Catalogus Z. Brakel Tulpenburg (1773)

Kweker Zacharias Brakel (circa 1729-1806) kennen we van
1. zijn kwekerij Tulpenburg te Utrecht (ter hoogte van het huidige gebouw De Inktpot en het plantsoen ten westen er van), zie deze plattegrond
2. zijn Catalogus van allerhande harde, zoo in als uitlandsche boomen, heesters en plant-gewassen benevens eene groote partij boom, heesters, planten, en bloem-zaaden uit 1794, zie hier

In 1764 huurde Brakel al een ‘hoff off tuynmanswoninge‘, aldaar of in de directe nabijheid. Twee jaar later volgt een additioneel grondstuk. In 1771 duikt hij (vooralsnog) voor het eerst op met de naam Tulpenburg in de Oprechte Haerlemsche courant. En in 1775 volgt uitbreiding tot de kwekerij zoals wij van de plattegrond kennen.

Waar de catalogus uit 1794 al heel lang bekend is vond ik net een catalogus uit 1773. Twee kantjes. Met de titel: Catalogus van Americaanse en andere boomen en heesters, die gebruykt worden tot het aanleggen der plantages van Engelse bossen, laanen, en bloemperken. Te bekoomen by Z. Brakel, bloemist op Tulpenbergh (sic) heet het.

21 jaar later, in 1794 verscheen al genoemde Catalogus. Deze bestaat uit drie deeltjes met in totaal een 100-tal pagina’s. Het eerste deeltje gaat over boomen en heesters met als tweede titeldeel: tot gebruik der Chineesche; of zoogenaamde Engelsche lust-boschjens. Het tweede deeltje betreft …bloem-planten zoo voor de bosjes als de bloemhoven. En het derde deeltje betreft …zaaden, zoo van tweejarige, als overblijvende plant, en bloemgewassen. In de laatste lijst staat ook zaad van bomen als esdoorn, berk, den, plataan, appel en pruim, en van diverse heestersoorten.
Jan Holwerda

3 gedachten over “Catalogus Z. Brakel Tulpenburg (1773)

  1. Mooi Jan, deze catalogus uit 1794 verwerkte ik samen met Josien Stehouwer in 1978 in mijn eerste bibliografie (C.S. Oldenburger-Ebbers en J. Stehouwer, ‘Bibliografie van achttiende-eeuwse Nederlandse boeken op het gebied van tuinarchitectuur en beplanting’ in: Documentatieblad Werkgroep 18e-eeuw, 1978, nr. 40, p. 1-16). Zie https://www.dbnl.org/tekst/_doc003197801_01/_doc003197801_01_0011.phpDie eerdere catalogus
    Die van 1773 ben ik ook wel eens tegen gekomen, maar geen idee meer waar in welke bibliotheek. Jij vermeldt nu ook niet waar deze catalogus zich bevindt. Is dat onduidelijk?

  2. In Archief Zutphen is ook een catalogus van Brakel, volgens de beschrijving uit 1796. Het archief heeft dit net op mijn verzoek gescand. Het is ingebonden, om en om met blanco vellen met aantekeningen door W.A. Schimmelpenninck van der Oije van beide Pollen en Nijenbeek anno 1796. Zie hier.
    Hij citeert uit de Flora Zutphanica (1781) van David de Gorter (zie hier) en uit Den Nederlandtsen Hovenier (1669 of latere editie) van J. van der Groen.

Laat een antwoord achter aan Carla Oldenburger Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *