, april 2011, nr. 4, p. 18-23.
•    Aben, Rob. Samenwonen op een landgoed: herinrichting voorplein landgoed Soelen in Zoelen. GROEN Jg. 67, mei 2011, nr. 5, p. 38-43.
•    Donkelaar, Ruud van. Goudestein: historie en horticultuur worden gecombineerd met ecologisch groen beheer. GROEN Jg. 67, mei 2011, nr. 5, p. 31-37.
•    Rem, Paul. De chalets van koningin Wilhelmina in de paleisparken van Het Loo (1881-1882) en Soestdijk (1892). Bulletin KNOB, 2011-2, p. 49-58.
•    Kool, Dennis de. Jan Baptist Xavery (1697-1742): een veelzijdig tuinkunstenaar. Bulletin KNOB, 2011-2, p. 59-67.
•    Debie, Patricia. Van tuinpaviljoen naar koepelkamer: geschiedenis en ontwikkeling van de Utrechtse Maliebaan. Bulletin KNOB, 2011-2, p. 68-79.

6. Exposities en presentaties

Zie eerst de linker blauwe kolom van onze Cascade-weblog, www.cascade1987.web-log.nl.


* Zeist op de kaart.
29 mei t/m 23 oktober. Expositieruimte Broedergemeente, Zusterplein Zeist.
Een tentoonstelling over de wording van Zeist met zijn slot, de Hernhutters, de tram- en spoorwegverbindingen en als zilverstad. Hier een filmpje.

* Prachtig portret: De familie Van Foreest en het landgoed Nijenburg.
2 april t/m 4 september 2011. Stedelijk Museum Alkmaar.
Een tentoonstelling voor liefhebbers. Ontmoet de Alkmaarse en Hoornse Foreesten en leer het leven op de buitenplaats Nijenburg (Heiloo) kennen! NB. De tentoonstelling is niet specifiek op ‘groen’ gericht, maar meer op de families die de Nijenburg bewoonden. De Nijenburg is evenals Beeckestijn, in eigendom van Ver. Natuurmonumenten en Ver. Hendrick de Keijser. 
Pictura Imaginis heeft enkele jaren geleden een 3d-opname door het huis gemaakt. Benieuwd? Ga naar www.nijenburgvanbinnen.nl en loop zelf door Nijenburg. De film is ook te zien op de expositie.

* Claude Lorrain (Claude Gellée dit le Lorrain).
29 september 2011 t/m 8 januari 2012. Teylers Museum Haarlem.
Zie over deze grote landschapsschilder meer in de volgende Nieuwsbrief van 21 september. Mocht u in Parijs zijn deze zomer, dan is deze tentoonstelling nu al te bezoeken in het Louvre (Napoleon Hal), t/m 18 juli (Claude le Lorrain - Le dessinateur face à la nature of hier, met filmpje).

7. Agenda

* 24 september 2011: Najaarsexcursie (zaterdag rond 24 september, Cascade-oprichtingsdag)
* 17 november 2011: Mini-symposium (vaste namiddag en avond 3de donderdag in november)
   
* 31 maart 2012: Ronde Tafel Conferentie (vaste Palmpaaszaterdag)
* 2012 Cascade-lustrum. Tuinhistorisch Genootschap Cascade bestaat 25 jaar

* SOL-bijeenkomsten worden per email bekend gemaakt.

Activiteiten georganiseerd door andere instellingen: 
(zie eerst linker blauwe kolom op Cascade-weblog)

* Studiedag KNOB, november 2011, over Richtlijnen voor Historisch Groen.
* 2012 Themajaar Historische Buitenplaatsen - 2012.

8. Buitenland

* In Koblenz wordt dit jaar de BUGA (Bundesgartenschau) gehouden (t/m 16 oktober 2011), zie de BUGA website.
Wat ons Cascade vrienden in dit verband speciaal zal interesseren, is de tentoonstelling (eveneens t/m 16 oktober) in de Festung Ehrenbreitstein, over Peter Joseph Lenné en Rheinland.

* De catalogus is getiteld Peter Joseph Lenné: Eine Gartenreise im Rheinland, Regensburg, 2011. 296 p. ISBN 978-3-7954-2506-7 (Buchhandelsausgabe, € 29.95); ISBN 978-3-7954-2505-0 (Museumsausgabe, € 19,95). Te koop op de tentoonstelling of in de Reuffel-Pavillons op het BUGA-terrein. Zie hier.
Erstmals wird in diesem Band und in der Ausstellung das Wirken des großen preußischen Gartenkünstlers in seiner rheinischen Heimat dokumentiert und gewürdigt. Peter Joseph Lenné hat zwischen Aachen und Koblenz zahlreiche Park- und Gartenanlagen geschaffen, zu denen in Koblenz der Schlossgarten, ein großer Teil der Rheinanlagen sowie Park und Gärten von Schloss Stolzenfels gehören.
Colofon

CASCAD-E-NIEUWSBRIEF is een uitgave van stichting Tuinhistorisch Genootschap Cascade
Eindredactie: Carla Oldenburger
Technische vormgeving: Jan Holwerda

Sluitingsdatum kopij volgende Cascad-E-Nieuwsbrief: 15 september 2011
Bijdragen, opmerkingen, vragen etc. kunt u emailen naar nieuwsbrief@cascade1987.nl

Kopfoto: uitsnede ontwerp Eyckenstein (Maartensdijk), L.A. Springer (1881), bron Bibliotheek WUR, Speciale Collecties