Nieuwe toegangsbrug vanuit Clingendael naar de Japanse tuin


Foto:  Joost Gieskes

Twee weken is een nieuwe toegangsbrug vanuit Clingendael naar de Japanse tuin opgeleverd. De brug inclusief fundaties is gemaakt van de hardhoutsoort Angelim Vermelho afkomstig uit Z. Amerika, de brugleuningen en de poort zijn gemaakt van van Bankirai (Z.O. Azië). In de poort is bamboe verwerkt. De brug zal niet worden geschilderd teneinde een zo natuurlijk mogelijk effect te verkrijgen. Er zijn overeenkomsten met de voorgaande brug, maar wel met wat Japanse accenten zoals het patroon van de brugleuning, de balk boven de poort en de afwerking van de staanders. Er is uitdrukkelijk niet gepoogd de brug te 'Japaniseren'. In verband met moderne veiligheidseisen is de brug wat zwaarder uitgevoerd dan zijn voorganger. Een project tot stand gekomen uit veel disciplines maar met verheugend resultaat. Het volgend project zal de replica  van de Springerbrug zijn; de tekeningen zijn gereed, het wachten is op de pecunia.  Joost Gieskes


Foto:  Joost Gieskes

Lezingenmiddag ‘Door de bomen het bos’, 24 februari 2011

Donderdag 24 februari 2011 is er vanaf 15 uur een lezingenmiddag en bezoek aan de tentoonstelling Door de bomen het bos in het Forumgebouw te Wageningen.

De lezingen van elk een half uur gaan over De Nederlandse bosbouw rond 1910 door ir. Jochem Zuiderveen Borgesius en de Bosgeschiedenis van de Zuidwest-Veluwe door prof. dr. Klaas Bouwer; beiden resp. voorzitter en lid van de Commissie bosgeschiedenis van de KNBV.
Drs. Liesbeth Missel, conservator van Bibliotheek Wageningen UR, zal een korte introductie geven op de tentoonstelling die een selectie toont van de mooiste en meest bijzonder geïllustreerde boeken en kaarten over bomen en bos van 1500 tot 1950.

Zie weblog van Speciale Collecties Bibliotheek Wageningen UR.

Boek over Huis te Breckelenkamp

Recent ontving ik het boek Een korte tijd van glorie. Geschiedenis van het huis te Breckelenkamp en zijn bewoners door Matthijs Wanrooij en Henk Kamp. Over Huis te Breckelenkamp te Brekelenkamp in het uiterste oosten van Twente ; een puntje Twente aan drie zijden omringd door Duits grondgebied.

Een boek met op het eerste gezicht niet veel tuinhistorische gegevens. Wel een geschiedenis van de bewoners, de opkomst en neergang van de elkaar opvolgende families, bewoners in dienst van de Spanjaarden (80-jarige oorlog) of de bisschop van  Münster (denk aan 1672) en dat alles in een hoekje van Nederland dat we eigenlijk niet kennen. Zie ook de website Huis te Breckelenkamp.  JH

 

xe2x80x98t Huys Breklenkamp, door Andries Schoemaker.
Naar een schets van Abraham Meyling uit 1733
Bron:
De Atlas van Schoenmaker, Historisch Centrum Overijssel

Brochure Historische plantenkassen verschenen

Vorige week ontving ik het meest recente nummer van Tijdschrift van de RCE (ook digitaal). Bijgevoegd zat de brochure Onderhoud en restauratie van historische plantenkassen. Paragrafen over historische ontwikkeling, soorten kassen, bouwmaterialen, cultuurhistorische waarden, onderhoud, onderzoek, restauratieplan, schade en herstel, aandachtspunten en vergunning en subsidie. Kort en concreet.
Niet ontvangen? Geen probleem. Via de site van de RCE is de brochure te downloaden, maar ook aan te vragen.

En al u daar toch gaat kijken, kijk dan ook eens naar bv de 51 voorgaande brochures  en ander materiaal dat via de site beschikbaar is gesteld.

Eerder was de uitgave van het boekwerk Kassen in Nederland (zo'n 600 pag.) voor eind 2009 gedacht. Ben Kooij meldt dat dit project nog steeds loopt, maar vertraging kent (geldgebrek). Op dit moment is het plan om het boek in drie delen uit te geven: Deel I: buitenplaatsen, Deel II: botanische tuinen en Deel III: glastuinbouw.  JH

De verborgen duiker bij Kasteel Duivenvoorde


De 3de boomstam, kasteel Duivenvoorde (Voorschoten)  Foto: Trudo Bosch

Op woensdag 18 april 2007 heb ik op uitnodiging van dhr. A. Slot, beheerder van Kasteel Duivenvoorde, een bezoek gebracht aan Kasteel Duivenvoorde te Voorschoten. Volgens Slot hadden medewerkers van de firma van der Holst & Zn uit Wassenaar een holle boomstam uit de wand van de vijver gehaald en of ik interesse had om deze te komen bekijken.
De firma heeft in het voorjaar van 2007 de vijver rond kasteel Duivenvoorde uitgebaggerd en er een nieuwe beschoeiing in aangebracht. Bij het afgraven van overtollig zand uit de wand van de vijver werd de boomstam in de wand aangetroffen. Het betreft hier het gedeelte van de vijver tussen het kasteel en de loopbrug aan de achterzijde van het kasteel.

Eén boomstam was inmiddels uit de vijver gehaald omdat deze de werkzaamheden aan de beschoeiing ernstig verstoorde. Bij navraag kreeg ik te horen dat er nog twee  boomstammen in de vijverwand aanwezig waren, deze zouden later weer geheel ondergegraven worden. Daar het geheel al verstoord was heb ik aan de firma van der Holst gevraagd, indien mogelijk, ook deze twee boomstammen te bergen en de boomstammen over de beschoeiing in de vijver leggen. Met hun welwillende medewerking is dit bij de 2e en 3e boomstam uitgevoerd en hebben ze de boomstammen in de vijver gelegd. Deze boomstammen kunnen nu nader worden onderzocht, eventueel worden geborgen en bewaard blijven voor verder onderzoek.

De 1e boomstam loopt weg in de wand van het kasteel, is niet geborgen en zit dus nog op de originele locatie.
De 2e boomstam heeft een lengte van ca 2,50 meter en een diameter van ca 30 cm en is over de gehele lengte uitgehold. Op één kopse kant is hij haaks afgezaagd en op de andere kopse kant zodanig van de buitenbast ontdaan dat er een holle pen met een diameter van ca 20 cm ontstaan is.
De 3e boomstam liep richting het kasteel, heeft een lengte van ca 2,50 meter en een diameter van ca 30 cm en is over de gehele lengte uitgehold. Op èèn kopse kant is hij haaks afgezaagd en voorzien van een smeedijzeren band met een dikte van ca 1 cm en een breedte van ca 3 cm. De andere kopse kant is grof afgewerkt en het lag dus niet in de bedoeling deze op een volgende boomstam aan te sluiten. Deze grof afgewerkte kant lag op een fundering van op elkaar gestapelde stenen. De niet opgemetselde stapel stenen met de maten 18 x 9 x 3,5 cm lagen in 3 lagen op elkaar en vormden een vierkant met zijden van ca 40 cm.
Daar de 2e boomstam voorzien is van een holle pen kan de 3e boomstam over deze pen geschoven worden. Tussen de zogenaamde pen/gat verbinding zat een vlasachtig materiaal (bewaard gebleven) en voor de verdere afdichting was er een smeedijzeren band aangebracht. Van het vlasachtige materiaal is nog niet bekend of deze bewust ingebracht is of dat deze via natuurlijke weg ingegroeid is.


De 2de boomstam, kasteel Duivenvoorde (Voorschoten)  Foto: Trudo Bosch

De tuinen van kasteel Duivenvoorde in 1669-1771.
Toen Arent van Wassenaer in 1707 Duivenvoorde van zijn vader Jacob erfde, was hij de vertrouweling van Willem III en benoemd tot superxe2x80x93intendant van zowel de koninklijke tuinen  in Nederland als in Engeland. Als groot kenner van de Franse tuinkunst adviseerde hij de koning-stadhouder over nieuwe ontwerpen voor de verschillende paleistuinen. In 1708 werd er aan het Hoogheemraadschap van Rijnland een verzoek gedaan om de Dobbewatering ter hoogte van Duivenvoorde een stukje te vergraven. Met deze vergraving werd het park afgesloten met een uitspringende halve boog in het noordwesten, vrijwel in het midden van een rechthoekig, dichtbeplant bosquet, uitgelegd in de polder aan de noordwestzijde van het park. Deze uitleg was aan het einde van een drievoudige gracht voorzien, waardoor het geheel veel weg had van een bastion. Omdat de drievoudige gracht een onderdeel van de verlengde Dobbewatering was, moest het water via dammen en duikers worden gereguleerd. Landmeter Jacob de Sauvage kreeg in 1798 van het Hoogheemraadschap van Rijnland opdracht dit gedeelte in kaart te brengen. In 1964 maakte Anco Wigboldus een vogelvlucht van park Duivenvoorde, (naar situatie van ca. 1717 ) gezien vanuit het noordwesten. (collectie Duivenvoorde)
Bron: De Leidse Lustwarande, geschiedenis van de tuinkunst op kastelen en buitenplaatsen rond Leiden, 1600-1800, door Henk Rijken.

Een duiker is een kokervormige constructie, gelegen in wegen of toegangsdam, die is bedoeld om wateren met elkaar te verbinden. Bij een duiker wordt in principe de bodem van de watergang onderbroken, dit in tegenstelling tot een brug. Duikers worden tegenwoordig gemaakt van beton of (plaat)staal. In het verleden werden ook gemetselde duikers gemaakt en hout was vroeger ook een veel gebruikt materiaal.
Gezien het bovenstaande kunnen we tot de conclusie komen dat de bij kasteel Duivenvoorde aangetroffen boomstammen vermoedelijk onderdelen geweest zijn van de toen aangelegde duikers in de tuinen en dat deze de diverse grachten en/of vijvers met elkaar verbonden moeten hebben. Eventueel nader onderzoek zal hier een sluitend antwoord op kunnen geven.

Met dank aan de medewerkers van de firma van der Holst & Zn te Wassenaar.
Trudo Bosch

De mannen van Helene, tentoonstelling Kröller-Müller Museum, t/m 20 februari 2011


Helene Kröller-Müller geflankeerd door haar vertrouweling Sam van Deventer (links) en haar man Anton Kröller.
Foto: Kröller-Müller Museum

In het Kröllerxe2x80x93Müller Museum is op dit moment een fascinerende tentoonstelling (2) te bezichtigen. De tentoonstelling is georganiseerd n.a.v. het onderzoek en de publicatie van de biografie van Helene, van Eva Rovers: De eeuwigheid verzameld. Helene Kröller-Müller (1869-1939).
Het leven van Helene Kröller-Müller wordt getoond aan de hand van de mannen in haar leven: vader Wilhelm Müller, haar echtgenoot Anton Kröller en de directeur / rentmeester van de firma KM, die vooral ook Helenexe2x80x99s vertrouweling en geestverwant was, Sam van Deventer. Daarnaast figureerden natuurlijk ook nog haar adviseur H.P. Bremmer, haar architect van het jachthuis St. Hubertus H.P. Berlage en haar architect van het KM Museum Henry van de Velde. En last but not least Vincent van Gogh. Het leven van Helene speelde zich van 1916-1937 deels af op Groot Haesebroek te Wassenaar en daarna op de Hoge Veluwe. Op het huis Wildrust (deel van Groot Haesebroek in die tijd) woonde Sam van Deventer.

Waarom is dit verhaal voor tuinhistorici nu interessant? Welke tuinen spelen dan een rol? Over de tuinen bij het St. Hubertusslot is al het een en ander bekend. De tuinen van Groot Haesebroek, hoewel wel als rijksmonument beschermd, zijn tot heden voor het grote publiek onopgemerkt gebeleven. Over het bos rond de woning van Sam van Deventer, Wildrust (niet door rijk of gemeente beschermd), is door ons bureau in 2008 een cultuurhistorisch onderzoek gedaan, gekoppeld aan een waardestelling. Wie geïnteresseerd is kan het lezen, klik hier. Het gaat over een geheel onbekende plaats met sterrenbos en woning van de xe2x80x98geliefdexe2x80x99 van Helene Kröller-Müller. CO.

Tentoonstelling Going Dutch

Een tentoonstelling die reeds in de linkerkolom onder agenda stond, maar een aantal mensen tipten me desondanks; de tentoonstelling Going Dutch. Henk Gerritsen en Piet Oudolf & the inspiration of the Ducth wave.
Heel goed, ik ontvang graag tips. Aangezien het niet bij een eenmalige tip bleef ook maar even een vermelding als weblogje. Valt dan net even meer op.

De tentoonstelling loopt tot zondag 20 februari 2011.
In London, in het Garden Museum. Een combinatie met Xmas-shoppen kan niet (meer), maar er is vast wel een uitverkoop gaande…

Op de Engelse weblog contextual gardens komen we deze tentoonstelling ook tegen, o.a. met een ons bekende naam: onder de titel Going Dutch – Leo den Dulk