Foto Loofgang en kassen Soestdijk, J. Ebbenhorst & Zoon

Momenteel ben ik t.b.v. een binnenkort te openen tentoonstelling in het Museum Oud Soest bezig aan een onderdeel daarvan betreffende de Soestdijk-foto’s gemaakt door J. Ebbenhorst & Zoon tussen 1865 en 1879, voornamelijk bewaard bij het Koninklijk Huisarchief en in beperkte mate ook in het Ebbenhorst-bedrijfsarchief. De Soester fotografen J. Ebenhorst & Zoon, werkzaam tussen ca 1860 en 1919, waren hoffotografen van Prins Hendrik (de Zeevaarder).

Ik probeer m.b.v. de bedrijfsadministratie (samen met het KHA) de diverse bewaard gebleven foto’s te koppelen aan de oorspronkelijke leveringen (waarvan afschriften van nota’s bewaard zijn gebleven) en zodoende beter
te dateren. Een nota voor Prins Hendrik uit 1877 i.v.m. een vijftal foto’s van "de nieuwe aanleg" gemaakt in 1876 of 1877 roept vragen op.

De foto hierboven geeft enkele, in ieder geval ogenschijnlijk, nieuwe kassen en een loofgang die later onder Koning Willem III moeten zijn afgebroken weer. Als bekend is wanneer deze kassen en loofgang zijn gebouwd, hebben we weer een nieuw aanknopingspunt. Zelf vermoed ik dat dit een van de foto’s zou kunnen zijn van de bedoelde nieuwe aanleg.

Een berichtje in het weekblad voor Amersfoort en Omstreken van 21 september 1878 bevestigt de bouw van een tweetal (reusachtige) kassen nabij de schietbaan, waarbij tevens wordt vermeld dat Prins Hendrik ondermeer voornemens was om daartussen nog een derde kas te bouwen en een nieuwe indeling in vijf vakken te maken om planten en gewassen uit de vijf werelddelen in afzonderlijke groepen bij elkaar te kunnen rangschikken. Dit is dan echter ongeveer een jaar later dan de nota. Gelet op het overlijden van Prins Hendrik op 13 januari 1879 zal van de verdere uitvoering van de bovengenoemde voornemens vermoedelijk niet zoveel meer terecht zijn gekomen.

Het is onduidelijk wat hier met deze nieuwe aanleg wordt bedoeld. Ik heb al wat gezocht in literatuur en op internet maar nog zonder resultaat. Betrof deze nieuwe aanleg een verandering op Soestdijk of wellicht in het Baarnsche Bosch? Wie weet meer?

Gérard Derks
Historische vereniging Soest

(voor evt. rechtstreeks contact kunt u email-adres bij webmaster opvragen)

Bisdom van Vliet (Haastrecht), foto J.S.H. Gieskes

Bij het ‘bewaken’ van onze monumenten worden steeds meer bevoegdheden aan de gemeenten gedelegeerd. Heeft de RACM nu nog een bij wet geregelde adviesbevoegdheid, in de loop van het jaar komt er een interimperiode waarbij de adviesplicht van RACM wordt veranderd in een adviesbevoegdheid, dat wil zeggen dat de gemeente niet altijd meer verplicht is om de RACM om advies te vragen. Een zorgelijke ontwikkeling, want het is maar de vraag of elke gemeente voldoende kennis en ervaring in huis heeft over behoud, beheer en herstel van historische monumenten i.h.b. landgoederen, buitenplaatsen, tuinen. Een door de bevoegde instanties te hanteren code kennen we niet. Over dit onderwerp zijn lezenswaardig het ICOMOS Florence Charter van 1982, en het Australische Burra Charter 1999.

Zou er niet ook een Nederlands ‘ICOMOS Charter’ of vergelijkbaar document nuttig zijn? Zouden de daarin vastgelegde codes voor historisch onderzoek, behoud, beheer, herstel, centraal uitgegeven door de overheid, niet in een leemte
voorzien? Ligt hier een taak voor alle stichtingen, organisaties, scholen, universiteiten die deskundig zijn op het gebied van restauratie om zulk een document te bevorderen?

Joost S.H. Gieskes