INGEZONDEN

Vanaf 18 juni zijn op Paleis Het Loo 45 bijzondere Delfts blauwe tuinvazen te zien. De vazen zijn vervaardigd naar voorbeeld van drie nog bestaande originelen, die in de 17e eeuw zijn gemaakt voor de eerste bewoners van Paleis Het Loo, koning-stadhouder Willem III en koningin Mary. Het plaatsen van deze vazen in de paleistuinen is de bekroning van de tuinrenovatie. Het project kwam tot stand dankzij een extra bijdrage van de BankGiro Loterij, mogelijk gemaakt door de vele Nederlanders die meespelen in de cultuurloterij van Nederland.

In het project is nauw samengewerkt met de faculteit Industrieel Ontwerpen van de Technische Universiteit Delft, die met de modernste technieken scans van de bewaard gebleven tuinvazen maakte voor de mallen. De productie en de handbeschildering van de vazen zijn uitgevoerd door Koninklijke Tichelaar Makkum, waarbij de hoogstaande 17e-eeuwse tinglazuurtechniek is toegepast. Zo zijn innovatie en ambacht in dit project samengebracht.
Delfts aardewerk vazen waren in de 17e eeuw zeer exclusieve blikvangers in veel baroktuinen; ze werden gevuld met destijds kostbare exotische planten, zoals oranjeboompjes en ananasplanten. Het was koningin Mary die de basis legde voor het Delfts blauw als nationaal icoon. Van de oorspronkelijke vazen op Het Loo zijn helaas alleen scherven overgebleven. Verspreid over Europa zijn er drie originele koninklijke vazen achterhaald, die als voorbeeld dienden voor het vervaardigen van de vazen voor in de paleistuinen.

De vazen staan in het zomerseizoen (18 juni tot en met 23 oktober) in de paleistuinen. Gedurende het hele jaar is een toelichting op het project te zien in de Oostvleugel van het paleis (geopend 13:00–17:00 uur). Deze presentatie, ‘Blauw & Bont, Delfts blauw in de paleistuinen’, illustreert met filmbeelden het productieproces van de vazen. Daarnaast wordt het verhaal verteld over de liefde van koningin Mary voor Delfts blauw en de tuinen.

Delfts blauwe tuinvazen (elders)

Op de RTC van afgelopen zaterdag werden we door Marianne Poorthuis getipt:

Spiritualiteit van de tuin
donderdag 14 april 2016

Vanouds is de tuin een belangrijk religieus symbool: het paradijs, de Tuin van Eden, de Tuinen der Oprechten, zen-tuinen, tuinen rondom hindoetempels maken alle deel uit van spirituele tradities waarin de tuin beeld vormt voor de ziel. Wat is de hedendaagse betekenis van tuin en tuinieren? Hoe hangt deze samen met natuurbeleving? Gaan ecologie en spiritualiteit een band aan met elkaar? Hoe functioneert de tuin in religieuze kunst? Deze vragen komen aan de orde in lezingen en tuinbezoek.

Over Figura Divina
Figura Divina is een collectief van onderzoekers van verschillende universiteiten in Nederland. Zij vragen aandacht voor de wisselwerking tussen religie en kunst. Dat doen zij door het organiseren van symposia en het uitgeven van boeken waarin thema’s rondom religie en kunst aan de orde komen.

Programma
10.00 Opening door dagvoorzitter dr. Frank Bosman (Tilburg School of Catholic Theology) – Inleiding op het thema
10.15 Wouter Prins, Curator van het Museum voor Religieuze Kunst in Uden: De tuin in religieuze kunst
11.00 Muzikaal intermezzo
11.15 De tuin als beleving: bezoek aan tuin Pieterskerk en kunstwerken Nieuwe Gracht 65
12.30 Lunchpauze
13.30 Dr.ir. Saskia de Wit, ontwerp en advies tuin en landschap: De tuin als natuurembleem – Visies op de natuur verbeeld door de eeuwen heen
14.15 Prof.dr. Johan Goud, emeritus hoogleraar Religiewetenschap, UU: Het paradijsverlangen bij Rutger Kopland
14.45 Poëzie en muzikaal intermezzo
15.00 Pauze
15.30 Br. Malachias Huijink o.c.s.o., abt van de Cisterciënserabdij ‘Lilbosch’ te Echt: De monnik als amator loci, de abdij als hortus conclusus
16.15 Renske van Lierop, MA en prof.dr. Hans Alma, Universiteit voor Humanistiek: Een levensbeschouwelijke visie op ecologie
16.45 Discussie
17.30 Afsluiting

Kosten
niet-studenten 20 euro inclusief koffie, thee, lunch; studenten 7,50 euro inclusief koffie, thee, lunch

Locatie
Ariënsinstituut
Keistraat 9
3512 HV Utrecht

Aanmelden via tiu.nu/FiguraDivina
Zie ook de website van Figura divina.

INGEZONDEN
RUG Kenniscentrum Landschap zond gegevens betreffende een Landschapssymposium, een driedaagse cursus en een summer school.

Op woensdag 20 april 2016 zal het Tweede Landschapssymposium plaatsvinden. U kunt kiezen uit een gevarieerd programma met 10 lezingen en 6 excursies. Het volledige programma, met ook aandacht voor landgoederen en buitenplaatsen, is hier te vinden: http://www.rug.nl/research/kenniscentrumlandschap/tweede-landschapssymposium. De page eindigt met details betreffende locatie, kosten en opgave.

Van dinsdag 17 mei tot en met donderdag 19 mei is er de Cursus Cultuurlandschappen van Noord-Brabant – Het Groene Woud. De colleges, met ook aandacht voor landgoederen en buitenplaatsen, bieden een overzicht van de opbouw en ontwikkelingsgeschiedenis van het landschap én een blik op toekomst: 12 colleges, 8 workshops & veldpractica, debatten en een dagexcursie. Cursusopbouw, locatie, kosten en opgave op en via: http://www.rug.nl/research/kenniscentrumlandschap/cursus_nn

Tot slot, hoewel zonder band met tuingeschiedenis, Summer School European Coastal Landscapes: past present and sustainable future: http://www.rug.nl/education/summer-winter-schools/summer_schools_2016/european_coastal_landscapes/

21ste Cascade Ronde Tafel Conferentie (ook voor niet-donateurs)
– zaterdag 19 maart 2016, 10.30 – ca. 16.00;
– in Steakhouse Cunera te Rhenen, boven het NS-station;
– programma-details, zie hier;
– incl. koffie/thee en lunch € 15,00 / niet-donateurs € 20,00 / studenten € 10,00;
– aanmelden via Aanmeldformulier Cascade RTC 2016.

De Algemene Begraafplaats in Doesburg

Dit is een schetsontwerp van de Algemene Begraafplaats in Doesburg, gelegen op het bolwerk bij de Meipoort. Ongedateerd, ongesigneerd. Het poortgebouw en de aanleg worden aan Zocher jr.(1829) toegeschreven (Monumentenregister en meer secondaire bronnen). Het poortgebouw ziet er min of meer uit zoals op de tekening. De centrale hof met de paden in kruisvorm zijn niet zo uitgevoerd. Wel is er tussen de linker en rechter helft van deze ronde ruimte een recht pad gerealiseerd (ca. 1847) vanaf de ingang naar het tegenover liggende contrapunt. Het pad daar loodrecht op is er waarschijnlijk nooit geweest. Wie weet waar die toeschrijving van Zocher vandaan komt? In het archief van Doesburg hebben we de naam van Zocher tot heden nog niet vermeld gezien. De ronde ruimte is hier door de kruisvormige paden in vier delen verdeeld, daarin geschreven staat in linker deel 2 x ‘Hof van Buijting’ en in het rechter deel 2x ‘Hof van Van Londen’. Rondom slingert een pad langs perken (met bloemheesters?). Buijting en Van Londen zijn Doesburgse familienamen. Kan dit betekenen dat deze families, voordat de grond aan de gemeente werd verkocht (Kadasterkaart noemt de gemeente als eigenaar) eigenaar zijn geweest? De vier hoven samen vormden in de eerste fase de hele begraafplaats dus het kan niet zo zijn dat beide families deze grond in bezit verkregen voor hun eigen familiegraven.
Het poortgebouw, hoewel primitief getekend, ziet er nog steeds zo uit. Wie weet of dit in aanvang van hout is geweest, i.v.m. De Kringenwet? Dat zou verklaren dat er later weer ontwerpen zijn gemaakt voor een poortgebouw en voor een aangepaste aanleg (tussen 1850 en 1870?), toen het misschien wel werd toegestaan daar toch een poortgebouw van steen te plaatsen.
Kortom vele vragen. Alvast bedankt voor reacties.
Carla Oldenburger

Clingendael op een detail van Uitbreidingsplan Wassenaar (1923), Johannes Mutters jr.

Johannes Mutters jr. (1858-1930) heeft in 1923 een uitbreidingsplan voor Wassenaar gemaakt dat niet doorging. Op dat plan staat ook Clingendael afgebeeld. Op de tekening staat precies in de as een lange rij bomen tot over het eiland en tot het huis. Reeds lang bestond door de terreinverkenning en onderzoek het vermoeden dat er zoiets moest zijn geweest. Op deze tekening staat dat voor het eerst voluit getekend. Het is vrijwel zeker dat die rij er reeds stond voordat Zocher wijzigingen aanbracht, en dat hij heel pragmatisch die rij uit de voormalige aanleg heeft gespaard.
Joost Gieskes

Uitsnede uit Caart der Limitten van de Hooge en Vrije Heerlijckhijdt van Het Loo
Bron: geheugenvanapeldoorn.nl

In 1702, na de dood van koning-stadhouder Willem III, werd de hoge heerlijkheid Het Loo opgeheven. Maar in 1748 werden de heerlijkheidsgrenzen weer ‘opgehaalt en bepaalt’ en werd de heerlijkheid opgedragen aan stadhouder Willem IV. Willem Leenen kreeg in hetzelfde jaar opdracht van de ‘gemelte limieten een caart’ te maken. De kaart kwam pas in 1762 gereed; vervolgens een kopie in 1763 en een tweede kopie, door Frederik Beyerinck, in 1764.

Voorgeschiedenis, totstandkoming, kaartdetails en veel meer werden allemaal al naar voren gebracht in het boek Caart der Limitten van de Hooge en Vrije Heerlijckhijdt van Het Loo van Leendert Aardoom (Alphen aan den Rijn 1989). Het boek kent vele zwart-wit afbeeldingen en kaartuitsneden en achterin zit een opgevouwen kleuren-exemplaar.

Je zou denken kun je nog meer wensen? Toch wel, en dat blijkt bij het zien van een online exemplaar met inzoom-mogelijkheid liggend op de hedendaagse kaart of luchtfoto. Op www.geheugenvanapeldoorn.nl staat deze, klik hier.
Middenboven Het Loo, samen met de directe omgeving slechts beperkt uitgewerkt, maar de kaart moest dan ook de grenzen in beeld brengen. Heel fraai zijn natuurlijk alle ‘waterleidingen’ die het water ten behoeve van de waterwerken op Het Loo moesten aanvoeren.
Jan Holwerda

Vrijdag 19 februari vond het Cascade symposium Denken en doen. Een toekomst voor het onderzoek naar de Nederlandse tuingeschiedenis plaats. Binnenkort volgt meer over dit symposium. Nu alvast het feit dat ons tweede Cascade boek is verschenen:

TUINGESCHIEDENIS IN NEDERLAND II
Denken en doen in de Nederlandse tuinkunst 1500-2000

Cascade donateurs ontvangen een exemplaar (in plaats van herfstbulletin 2015 en voorjaarsbulletin 2016), maar het boek is voor iedereen te koop. Slechts 25 euro voor 24 bijdragen, bijna 260 full colour pagina’s tuingeschiedenis.

Meer over de inhoud en wijze van bestellen vind u op deze page.

Sonsbeek (1834-1845 Arnhem)  Bron: Gelders Archief

Tot vrijdagmiddag!! (details)

Sonsbeek (1859-1860 Arnhem)  Bron: Gelders Archief

Zaterdag 19 maart 2016 zal de 21ste Ronde Tafel Conferentie van Cascade plaatsvinden. In Steakhouse Cunera te Rhenen, boven het NS-station. Aanvang: 10.30 uur, einde ca. 16.00 uur.

Op deze bijeenkomst wordt kennis over tuinhistorische onderwerpen uitgewisseld, standpunten over actuele kwesties komen aan bod en nieuws over lopend of recent afgesloten onderzoek wordt gepresenteerd. Dit gebeurt door middel van korte presentaties (maximaal 30 minuten).

Ook niet-donateurs van Cascade worden hierbij van harte uitgenodigd de Ronde Tafel Conferentie bij te wonen.

Programma
vanaf 10.00 Ontvangst
10.30-11.00 De Nederlandse buitenplaats als knooppunt van kennisuitwisseling en innovatie, Huib Zuidervaart
11.00-11.30 Parken en pleinen in de stad Groningen, Anne Wolff
11.30-12.00 Kennismaken met Brabantse tuinhistorie op oude kaarten, een dwarsdoorsnede door provincie en eeuwen, Jan Holwerda
12.00-12.30 Siervulkanen in Europese tuinen, Wim Meulenkamp
12.30-13.30 Lunch
13.30-14.00 Over hoveniers, fonteiniers en faisantiers: de mannen en vrouwen die het werk deden. Uitgelicht: de fonteinen van Het Loo, Lenneke Berkhout
14.00-14.30 Plantafstanden in lanen, Joost Gieskes
14.30-15.00 Pauze
15.00-15.30 Nederlands-Indische tuinen en de botanie, Leo den Dulk
15.30-16.00 Over haar boek: Er stond een vrouw in de tuin: over de rol van vrouwen in het Nederlandse landschap, Anne Mieke Backer
16.00 Einde programma

Deelname incl. koffie/thee en lunch € 15,00 / niet-donateurs € 20,00 / studenten € 10,00.
Aanmelden via Aanmeldformulier Cascade RTC 2016.

Zijn er kwesties die u aan wilt snijden of mededelingen die u wilt doen tijdens de komende Ronde Tafel conferentie? Meld dit dan tijdig aan Martin van den Broeke, via administratie@cascade1987.nl.