Niet gesigneerd, niet gedateerd, niet gelokaliseerd.


Onbekende buitenplaats uit Kennemer Atlas.  Bron: Noord-Hollands Archief groot/inzoomen

De Beeldbank van het Noord-Hollands Archief is vorig jaar uitgebreid met diverse nieuwe collecties. Meest aansprekend zijn manuscriptkaarten en technische tekeningen van de Heerlijkheid Heemstede en de Gemeente Heemstede, en manuscriptkaarten uit de vroegere Kennemer Atlas.
Een van de toevoegingen is een ontwerp of situatietekening van een buitenplaats, niet gesigneerd, niet gedateerd, niet gelokaliseerd. Kunnen we met elkaar naar een oplossing werken?
Jan Holwerda

12 gedachten over “Niet gesigneerd, niet gedateerd, niet gelokaliseerd.

  1. Ja wat is-t-ie mooi!
    In potlood staat rechts op het ontwerp (of is het een opmeting? Ik denk een ontwerp) geschreven:
    Morgen Roeden
    Lievendael 6 – ” —
    de Plaats 29 – 296 –
    de Weilanden 18 – ” –
    ______________
    53 ” 296 –
    Even snel googlen: Bij Eindhoven is een Lievendaal geweest en bij het Brabantse Velp ook.
    Misschien moeten we in die richting zoeken.

  2. Dit lijkt mij Waterland bij Velsen. Onder in beeld de huidige Rijksweg met de hoofdingang, linksboven de vijver die we zien op en van de prenten in de Vierentwintig print-tekeningen van Hermanus Numan. Als ik me niet vergis, hoorde dat perceel rechtsboven later bij Velserbeek. Datering van de kaart lijkt mij begin 19e eeuw. De afgebeelde parkaanleg dateert deels uit de late 18e eeuw (die vijverpartij linksboven) maar wellicht ook met toevoeginngen van (kort) na 1800, zou ik zeggen. Wat een prachtige kaart!

    • jippie Martin, goed gevonden/herkend.
      – noorden is rechts
      – linkse deel van de kaart is Waterland
      – de rechte weg is de Achterweg
      – daarboven ligt Lievendaal
      – de weg daarboven is de Doodweg
      – gronden rechtsboven worden op een gegeven moment onderdeel van Velserbeek

      nog even KMP van ca. 1818, deze heb ik gekanteld zodat de gelijkenis goed naar voren komt

  3. WOW, wat een prachtige tekening. Ik geef meteen alle eer aan Martin. Ik ben het met je eens, Waterland, maar je moet er maar opkomen.
    Huis Waterland werd in 1781 op een nieuwe plaats (de huidige) gebouwd door in opdracht van Archibald Hope. het oude huis lag aan het noordelijke uiteinde van de zichtlaan die je achter de moestuinen ziet getekend. De grote vijver aan de zuidkant van de zichtlaan is in de plaats gekomjen van de grote kom aan het einde van die zichtlaan. Het nieuwe huis is aan de Biesweide komen te liggen, te zien vanaf de Rijksstraatweg. De huizen Beeckestijn en Waterland zijn op dezelfde wijze georienteerd, beide met voorgevel naar het NO. De boerderij Lievendaal ligt achter Waterland aan de Waterlandweg.
    De manier van tekenen van deze kaart is een mix volgens mij van de wijze waarop Michael en Zocher sr. tekenden. Volgens overlevering is de ontwerper van de landschapsstijl op Waterland J. G. Michael, maar zoals we allen weten klopt de zogenaamde overlevering ook niet altijd. De kaart is in ieder geval een artikel waard, maar eerst nog maar eens verder zoeken. CO.

  4. Beste mensen, wat een geweldig initiatief! Namens het Noord-Hollands Archief hartelijke dank voor jullie bijdragen. Jullie kunnen de identificaties direct via het reactievenster doorgeven, maar het mag ook direct naar mij toegestuurd worden. In ieder geval dragen wij er zorg voor dat zodra er consensus is over een identificatie de beschrijvingen asap worden aangepast.
    Alexander de Bruin
    Hoofdconservator Atlas Noord-Hollands Archief

  5. Deze ontwerptekening is een geweldige vondst. Ik ben regelmatig op zoek naar afbeeldingen op de website van het Noord-Hollands Archief, maar de ontwerptekening had ik nog niet ontdekt.

    Waterland, ontwerptekening gemaakt door J.G. Michael sr. in opdracht van Archibald Hope.

    De ontwerptekening geeft het Waterland weer dat in bezit was van Archibald Hope. Hij kocht Waterland in 1781 van Jacoba Elisabeth van Strijen de weduwe van Dirck Trip junior.
    In 1799 verkocht hij Waterland aan Jacob Boreel van Hogelanden.

    1 Het tweede herenhuis, gebouwd in 1742, uitgebreid in de periode 1762-1765.
    2 Het tuinmanshuis met het koetshuis, gebouwd eerste helft 18e eeuw.
    3 Moestuin met schuur.
    4 De Chineese brug.
    5 Loods op de plaats van het eerste herenhuis. Dit herenhuis is gebouwd tussen 1721 en 1729. Het is niet bekend wanneer dit gesloopt is.
    6 De Achterweg, nu Waterlandweg, in opdracht van Archiblad Hope omgelegd in 1782. Op de ontwerptekening het nieuwe tracé. Nog altijd zijn in Waterland de wallen aanwezig van het oude tracé. Dit wijst er op dat een deel van het ontwerp niet is uitgevoerd.
    7 Het gebied Lievendaal, Archibald kocht dit in 1782 van de familie Boreel. In 1785 liet hij een oranjerie bouwen in Lievendaal. In 1790 gevolgd door de bouw van de boerderij Lievendaal tegen de oranjerie.
    8 De Driehuizerkerkweg.
    9 en 10 In 1782 kocht Archibald Hope van Willem Boreel een gedeelte van de hofstede Meervliet (10) en het buitenbos de Blink met het huis op de Blink (9). In 1798 verkoop hij het buitenbos de Blinck met het huis op de Blinck aan Jacobus ’T Hooft.
    In 1800 verkochten de curatoren en sequesters in de boedel en nalatenschap van Jacobus ’t Hooft het voorgaande aan Johan Goll van Franckenstein, de eigenaar van de hofstede Velserbeek. Het grootste gedeelte van het buitenbos de Blinck behoord nog steeds bij het wandelpark Velserbeek.
    (Bronnen: Noord Hollands Archief, Oud Rechtelijk Archief Velsen, inv. nr. 971 fo. 169r, inv. nr. 972 fo. 177v, en inv. nr. 972 fo. 204v. Dit aangevuld met kadastraal onderzoek, kadaster Velsen en tal van andere transportakten uit de 18e eeuw om het buitenbos de Blink te lokaliseren).
    9A De Lievendaalsebeek, die stroomde onder meer door het buitenbos de Blink. Deze beek stroomt hier nog steeds.
    11 De Bosweg, voorheen de Adrichemmerhooiweg. Een middeleeuwse weg die in 1721 het huidige tracé kreeg bij een grondruil tussen Beeckestijn en Waterland.
    12 De Heerenweg, nu Rijksweg.

    Het belangrijkste bewijs dat deze kaart dateert uit de tijd dat Archibald Hope Waterland in bezit had is de periode dat hij ook het buitenbos de Blink in bezit heeft gehad, tussen 1782 en 1798. Dit bos wordt op de kaart weergeven als één geheel met Waterland. Daarvoor en daarna maakt dit bos geen deel meer uit van Waterland.

    Voor een deel is dit ontwerp niet uitgevoerd. Een van de punten: ten zuiden van de moestuin 3 wordt een gebouw weergeven dat de oranjerie kan zijn. Deze is hier niet gebouwd, maar in het gebied Lievendaal.

    Met overtuiging kan ik bevestigen dat dit ontwerp is gemaakt door J.G. Michael senior in opdracht van Archibald Hope.

    Dat ik zo snel antwoord kon geven is het feit dat ik in het kader van een archeologisch onderzoek in de buurt van het voormalige huis op de Blink de geschiedenis van het buiten bos de Blinck had uitgezocht. Mochten er onduidelijkheden zijn of wil je nog wat meer weten dan hoor ik dit graag.

    • Beste Jan Morren,

      Wat een mooie aanvulling op dit verhaal! Maar…je lijkt heel stellig in je overtuiging dat Johann Georg Michael (1738-1800) de vervaardiger van het ontwerp is. Ik denk dat je gelijk hebt, daar niet van, maar heb je meer ‘bewijs’ gevonden om deze tot nu toe, ‘mits, maar, misschien, mogelijk’ hard te krijgen? Correspondentie, kasboekaantekeningen oid? Dat zou geweldig zijn!

Laat een antwoord achter aan Jan Holwerda Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *