Huize De Lichtenbeek te Arnhem (Jan Ta Kranen), door Nicolaas Tra Kranen
Bron: Nationaal Archief Foto: Joost Gieskes
In 2010 bezocht ik met Wim M en Arinda vd D Vilsteren. Wim toonde de hermitage aldaar, met zijn interieur en het nabijgelegen (schijn)graf. Een ensemble volgens het boekje, lees voorbeeldenboek, en in zijn compleetheid een zeldzaamheid. Dat deed me denken aan een korte tekst over een hermitage met een en ander bij Lichtenbeek (Arnhem). Maar hoe zat dat ook alweer? Van teruglezen, via verder zoeken en verzamelen van materiaal over Lichtenbeek en Vijverberg, kwam het uiteindelijk tot mijn artikel ‘Een vroeg-landschappelijke wandeling over Vijverberg bij Arnhem’ (Cascade bulletin 2012-1).
Digitaal zoeken leverde o.a. de volgende hit: Tekening(en) van Lichtenbeek door Nicolaas Tra Kranen, in het Nationaal Archief te Den Haag. Even op en neer vanuit Elst om de tekening te zien was wat veel van het goede, maar gelukkig wilde Hagenaar Joost G. het stuk opvragen en foto’s schieten (Joost, weer veel dank). Het bleek een prachtige tekening door Nicolaas Tra Kranen voor oom Jan Tra Kranen (1786-1858), de toenmalige eigenaar van Lichtenbeek. De tekening viel helaas buiten het bestek van het artikel en ik heb het toen niet opgenomen. Daar bleef het in eerste instantie bij.
Huis – Eversberg .1870 Bron: Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie
Tot ik me in 2012 voorbereidde op een lezing in Nijverdal. Zoekend naar materiaal uit die omgeving vond ik in de beeldbank van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie drie kleurrijke, prachtige tekeningen van Huis Eversberg. Uit 1870, maar anoniem. Ze deden direct aan de tekening van Lichtenbeek denken. En wie was in dat jaar de eigenaar van Huis Eversberg? Van 1862 tot 1872 bleek het Nicolaas van Taack Tra Kranen (1819-1890) te zijn, de maker van de tekening van Lichtenbeek. Ik schrijf het drietal tekeningen dan ook toe aan Nicolaas.
Lang leve de mogelijkheden van digitaal zoeken en beeldbanken (en Joost).
Jan Holwerda
Huis Eversberg 1870 Bron: Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie
voorplein en allee / Eversberg 1870 Bron: Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie
Wat ’n pracht illustraties – ze tonen de tuin geheel à la mode, dus in gardeneske stijl. Hup mensen, herstel eens wat van die voorbeelden terug in oorspronkelijke stijl (Haastrecht) en je hebt pracht-tuinen/parken, en nou niet mekkeren dat er geen geld is, er is altijd geld, hier in Utrecht klotst het goud blijkbaar door de straten, gezien hun recente miljoenen verslingende prestige-projecten….
Mooie illustraties idd. Helaas is van het huis de Eversberg niet veel bewaard gebleven. De aanleg in landschapsstijl achter het huis wil men wel gaan herstellen.
Prachtige tekeningen, zo te zien.
Zie ook voor Eversberg / Hellendoorn: home.ws.nl/~hfsams/fotoboek3.html. Foto’s van het huis voor en na de verbouwing in 1930.
In 1860 is mijn bet-bet-betovergrootvader Joachimus van Houweninge (1803-1860) in ‘Huize Lichtenbeek bij Arnhem’ overleden. In de familie is nog een schilderij van hem. We zouden graag iets meer van hem willen weten, zoals ‘wat deed hij daar, was het een rusthuis of werkte hij er?’
Momenteel werk ik aan de biografie van Joachimus van Houweninge (1859-1936). Zijn grootvader was Joachimus van Houweninge (1798 Werkendam- 1860 Arnhem) die handelaar /winkelier in Gorinchem was geweest. De Van Houweninges waren welgestelde personen die in de zeventiende eeuw in Werkendam woonden.
In mn gegevens over Lichtenbeek heb ik enkele feitjes:
– in 1858 overleed Jan Tra Kranen, de toenmalige eigenaar van Lichtenbeek. Een veiling van Lichtenbeek volgde. Koper van perceel 1 (Lichtenbeek met hoofdhuis) en perceel 2 (latere Vijverberg) is Joachimus van Houweninge Gz (1803-1860), weduwnaar van Johanna Sebilla Haentjens (1798-1842).
– in 1860 overleed Joachimus van Houweninge Gz, na een langdurig smartelijk doch geduldig lijden´ (aldus de Opregte Haarlemsche Courant)
– in 1861 kwam de buitenplaats opnieuw ter veiling
Bet-bet-betovergrootvader Joachimus van Houweninge (1803-1860) was dus eigenaar van Huize Lichtenbeek.