Grasmaaien, grote grazers op de buitenplaats



Gezicht van de hofstede Plakkersbosch bij Velsen (1793), door Jan Tersteeg
Bron: Noord-Hollands Archief

De titel van de weblog laat u mogelijk denken aan de inzet, sinds enige decennia,  van grote grazers in de natuur en ook op buitenplaatsen. In dit geval ligt het meer in het verlengde van een beeld wat mogelijk menig Cascade donateur nog uit zijn of haar jeugd kent: ‘grasmaaien’ door de geit aan de ketting aan een pin, en iedere dag de geit ‘verzetten’.

De bovenstaande aquarel geeft ook zo’n beeld en draagt op de achterzijde de tekst: Gezicht van de hofstede Plakkersbosch bij Velsen door Jan Tersteeg [(1750-1807)] in de maand juni Ao 1793 getekend, en uit achting aan den Eigenaar van gemelde Hofstede de Wel.Ed.. Heer Pieter van de Poll ten geschenke opgedragen.
Hier geen tuinman met de zeis en ook geen geit aan de ketting, maar kalveren of koeien die het gras kort moeten houden. Later komen de grasmaaiers, al dan niet op stoom, en soms is er nog de inzet van mens, dier en machine. Zie onderstaande foto van Duinlust (Overveen), uit 1931.
Jan Holwerda


Duinlust (Overveen, 1931)  Bron: Noord-Hollands Archief

Tempel van Pan op Eyckenstein

De Groene Kathedraal in Zuidelijk Flevoland kent menigeen allang. Je zou kunnen zeggen dat iets soortgelijks, van veel ouder datum, recent is opgedoken: de Tempel van Pan op landgoed Eyckenstein te Maartensdijk. Een tempel gevormd door twee boomcirkels met waarschijnlijk een ronde greppel er omheen.

Van de website van landgoed  Eyckenstein:
“In  de  periode  dat  de  familie  Eyck  op  Eyckenstein  woonde,  maakte  zij  voor  het  begraven  van  familieleden  gebruik  van  een  grafkelder  op  het  landgoed.  Maurits  Jacob  Eyck  van  Zuylichem  heeft  in  1811  dwars  over  de  laan  naar  de  grafkelder  een  zogenaamde  Tempel  van  Pan  laten  aanleggen.  Zelf  schrijft  hij  in  zijn  dagboek:  de  “Tempel  van  Pan  bestaad  in  eenen  ronden  van  72  weymouths  pijnen,  verbeeldende  de  colommen,  zijnde  den  buitenste  cirkel  beplant  met  berken  en  het  binnenste  met  fijne  sparren,  voorts  met  4  portaalen,  overeenkomende  met  de  diverse  wandel  en  rijpaden  terwijl  het  geheel  op  eene  afstand  de  vertooning  moet  opleveren  van  eene  groote  tempel”.


Ligging: Vanaf de Eikensteeg lag  de  laan  (gele  lijn)  richting  de  grafkelder  (blauwe  pijl).  De  rode  cirkel geeft  de  ligging  van  de  Tempel  van  Pan  ongeveer  aan.  


Op een kadastraal minuutplan is uiterst  links  (zwarte  lijn)  de  Eikensteeg  te  zien en rechts er van de omtrek / het perceel van de tempel, met de  vier  doorgangen  als  uitstulpingen  in  de  ring.


Wat resteert zijn enkele  rond  lopende  ondiepe  greppeltjes  als  overblijfsel  van  de  cirkel (rode  lijnen),  verborgen  achter  en  onder  de  begroeiing.  De  huidige  paden  (gele lijnen) lopen precies  midden door de  cirkel.

Bovenstaande afbeeldingen komen eveneens van website van landgoed  Eyckenstein, een website die zeer de moeite waard is, om eens rustig rond te klikken, kijken en lezen.
JH

Behangselschilderingen, bovendeurstukken, Willem Uppink



Twee bovendeurstukken (1832), Willem Uppink.  Bron: RKD

Genietend van behangselschilderingen en bovendeurstukken… Al ‘bladerend’ in beeldbanken van verschillende musea en die van de RKD (zie RKD Explore). Prachtige schilderingen zijn te vinden. Zo zijn die van bijvoorbeeld Willem Uppink erg fraai. En zoekend naar wie die Willem Uppink dan wel was, blijkt dat hij Beekhuizen te Velp had bezocht (zie Honig Breethuis aldaar naar onderen rollen). Vervolgens was de betreffende tekening snel gevonden. Ooo die… tekening bekend… (zie onderaan) kunstenaarsnaam vergeten… nu niet meer.
Jan Holwerda



Twee behangselschilderingen (1820), Willem Uppink.  Bron: RKD


De salon van Beekhuizen vanaf het zuiden (ca. 1790-1849). Bron: Gelders Archief

Oranjewandeling Het Loo, verbinding tuin-park


Zicht vanaf de rustplaatsen van Het Loo op het achterliggende Paleispark (2013).  Foto: Niek Ravensbergen

Tijdens de midsummer van 2013 maakte een Cascade gezelschap al de combi van een wandeling in de geometrische tuin en het Paleispark daarachter. Sinds 1 april dit jaar kan iedere bezoeker deze de doorsteek maken en de combi maken. Via een tourniquet achter de Colonnades is een verbinding gemaakt met het achterliggende park. De ‘Oranjewandeling’ voert langs het badpaviljoen, theepaviljoen, olifantenstallen en oude Oranjerie. Met een toegangskaart voor het museum kunnen bezoekers uitsluitend de Oranje-wandeling volgen, voor de rest van Paleispark Het Loo dient men een dagkaart te kopen. Een boekje met de route voor de ‘Oranjewandeling’ is gratis verkrijgbaar.

Foto’s Cascade midsummer 2013.


Het Cascade gezelschap bij de Veldvijvers (2013).  Foto: Niek Ravensbergen


Gezicht op theepaviljoen bij de Veldvijvers (ca. 1876)  Foto: M. Bosse

Boomverplaatsing nu, en toen ook al


Verplaatsing van de Mammoetboom te Driebergen.  Bron: www.copijn.nl

Afgelopen maart werden in Driebergen een Mammoetboom (16 m. hoog en 13 m. breed) en een Watercipres (14 m. hoog en 10 m. breed) via de vijzelmethode verplant of zo je wilt verplaatst, door Copijn en de Boer-Spanlift. Verplaatsingen via de vijzelmethode kenden we eerder al wel van verplaatsingen van monumenten als molens, boerderijen e.d.
Voor de verplaatsing werden 22 buizen die als draagvloer zouden gaan dienen onder een kluit van 8 bij 8 m. geperst. Vervolgens is de kluit gefixeerd. Daarna werd de boom opgelift en in circa 4 uur via een rolbaan naar de nieuwe standplaats verplaatst. Zie ook hier.


Verplaatsing van een (bruine) beuk op de buitenplaats De Wiersse.  Bron: weekblad Buiten 1922.

Mogelijk is het de eerste boomverplaatsing met de vijzelmethode, maar het deed mij direct denken aan een oude foto van ook een boomverplaatsing. In het weekblad Buiten jrg 1922 staat een foto van een verplaatsing op de buitenplaats De Wiersse, ook door Copijn. De heer Gatacre van de Wiersse mailde: Copijn’s verplaatsing van een (bruine) beuk in 1922 was niet geslaagd – de boom herstelde zich niet. Het gebeuren vond plaats zodat de gracht (gedempt vroeg 19e eeuw?) weer uitgegraven kon worden en om ruimte te geven voor de verbouwing van de voorgevel.

En er zijn ongetwijfeld meer en nog vroegere verplaatsingen (ik bedoel dus niet verplantingen), de onderstaande foto van de verplaatsing van de Yew Tree bij St Andrew’s church in Buckland (UK) in 1880 is er zo een. Alleen de foto is al een plaatje.
Jan Holwerda


Verplaatsing van de Yew Tree bij St Andrew’s church in Buckland (UK).

Aanmelden Cascade voorjaarsexcursie 2014

CASCADE VOORJAARSEXCURSIE OP ZATERDAG 17 MEI 2014
250 jaar Copijn

Programma

09.45 – 10.00 uur Verzamelen bij NS Station Driebergen/Zeist
10.00 uur Vertrek naar Hydepark in Doorn, aldaar ontvangst met koffie en aansluitend  rondleiding door het park
12.30 uur Hollandse koffietafel in conferentiecentrum Hydepark
14.00 uur Rondwandeling door Dr. C. van Boetzelaerpark
15.00 uur Bezoek aan Copijn Groenekan Boomkwekerij en Tuinarchitectuur
Afsluitende borrel
ca. 17.30 uur NS Station Driebergen/Zeist

Adressen en bereikbaarheid
Conferentiecentrum Hydepark, Driebergsestraatweg 50, 3941 ZX Doorn. 0343–514041.
Dr. C. van Boetzelaerpark aan Blauwkapelseweg in De Bilt.
Copijn Groenekan, Boomkwekerij-Tuinarchitectuur B.V. Groenekanseweg 174, 3737 AK Groenekan, 034-6212401.
Bereikbaar tijdens excursie: Joan Patijn, 06/27072966.
Vragen over aanmelding: Arthur Met,0318-571646 of 06-53371740.

Kosten
Cascadedonateurs betalen € 39,00. Niet donateurs betalen € 45,00. Studenten krijgen € 3,00 korting. Een introducé mag éénmalig mee. Als het bevalt kan hij/zij Cascade-donateur worden en een volgende keer zelfstandig inschrijven.

Aanmelden en betalen
Aanmelden kan via onderstaande aanmeldingsformulier. Aanmelding is mogelijk tot zondag 27 april a.s. in volgorde van ontvangst betaling. Uw aanmelding is definitief zodra het bedrag voor deelname ontvangen is op IBAN: NL87INGB0003787274 t.n.v. Tuinhistorisch Genootschap Cascade, onder vermelding van ‘17 mei 2014’, uw naam en woonplaats. NB: Als u de betaling verricht via een bankrekening die op een andere naam staat vermeld dan éxtra duidelijk op de overschrijving uw naam als deelnemer. Annulering zonder kosten kan tot zondag 4 mei a.s. Daarna vindt geen restitutie plaats, tenzij een lid van de wachtlijst kan deelnemen in uw plaats. Geef dus uw annulering tijdig door aan Arthur Met (0318-571646 of 06-53371740).

Inlichtingen
Via administratie@cascade1987.nl.

Aanmeldingsformulier:
Echtparen: graag ieder een eigen aanmelding, dit maakt de administratieve verwerking veel gemakkelijker.

De vergeten tuinen van Gerrit Vlaskamp


Meisjes in de tuin van het Doorgangshuis voor meisjes te Groningen. Een deel van de tuin bestaat nog en wordt nu genoemd de tuin van Hommes. Ontwerp tuin Lambertus Vlaskamp, ca. 1852. Zie cascade-weblog 21-2-2011 en 18-2-2011.

Het Fries Museum opent zaterdag 5 april voor genodigden en zondag 6 april voor iedereen de tentoonstelling De vergeten tuinen van Gerrit Vlaskamp (1834-1906). Het is een tuinen-tentoonstelling maar anders dan anders. Met nadruk op de tijd waarin Vlaskamp werkte (tweede helft 19de eeuw), op de opdrachtgevers (de notabelen uit de Friese steden en dorpen in die tijd) en op de beleving van de gebruikers van de tuinen en parken. Deze aanpak werd ingegeven door het feit dat er slechts 10 ontwerpen van de Vlaskampen bekend zijn tot heden, terwijl we zeker weten dat Gerrit bij meer dan 350 tuinen en parken betrokken was.

In de tentoonstelling zijn twee projecties te bekijken waar tuinen en parken van Vlaskamp worden getoond. Deze worden afgewisseld met afbeeldingen van bomen, heesters, planten, tuinsieraden en portretten van opdrachtgevers. Vlaskamp werkte o.a. op Vijversburg (Tytsjerk). Ook aan de toekomstplannen van deze buitenplaats wordt aandacht besteed.

TV-kijkers worden vanaf 3 april ‘s avonds bediend met livestreambeelden op Omroep Fryslân. Aly Westra-van der Mark geeft hier een interview over háár heel bijzondere Vlaskamp-project. Dit interview wordt op Nederland 2 herhaald met deel 1 op zaterdag 5 april en zondag 6 april, resp. om 10.25 en 15.25, en een week later, op dezelfde tijden, volgt deel 2.

Het bijbehorende boek wordt eveneens zaterdag 5 april gepresenteerd.
Ernst Bruinsma / Yme Kuiper (redactie). De vergeten tuinen van Gerrit Vlaskamp. Leeuwarden, 2014. ISBN 978-90-6273-979-0. 196 p. € 24,50. Auteurs: Alice Booij, Jan Holwerda, Nico Kloppenborg, Kees Kuiken, Yme Kuiper, Frans Leenders, Aly van der Mark, Rita Mulder-Radetzky, Carla S. Oldenburger-Ebbers, Willemieke Ottens, Trudy van Riemsdijk-Zandee, Willem van Riemsdijk en Landschapsbeheer Friesland.