Symposium ‘Omgaan met buitenbeelden’.


Beelden in de tuin van kasteel Heeswijk.  Foto: Kasteel Heeswijk.

Nederlandse Museumvereniging, sectie Historische Huizen, organiseert hun voorjaarsevenement zijnde het symposium ‘Omgaan met buitenbeelden’.
Op 21 maart 2013, van 9:30 tot 17:00, op Kasteel Heeswijk.

Het tentoonstellen van buitenbeelden brengt voor historische huizen dilemma’s met zich mee. Zij hebben te maken met waardevol erfgoed, dat het best tot zijn recht komt in een setting die te beperken, maar niet uit te sluiten risico’s meebrengt. In hun authentieke kader – de historische tuin – zijn de beelden immers blootgesteld aan weer en wind. Bij huizen met een museale functie kun je bij buitenbeelden bovendien maar zelden voorkomen dat bezoekers de beelden aanraken. Optimaal tentoonstellen en optimaal bewaren zijn niet met elkaar te verenigen. De gekozen aanpak is altijd het resultaat van een afweging en altijd een compromis.
De kastelen Amerongen en Heeswijk besteedden recent intensief aandacht aan de conditie van hun tuinbeelden. Amerongen richtte zich hierbij op conditie-inventarisatie en een beschermingsstrategie voor de toekomst. In Heeswijk ging het om behandelingen gericht op conservering en presentatie gekoppeld aan behoud voor de lange termijn.
Het symposium wil overwegingen die meestal binnen de kring van de meest betrokkenen blijven, expliciet en bespreekbaar maken. Zo krijgt iedereen die verantwoordelijk is voor het behoud én tonen van tuinbeelden de mogelijkheid zijn eigen afwegingen zo weloverwogen mogelijk te maken.

Meer en programmadetails: Omgaan met buitenbeelden.
Deelname: € 40 (excl. BTW) voor leden en € 50 (excl. BTW) voor niet-leden, inclusief koffie/thee, lunch en borrel. Voor aanmelden: klik hier.


Vrouw met een zon in het haar, in tuin kasteel Heeswijk.  Foto: Kasteel Heeswijk.

Restauratie van de Venus- en de Herculesfontein van Het Loo.

Als vervolg op het voorgaande renovatiebericht (zie 19 nov)…


Foto: twitteraccount @TuinenHetLoo.

In november 2012 is al begonnen met de restauratie en vervanging van de bassins van de Venus- en de Herculesfontein in de Benedentuin.
Bij de reconstructie in de jaren tachtig zijn de Venus- en Herculesfontein beiden gereconstrueerd op de oude fundaties. Van waterlopen, bassins en mozaïekwerken waren in de jaren zeventig nl. restanten opgegraven. Daarnaast is gebruik gemaakt van de beschrijvingen in reisverslagen en van het verslag van William Harris. De bassins zijn destijds echter uitgevoerd in beton.
De laatste jaren lekken beide fonteinbakken en ook het leidingwerk is aan vervanging toe. Deze problemen worden nu aangepakt en nu is wel gekozen voor een uitvoering in natuursteen, zoals beschreven in het reisverslag van Harris (Harris noemt blue stone, de Engelse benaming van Belgisch hardsteen). JH


Foto: twitteraccount @TuinenHetLoo.

Cascade Ronde Tafel Conferentie 23 maart 2013.


[Gezicht in vogelvlucht op de kwekerij “Bloemhof” van E.H.Krelage en Zoon aan de Kleine Houtweg te Haarlem]. – [ca.1890].  Bron: Noord-Hollands Archief.

Zaterdag 23 maart 2013 zal de 18de Ronde Tafel Conferentie van Cascade plaatsvinden. In Café-Restaurant Cunera te Rhenen, boven het NS-station. Aanvang: 10.30 uur, einde ca. 16.00 uur.

Tot nu zijn de volgende onderwerpen aangemeld:
. Jos Kaldenbach over het Krelagearchief;
. Ans Meijer over de positie van de zichtassen in hun eigen huis (Rensumaborg Uithuizermeeden) in vergelijking met de Menkemaborg;
. Willem Zieleman over de vervanging van Buxus door Ilex in de tuinen van Paleis Het Loo;
. Margriet Visser over de herinrichting van de Appelhof bij Museum De Buitenplaats volgens de aantekeningen van Ludolf Nijsingh uit 1716.

Als u zelf nog een aankondiging of een mededeling wilt doen is het het meest praktisch als u dat van tevoren laat weten aan leodendulk@cantua.nl, maar er is ook tijdens de bijeenkomst nog gelegenheid om zaken ter sprake te brengen.

Opgave: graag vóór 8 maart, het liefst per email aan administratie@cascade1987.n; of anders per post naar Administratie Cascade, postbus 67, 4850 AB Ulvenhout. Vermeld daarbij uw naam, adres en e-mailadres.

Wat is het verhaal verbeeld op deze titelpagina?


Thaumaturgus physicus Physicus sive Magia Universalis Naturae et Artis (1659),
P. Gaspare Schotto.

De titelpagina van Thaumaturgus physicus (1659) van Kaspar Schott laat een tafereel zien waarin een gekroonde figuur met zijn stok de tulpen in een achtkantig bloembed stukslaat. Achter hem staat een figuur in militaire uitrusting. Aan de andere kant van het  bloembed staat een landman met een staf het tafereel aan te zien. Ongetwijfeld heeft de afbeelding een moralistische strekking, maar ik vermoed dat er ook verwezen wordt naar een verhaal. Weet iemand welk verhaal dat is?
Leo den Dulk

Vertumnus aan het werk: de ontwikkeling van tuingereedschap rond 1600.


Set of pruning tools (1575-1600); deels verguld en ingelegd met parelmoer.
Bron: The Metropolitan Museum of Art, New York.

Zondag 3 maart, 14.00-15:00 uur.
Museum Boerhave, Lange St. Agnietenstraat 10  2312 WC Leiden
Zie ook Salonlezingen.

Lezing rondom Leydse Weelde door dr. Erik A. de Jong: Vertumnus aan het werk: de ontwikkeling van tuingereedschap rond 1600.

Tuinieren kan niet zonder gereedschap en niet zonder techniek. Maar wat voor gereedschap was er eigenlijk, wat was de betekenis die eraan werd toegekend en hoe zijn bepaalde tuingereedschappen ontstaan? Wat zeggen ze over de relatie tussen natuur en kunst, tussen plant, tuin en mens in de wereld rond 1600? Aan de hand van Europese voorbeelden zal Erik de Jong laten zien dat een nieuwe oriëntatie ten opzichte van planten en tuinen, ook het gereedschap vernieuwde, dat zo van vitaal belang werd voor het ontstaan van tuincultuur in meest brede zin.

Buxusrooi in de Koninginnetuin van Het Loo.


Foto: twitteraccount @TuinenHetLoo.

In november van 2012 kondigden de media de renovatie van de tuinen van Het Loo al aan. Twee weken geleden is de Buxus in de Koninginnetuin gerooid.

De Benedentuin, Konings- en Koninginnetuin zijn sinds de aanleg in de jaren tachtig nooit gerenoveerd en dringend aan groot onderhoud toe. Eind 2011 is bekend geworden dat het ministerie van OCW de nodige financiële middelen hiervoor beschikbaar stelt. Eerst worden de Konings- en Koninginnetuin onder handen genomen (2012-2013), daarna in twee etappes de Benedentuin (2013-2014 en 2014-2015).
Deze renovatie omvat o.a.:
– vernieuwing van de ondergrondse beregeningsinstallatie;
– vervanging van de grond;
– vervanging van de versleten hosthaliet-banden door cortenstaal;
– met moderne technieken uitzetten en verfijnen (lager en smaller) van de patronen in de parterres;
– vervanging van de Buxus door Ilex crenata ‘Dark Green’;
– naar nieuwe inzichten aanpassen van de beplanting.  JH


Foto: twitteraccount @TuinenHetLoo.

Eerste deel van een nieuwe tuinhistorische serie verschenen.

TuinTerTijd is gestart met de uitgave van een serie publicaties voor en over de tuin(kunst)geschiedenis. In deze reeks zullen tal van (deel)aspecten aan bod komen betreffende dit bijzonder veelzijdige vakgebied.
De serie heeft tot doel onderzoeksresultaten die in de loop der tijd zijn gepubliceerd te bundelen, in te zoomen op een specifiek tuinhistorisch onderwerp of op het leven & werk van een tuinarchitect. De serie wil een bijdrage en stimulans vormen voor het onderzoek naar de tuin(kunst)geschiedenis.
De reeks is bedoeld voor professionals in het vak (en die dat willen worden), eigenaren en beheerders van een historische aanleg en andere geïnteresseerden.

Het eerste deel uit deze reeks publicaties is onlangs verschenen en heet:
‘Johannes Montsche kon zelfs boomen planten daar nimmer boom en stond‘, door Arinda van der Does.
In deze uitgave wordt een uiteenzetting gegeven van datgene wat tot op heden over de achttiende-eeuwse tuinarchitect Johannes Montsche (1734-1799) bekend is, aangevuld met nieuw, vooralsnog inventariserend, onderzoeksresultaat. Gegevens over het leven van Johannes Montsche worden besproken en aangevuld. Vervolgens wordt ingegaan op zijn leertijd in Duitsland. Tenslotte op het mogelijke oeuvre van deze tuinarchitect; een anoniem, ongedateerd tuinontwerp voor Huis te Manpad in Heemstede wordt hier toegeschreven aan Johannes Montsche. En heeft Montsche inderdaad voor J.F.W. baron van Spaen van Biljoen gewerkt en welke buitenplaats bedoelt hij in zijn brief uit 1798? Vele vragen over zijn leven en zijn werk staan nog open, er zijn nauwelijks werken van hem bekend; deze uitgave wil graag een bijdrage en stimulans vormen voor nader onderzoek naar Johannes Montsche en de tuin(kunst)geschiedenis in het algemeen.
U kunt dit cahier bestellen via: info@tuintertijd.nl. Het omvat 34 pagina’s, is volledig in kleur en kost € 13,25 excl. verzendkosten.

Een volgend cahier is in voorbereiding en zal ‘De Rustieke Stijl in Nederlandse tuinornamenten’ behandelen, en wordt geschreven door Wim Meulenkamp.

Schuurlezing (tuin)archeologie.

Zoals u mogelijk weet zijn er jaargangen van de niet meer bestaande opleiding Tuinkunst en Parken te Utrecht (wat nu de Leergang Groen Ruimtelijk Erfgoed te Den Bosch is) die middels een eigen excursieprogramma onderlinge contacten in stand houden, maar zodoende ook aan ‘interne’ kennisontwikkeling doen. Een van de jaargangen houdt aanstaande zondag, 17 feb. dus, een aantal lezingen; onder de noemer Schuurlezing (tuin)archeologie.

Het vindt plaats in de schuur (verwarmd!) van en bij Kees Beelaerts en omvat een drietal lezingen:
11.00 uur verzamelen en thee/koffie in de schuur. Parkeerplaats is toegankelijk via de eerste oprit vanaf de Bergseweg vanuit Vreeland (Bergseweg 18, 3633 AK Vreeland);
11.30 uur Start lezing  + discussie Kees Beelaerts (Erfgoed Hovenier Groenpartners)
Archeologie als instrument om resultaten uit het tuinhistorisch onderzoek te bevestigen of vollediger te maken. De noodzaak om aan de richtlijnen voor tuinhistorisch onderzoek, waardestelling groen erfgoed een archeologische paragraaf toe te voegen. Het verhaal wordt ondersteund door enige voorbeelden;
12.30 uur Lunch (Boterham zelf meenemen, voor koffie wordt gezorgd!);
13.30 uur Lezing + discussie van Geert Overmars (rMA student Archeologie stedelijke ontwikkeling Universiteit van Amsterdam)
Wat is archeologie? Hoe is archeologie in Nederland georganiseerd en hoe wordt dat in de praktijk uitgevoerd. Kan de Nederlandse archeologie lering trekken uit de ervaringen met tuinarcheologisch onderzoek in het buitenland?;
14.30 uur Lezing + discussie van Petra Doeve (tuinhistorisch onderzoeker en student archeologie Universiteit Leiden)
Het potentieel van tuinarcheologie in Nederland nader bekeken. Wat kan archeologie betekenen voor tuinhistorisch onderzoek? Wat kan tuinhistorie betekenen voor archeologisch onderzoek?;
15.30 uur Einde lezingen; voor de liefhebber is er een wandeling over buitenplaats Vreedenhorst o.l.v. Kees;
16.30 uur Napraten of toch naar huis.

Er is beperkte parkeergelegenheid, daarom ook het verzoek om zoveel mogelijk te carpoolen. Op het moment dat de parkeerplaats vol is, is er ook gelegenheid om te parkeren in Vreeland op de parkeerplaats van Greiff (ca. 800 m) Er moet dan ter plekke even een pendeldienst opgezet worden, maar wellicht is dit niet nodig.
Er zijn geen kosten aan verbonden, maar een vrijwillige bijdrage wordt uiteraard op prijs gesteld.

De schuur is nog niet vol, er is nog ruimte voor geinteresseerden en Kees BvB nodigt u van harte uit. Graag aanmelden per email: keesbvb@xs4all.nl.

Cascade bulletin 2012-2 is uit.

Afgelopen week verscheen het Cascade bulletin 2012-2.
Het bulletin opent met een lange bijdrage van Carla en Juliet Oldenburger over Hollandse tuinkunst in Rusland. De  invloed van de Hollandse tuinkunst op de Russische wordt aangetoond en de opvattingen van Russische en  Nederlandse tuinhistorici over de kenmerken van Hollandse tuinen in Rusland worden vergeleken.
Een tweede kort artikel, over Beeckestijn, is van de hand van Jan Holwerda. De overbekende plattegrond van Beeckestijn vermeldt Gemeeten Geteekend en in dese Stand gebragt, door den Architekt, J.G. Michael, 1772. Het blijkt echter dat de tekening van de tuin al in 1770 is vervaardigd.
Een drietal recensies sluiten dit bulletinnummer af: over De Kemnade Een sieraad voor de omgeving, Kasteel Groeneveld Buitenplaats voor stad en land  en Welgelegen, biografie van een Copijn-huis.

Direct ook maar even twee correcties:
p.8 : Paviljoen Welgelegen is niet door Peter de Grote bezocht, de bouw van dit landhuis startte pas in 1785; wel bezocht hij de Haarlemmerhout.
p. 51: Het boek Welgelegen, biografie van een Copijn-huis is niet is 2010, maar in 2011 verschenen.

Veel Groen op de Nederlandse Restauratiebeurs 2013.

Groen Erfgoed wordt een belangrijk thema op de Nederlandse Restauratiebeurs die op 18, 19 en 20 april 2013 in de Brabanthallen te ’s-Hertogenbosch wordt gehouden.
De Nederlandse Restauratiebeurs is een tweejaarlijks evenement voor iedereen die betrokken is bij beheer en behoud van ons nationale erfgoed. Op deze grootste vak- en publieksbeurs in ons land kunnen professionals, eigenaren, adviseurs, belangenbehartigers, en vrijwilligers elkaar ontmoeten, ervaringen uitwisselen en zich op de hoogte stellen van de nieuwste ontwikkelingen in onderzoek, regelgeving, uitvoering, materialen, technieken en financiering. Een groot scala aan deskundigen staat klaar om vragen te beantwoorden. Met lezingen en presentaties in de beurstheaters worden vele onderwerpen voor het voetlicht gebracht.

Extra aandacht
Dit jaar besteedt de Nederlandse Restauratiebeurs extra aandacht aan Groen Erfgoed. Op het groots opgezette Groenplein zullen vakorganisaties, adviesbureaus, leveranciers en verenigingen op het vakgebied van Groen Erfgoed zich presenteren in een sfeervolle entourage. Belangrijke en bekende organisaties hebben hun deelname inmiddels toegezegd, zodat bezoekers hier antwoord kunnen vinden op alle vragen om advies, hulp of informatie.
Daarnaast zal het theater elke dag gevuld zijn met interessante lezingen en boeiende debatten over onderwerpen en thema’s van Groen Erfgoed. Deze worden georganiseerd in samenwerking met belangrijke Nederlandse verenigingen en opleidingen, zodat een afwisselend en deskundig programma wordt aangeboden.

Platform Groen Erfgoed
Op donderdagmiddag 18 april vindt het halfjaarlijkse Platform Groen Erfgoed plaats, deze keer dus op de Nederlandse Restauratiebeurs. De programmacommissie van het platform organiseert in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed lezingen met als thema: ‘Restaureren: eerste hulp of opereren?’ Vier deskundigen zullen vanuit de theorie of praktijk van Groen Erfgoed ingaan op de vraag: ‘Wanneer en hoe in te grijpen in het verval van historische tuinen, parken en buitenplaatsen?’.

Groene Colleges
De Vereniging Kennisontwikkeling Groen Erfgoed, de Vakgroep Erfgoedhoveniers en het Gilde van Tuinbazen zijn verantwoordelijk voor de Groene Colleges op vrijdagmiddag 19 april. Toegezegd zijn reeds voordrachten over stinzenplanten en historische moestuinen. Naast informatie over de geschiedenis zullen de sprekers zeker ook in gaan op duurzame toekomst en gewenst beheer.

Groene Discussie
Op zaterdag 20 april is het Tuinhistorisch Genootschap Cascade die de Groene Discussie stimuleert. Bekende onderzoekers en planopstellers zullen een inleiding geven over een aspect of onderdeel van Groen Erfgoed en hierna met het publiek in gesprek gaan.

Gratis
Alle onderdelen zijn steeds vrij toegankelijk voor alle beursbezoekers, waarbij er de keus is om aan het gehele programma deel te nemen of slechts een enkele lezing te
volgen. Alle leden van de organiserende instellingen en deelnemende partijen kunnen via hun organisatie gratis toegangskaarten bestellen, waarmee zij de gehele
dag de beursvloer kunnen bezoeken. Ook voor relaties van de exposanten zijn dergelijke gratis kaarten beschikbaar.

Zie ook www.restauratiebeurs.nl.