‘Schoonheten & de Bentincks’

 Van de website van Waanders Uitgevers : Schoonheten en de Bentincks. Geschiedenis van een landgoed, havezate en de bewoners, W. Hoogeland, ISBN 90 400 8317 7, xe2x82xac 22,95 

Bij Schoonheten denk ik gelijk aan de kwartcirkelvormige bouwhuizen van Schonck, de blokvormige eerste tuin-/parkaanleg en de latere vroeg-landschappelijke aanleg van mogelijk opnieuw Schonck. Benieuwd hoeveel meer detail hieromtrent in dit boek zal staan.

Zie hier  en hier  voor meer over de Stichting Archivariaat Bentinck-Schoonheten.  JH

‘Een droom van een boek’ ; Hypneratomachia Poliphili


Bron: Hypnerotomachia Poliphili – The MIT Press

Een boek uit 1499 beroemd vanwege zijn typografische vormgeving, het lettertype en de meer dan 170 houtsneden. In het boek worden meer lagen herkend, het leidde en leidt tot allerlei theorieën, speculaties, invalshoeken en vormt al eeuwen lang een inspiratiebron voor o.a. kunstenaars, architecten en tuinliefhebbers.
Meer dan 100 jaar was het exemplaar van Museum Meermanno-Westreenianum opengeslagen en dus met slecht 2 bladen zichtbaar getoond en nu is het aan restauratie toe en ligt het uiteen. 24 van de 30 katernen liggen nu open en tonen 2 pagina’s. Via deze bladen is de loop van het verhaal te volgen. De bladen kennen een begeleidende verhalende tekst. Aan een verdere uitleg, de gelaagdheid enz. waagt men zich niet.

De bladen vormen het hart van de tentoonstelling die in de andere zalen de drukker Aldus Manutius, andere drukkers en werken laat zien, andere exemplaren van Hypneratomachia Poliphili in Nederlands bezit toont en het Franstalige exemplaar van Willem van Oranje presenteert.

En mocht u gaan kijken, koop dat de speciale editie van Leeslint, de halfjaarlijkse uitgave van het museum. Hierin een inleiding op de tentoonstelling, een 3-tal artikelen en de catalogus met de teksten van de tentoonstelling en documentatie van de getoonde objecten. Meer over de tentoonstelling, hier, hier en hier.

Alle afbeeldingen zijn ‘door te bladeren’ bij Thames & Hudson.
Een volledige elektronische versie van Hypnerotomachia Poliphili is ‘door te bladeren’ bij The MIT Press.

De droom van Poliphilus, de Nederlandse vertaling van de Hypnerotomachia Poliphili door Ike Cialona, is in mei 2006 verschenen, in de Gouden Reeks van Athenaeum-Polak & Van Gennep. Een bespreking van dit boek zal in een komend nummer van het Cascade Bulletin verschijnen.  JH

Kloetinge, een boek en een studiemiddag.

Zaterdagmiddag 4 november is de uitreiking van het eerste exemplaar ‘Over ambachtsheren en kasteelbergen. De geschiedenis van twee buitenplaatsen in Kloetinge‘, geschreven door mevrouw M.C. Lenshoek-Smeets, journalist en drs. R.H.M. van Immerseel, wetenschappelijk medewerker bij de Stichting tot behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen.

Deze uitreiking is onderdeel van een studiemiddag met o.a. korte lezingen van beide auteurs. Een en ander vindt plaats in de Hervormde kerk van Kloetinge, vanaf 13:00.

Zie ook studiemiddag (2) en boek .  JH

Intekening voor Rob Leopold Symposium gesloten

Er is een overweldigende belangstelling voor het Rob Leopold Symposium, op do.16 november as. Helaas heeft het Cascade-bestuur gisteren moeten besluiten de intekening voor dit symposium te moeten sluiten. U kunt zich nog wel opgeven, maar u wordt geplaatst op een reservelijst. Op het ogenblik staat de klok op 112 deelnemers en 100 is het maximum voor de zaal. We zullen nog proberen wat te schikken. Als u zich nog opgeven wilt, houden we u op de hoogte van de eventuele kansen.

Daarnaast maken we de lezers van deze weblog attent op de Rob Leopold Memorial website, "This is a tribute to the memory of Rob Leopold, a man who inspired many people to achieve things they thought could only exist in the realm of their dreams". De site is vorige week gestart en gemaakt door Leo den Dulk. Het is de bedoeling dat ieder die dat wenst een herinnering aan Rob Leopold achterlaat in welke vorm dan ook. CO

De kasteeltekeningen van Abraham Rademaker

 Van de website van Waanders Uitgevers : De kasteeltekeningen van Abraham Rademaker, Willem Beelaerts van Blokland en Charles Dumas, ISBN 90 400 9114 5, xe2x82xac 39,95

Abraham Rademaker was de belangrijkste topografische kunstenaar uit het eerste kwart van de achttiende eeuw. Tijdens zijn leven heeft hij duizenden tekeningen en prenten vervaardigd, waaronder een afzonderlijke reeks tekeningen van Nederlandse kastelen die zowel in welstand als in vervallen staat zijn afgebeeld. Zo’n 350 van deze kasteeltekeningen komen uit particulier bezit en zijn nooit eerder gepubliceerd. In dit boek, dat ter gelegenheid van het Jaar van het Kasteel is uitgebracht, worden deze nog onbekende tekeningen gepresenteerd en samengebracht met Rademakers overige kasteeltekeningen uit dezelfde serie, die zich inmiddels in vele binnen- en buitenlandse collecties bevinden. In totaal gaat het om zo’n zevenhonderd tekeningen, die bijna vijfhonderd verschillende kastelen in beeld brengen. Alle vellen met tekeningen worden uitvoerig besproken, terwijl achterin het boek van elk kasteel een korte biografie met literatuuropgave is opgenomen.

Nu al wat meer zien van Abraham Rademaker? Kijk dan eens op Ursicula : literatuur in facsimile, van de Faculteit der Letteren van de Universiteit Leiden met bv Hollands Tempe  (1728),  Arkadia aan de Amstel  (1730) en Rhynlands fraaiste gezichten  (1732).

En klik hier  om meer over  Abraham Rademaker te lezen.  JH

Tentoonstelling ‘Lodewijk Napoleon’ in Paleis Het Loo (Apeldoorn)


Nieuwe landschappelijke aanleg…, P. Broekhoven, 1812
Bron: www.paleishetloo.nl

Aan het hof van onze eerste koning, 1806-1810.
Een tentoonstelling met een veelheid aan objecten om zijn betekenis voor Nederland, de Franse allure aan het hof, de introductie van Empirestijl in Nederland en zijn nalatenschap te illustreren.In het grote geheel vormt de tuinhistorische component ‘Aanleg van paleisparken’ slechts een klein onderdeel.

Getoond worden
– ontwerp van J.D. Zocher sr. voor Huis ten Bosch uit 1807 ; afmetingen van bijna 70 cm hoog en 2,5 m breed! ; niet uitgevoerd
– Plattegrond van tuinen en park van Paleis Het Loo, M.J. de Man, opmeting 1806. Zeg maar de toestand voor de wijzigingen onder Lodewijk Napoleon ; met al wel de gewijzigde boventuin naar ontwerp van P.W. Schonck (60×90)
– Nieuwe landschappelijke aanleg van het park van Paleis Het loo, P. Broekhoven 1812 ; deels opmeting, deels ontwerp (100×130)
– ‘Petit Parc’ van Paleis Het Loo, A.I. Melling, ca. 1820
– ontwerp van het Koninklijk Paviljoen te Haarlem, J.D. Zocher sr, 1809 ; slechts deels uitgevoerd
– Het park van het Koninklijk Paviljoen te Haarlem, tijdens de aanleg, J.P. Visser Bender, 1809
– ontwerp voor de uitleg van Assen met ‘Zomer of Jagthuis voor zijne Majesteit den Koning’, C.G.F. Giudici, 1809 (200×80)

Waarom kijken? Een originele tekening of orgineel ontwerp biedt zoveel meer. Niet voor niets dat ik bij een aantal de afmetingen vermeldt. Bv. die van P. Broekhoven, als je die in het echt ziet zie je pas dat linksonder en -boven, dus buiten de ‘kleurdelen’, lijnen doorlopen en andere strukturen te zien zijn. Dat zie je niet in de afbeelding van deze weblog of een foto in een boek. Ook kent de Broekhoven een veelheid aan met letter aangegeven objecten/punten, een legenda ontbreekt bij deze kaart.  Overigens, in Coll. Archives Nationales te Parijs is een 2de versie maar dan met ‘Description’ (volgens H.W.M. van der Wijck).
Zou een mooie toevoeging zijn geweest. Net als de ontwerpen voor het paleispark van de hand van Alexandre Dufour, jammer dat deze ontbreken.

En als u nog meer argumenten nodig hebt, al die andere objecten, en het paleis, de tuinen, het paleispark; een dag is te kort.

Meer over Lodewijk Napoleon op bv Wikipediaen over de tentoonstelling op de site van Paleis Het Loo.  JH

Gedigitaliseerde Utrechtse historie

Tijdens onze voorjaarsexcursie te Tilburg maakte Karen Veenland-Heineman een opmerking tegen mij over digitalisering van uitgaven (tijdschriften) van plaatselijke en regionale Utrechtse historische verenigingen, denk aan die van Zeist of Utrecht. Ik vond dit materiaal niet direct en vervolgens zonk de opmerking naar m’n achterhoofd. Maar nu stootte ik er alsnog op, en dit gaat avonden en weekenden kosten, maar gelukkig komt de winter eraan.

Het materiaal is te vinden op een website waarop gedigitaliseerde werken uit de bijzondere collecties van de Utrechtse Universiteitsbibliotheek worden aangeboden. Onder Collecties (links)staat o.a. Geschiedenis van Utrecht.

Aldaar is een 10-tal series te vinden. Bv. Bulletin van de Van de Poll-Stichting voor Zeister geschiedenis en Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" en Oud-Utrecht en Seijst en nog een aantal andere. Er is geen overall register, maar bovenaan de page is te zoeken via ‘Zoeken binnen collectie’. Zoek bv eens met Zocher of Schoonoord of Slot Zeist of landschapsstijl of een schrijversnaam.

Kijk bv eens naar artikel over Schoonoord van de hand van J.H. Heimel in Seijst (ga met bladeren verder).Of De buitenplaatsen langs de Vecht: tuin- en parkgeschiedenis door HJM Tromp (begint onderaan de pagina). Of begin gewoon vanuit Geschiedenis van Utrecht, kies willekeurig en ga lekker bladeren en lezen.JH

Boerenerfgoed Het boerderijenboek van Voorschoten en Wassenaar

 Recensie Boerenerfgoed  Het boerderijenboek van Voorschoten en Wassenaar. De auteurs Carla Scheffer en Robert van Lit – zij noemen zich bescheiden ‘de samenstellers’ omdat nog zeven andere personen bijdragen verzorgden – hebben een indrukwekkende prestatie geleverd: een lijvig  en opvallend rijk geïllustreerd boekwerk (383 blz.), met een overstelpende hoeveelheid perfect geordende informatie.

Het boek komt precies op tijd uit, want juist de laatste tijd vragen de media aandacht voor de verloedering van het Nederlandse landschap door de wildgroei van zielloze bedrijfsterreinen en priegelige nieuwbouwwijken die klaarblijkelijk ongecoördineerd en willekeurig geparachuteerd worden in het ons omringende cultuurlandschap. Door daar indringend op te wijzen is het belang van dit boek al verzekerd. En het Nederlands landschap wordt immers voor een belangrijke mate bepaald door de agrarische ontwikkeling door de eeuwen heen. En de boerderijen wederom vormden maar al te vaak de oorsprong van een fraaie buitenplaats. Het boek legt aan de hand van overzichtskaarten minutieus vast waar boerderijen zijn verdwenen, en welke nog bestaan; de laatste gelukkig nog (!) ruim in de meerderheid. Het belang van zulk een registratie is, zeker met het oog op de toekomst, evident.

Ogenschijnlijk heeft het boek slechts locale betekenis. Dat beeld is echter niet correct, omdat het daarnaast nog een schat aan informatie bevat, zoals alleen al de beschrijving van de ontwikkeling van de kuststreek vanaf de ijstijd, de ontwikkeling van boerderijen en hun positie in het land bepaald door de geologie en grondsoort, de toegepaste bouwtechnieken, de naamgeving. Daarnaast zijn er interessante hoofdstukken over onder andere hooibouw en gereedschappen, de bereiding van boter en kaas, kruidenteelt en streekdracht. Het boek besluit met een op zich al interessante woordenlijst en een verantwoording.

Voor Cascadeleden aanbevolen? Dat is een autonoom te nemen beslissing, maar als u het boek bekijkt is aanschaf wel verleidelijk. En ‘value for money’. ISBN 90 8069 42 4x of  ISBN 978 90 80694 4 8.  Prijs Euro 27,50  Joost S.H. Gieskes

Staten, stinzen en stadshuizen in en rond Leeuwarden

 De brochure Staten, stinzen en stadshuizen in en rond Leeuwarden van Rita Mulder-Radetzky. Een uitgave van de Stichting Staten en Stinzen. De stichting heeft als doel de bekendheid van de staten, stinzen en stadshuizen in en rond Leeuwarden te vergroten. De brochure is een van de middelen, een ander is de website www.statenstinzen.nl.

De brochure biedt een korte historische inleiding, een kaartje van de locaties in en rond Leeuwarden, een korte bespreking van 10 staten en stinzen en 3 stadshuizen en sluit af met een kort stukje over de stichting zelf.

De publicatie is niet diepgravend, is ook niet de doelstelling, is wel een leuke kennismaking en zeer rijk geïllustreerd. In principe biedt de website dezelfde informatie en illustraties, maar een boekje en lekker bladeren heeft zo z’n eigen charme. En voor de prijs van xe2x82xac 1,50 hoeft u het niet te laten.

De brochure is te verkrijgen bij de meeste VVV’s, musea, staten, het Monumentensteunpunt en Historisch Centrum Leeuwarden.  JH

Artikelen betreffende historisch groen in GROEN 2006, nr. 10


"Engels bloemhout" te Beeckestijn, foto Carla Oldenburger

In GROEN: Vakblad voor ruimte in stad en landschap staan in het zojuist uitgekomen Oktobernummer (JG. 62, nr.10) drie artikelen betreffende historisch groen.

Het eerste is getiteld Openbaar groen Bergeijk vraagt om nieuwe impuls van de hand van Edwin van Onna, en vraagt aandacht voor het Ploegpark en de overige tuinarchitectuur van Mien Ruys in Bergeijk. De schrijver en de gemeente zijn waarschijnlijk  nog niet op de hoogte van het zojuist gestarte Cascade-onderzoeksproject over de werken van Mien Ruys, onderwerp van studie van Leo den Dulk. Het artikel schreeuwt om aandacht voor deze 50 jaar oude, dus nu monumentwaardige tuinarchitectuur.

Het tweede artikel is getiteld Grote behoefte aan databank voor historische planten en is geschreven door Carla en Juliet Oldenburger. Zij vragen aandacht voor het opzetten van een database voor historische planten en noteren wat er de laatste jaren zoal aan dit onderzoek is gedaan.

Het derde artikel Historische moestuinen vertellen een nieuw verhaal, door Helmer Wieringa en Esther Kuiler, vertelt in vogelvlucht de ontwikkeling van het Project Historische Moestuinen, dat nu is afgerond met een handreiking en een verslag van het werkatelier (te downloaden op www.historischemoestuinen.nl ).  CO