bewerkt affiche, klik hier voor origineel

Beginnen met de eerste en vervolgens door gaan met van alles en nog wat. Nieuwtjes, tips, vondsten, vragen, afbeeldingen, aankondigingen, uitnodigingen enz. enz. En haast ongemerkt zitten we ‘opeens’ op weblog of bericht nummero 1001. Deze keer gaat het verder nergens over. Even een tuinfeestje.

Cascade bulletin 2015-1 is uit en bij deze en gene al in de bus gevallen.

In dit bulletin vindt u drie bijdragen die ieder een aspect van de vroeg-landschappelijke tuinkunst behandelen: een kweker en zijn plantsortiment, een tuinaanleg en een in Nederland niet zeer veel toegepast inrichtingselement, te weten de driepuntsbrug.

Het eerste artikel van Henk van der Eijk geeft ons een kijkje in het veelbewogen leven van de achttiende-eeuwse kweker Jacobus Gans en de door hem uitgebrachte kwekerscatalogi. Het betreft een uit 1780 daterende en een ongedateerde catalogus. Door de reconstructie van de groei, bloei en neergang van Gans’ kwekerij weet Henk de laatste catalogus nader te dateren en blijkt het de vroegst bekende Nederlandse catalogus met een groot aantal bomen en heesters voor de groene invulling een vroeg-landschappelijke aanleg.

In de tweede bijdrage lokaliseert Jan Holwerda een van de plattegronden uit het Magazijn van Tuin-Sieraaden (…) (1802-1809) van Gijsbert van Laar. Het totaal aantal platen met een plattegrond die nu geïdentificeerd zijn komt daarmee op negen (van de eenenveertig platen met plattegronden). De voorgaande (meest recente) identificatie was in 1995. Nu, 20 jaar later, eindelijk een volgende.

Tot slot geeft Arinda van der Does een korte inleiding op de driepuntsbrug. Bij een driepuntsbrug zal menigeen direct aan het Noorden des lands en aan Roodbaard denken. Uit Arinda’s bijdrage blijkt dat de verbreiding breder is, de herkomst zuidelijker en de toepassing vroeger.

Vazen in de overtuin van het Lycklamahuis (Beesterzwaag)  Foto: Nico Kloppenborg

In Beesterzwaag staan in de overtuin van het Lycklamahuis twee bijzonder tuinvazen. De vazen werden drie jaar geleden bij toeval ontdekt tijdens het opruimen van wat oude schuurtjes behorende tot het complex van de Tropische kas in de overtuin van het Lycklamahuis.
Het materiaal is een kalksteenkleurig soort composiet.
Wie weet er wat meer van?
Nico Kloppenborg

Mastbos (vierkant) en Bouvigne (rechtsboven), uitsnede Caerte ende metinge (…) ten versoecke van (…) Maurits (…) prince van Oraengien (…) bosschen, landen, wegen, herbanen, wateren, heyde ende andere gronden  (…). J. Lips, 1621. De kaart is 180 graden gedraaid, zodat het noorden nu boven ligt.  Bron: Brabants Historisch Informatie Centrum

In 2008 bracht Carla het Mastbos bij Breda al eens in een weblog naar voren. 19 april j.l. werd het jubeljaar Mastbos 500 jaar afgetrapt. De historie staat natuurlijk in de 4delige tuinengids en online in TUiN (aldaar even op het pijltje naar beneden klikken om complete tekst te krijgen). Ook Marcel van Ool schreef op BuitenPlaatsen over de 500 jaar en het feestje.

Mastbos (1767, Breda), Pieter Verbruggen  Bron: Brabant-collectie Tilburg University.

Groei van het Mastbos, K. Leenders.

De Cascade donateurs hebben een mail ontvangen (of brief indien geen mailadres bekend) met de details betreffende de Cascade Midsummernight 2015. Deze vindt plaats op zondag 21 juni 2015, in Hortus botanicus Leiden.

Het programma omvat o.a. een rondleiding o.l.v. Hanneke Jelles, hoofd educatie en dr. Gerda van Uffelen, hoofd collectiebeheer; picknick in de tuin (bij slecht weer in tuinkamer en kassen); en deelname aan het Midzomernachtfeest in de Hortus botanicus Leiden. De details staan in gestuurde mail/brief.

Opgave via secretariaat@cascade1987.nl
Heeft u de uitnodiging (als donateur) niet ontvangen of vragen? Mail in dat geval ook secretariaat@cascade1987.nl.

INGEZONDEN
Hierbij wil ik attenderen op het Clusiussymposium over Anders Tuinieren/Other Ways of Gardening dat zal plaatsvinden op vrijdag 29 mei a.s. in het Museum voor Volkenkunde te Leiden. Voor de meest recente versie van het programma, zie www.clusiusstichting.nl.

Ditmaal organiseert de Clusiusstichting dit symposium samen met het Instituut voor Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie van de Universiteit Leiden.

Het symposium is vrij toegankelijk. Graag opgeven bij de secretaris, Gerda van Uffelen: g.a.van.uffelen@hortus.leidenuniv.nl
Wilt u deelnemen aan een eenvoudige lunch (€10 op 29 mei te voldoen), dan graag uiterlijk 22 mei doorgeven (zie boven). De voertaal is Engels.
Gerda van Uffelen
Secretaris van de Clusiusstichting

In de overtuin met zicht op huis Bisdom van Vliet (Haastrecht).
Bron: archief museum Bisdom van Vliet.

In de aflevering van De IJzeren Eeuw van gisteravond stonden Hans Goedkoop en Els Kloek even in de Overtuin Bisdom van Vliet te Haastrecht (onder Gouda), met het hoofdhuis op de achtergrond. Vervolgens gingen ze het hoofdhuis, nu museum binnen. Na 1923 is er niets veranderd, een huis als onder een glazen stolp. Gedurende de rondgang verwonderden ze zich terecht en waren ooo’s en aaa’s niet van de lucht. Je kunt niet alles bekijken en al helemaal niet laten zien op tv, maar hadden ze de foto’s in het archief maar ingezien… Dan hadden ze ook de eind 19e-eeuwse, begin 20e-eeuwse rijkdom van de overtuin kunnen aanschouwen. Nog meer ooo’s en aaa’s zouden zijn geslaakt. Deelnemers aan de meest recente RTC zullen het beamen. Toen maakten we een virtuele rondwandeling door die overtuin, o.a. aan de hand van die oude foto’s.

Zicht op de overtuin, met in achtergrond Paulina’s Hoeve. Bron: Jan de Korte.

Ik kijk vaak in de catalogus van Wageningen, om te zien of een boek al gedigitaliseerd is. Zo niet, dan vraag ik soms of ze dat willen. Het antwoord is iets in de geest van, we doen dat niet zo snel, moeten eerst meer mensen het willen. Dus dacht ik op de Cascade weblog te vragen: wie zou welke tuinhistorisch belangrijke boeken gedigitaliseerd willen zien? Om te weten of dat boek al gedigitaliseerd is, kijk eerst op Wageningen UR Library.  Ook de wiki overzichtspagina Geschiedenis van tuinarchitectuur in Nederland kan je helpen met oordelen en kiezen. Dat lijstje kunnen we dan als Cascade doorgeven aan de bibliotheek van WUR.
Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat onze lezers zoal wensen.
Carla Oldenburger

De Heest (Lochem) Foto: Jan Holwerda

Een titel met een knipoog.
Bij een gister gemaakte wandeling langs de buitenplaats De Heest geschurkt. Het ligt aan de Berkel, ten noordoosten van de Lochemse Berg, op een geweldige plek, met een geweldige aankleding, die in foto’s niet te vangen is. Prachtige lijnen in een fraai onderhouden omgeving leiden naar de buitenplaats die je met respect voor de privacy niet aandoet. Maar de blik vanaf de rand alleen is al genoeg. Een herinnert direct aan een plaat uit The English flower garden van William Robinson (1ste druk 1883, vele nadien).
Een kundige fotograaf moet op het goede moment (bloeiende narcissen), met de plaat uit Robinson in de hand, nog eens nieuwe foto’s schieten.
Jan Holwerda

The English flower garden (1909), William Robinson, p. 160.

De Heest (Lochem) Foto: Jan Holwerda

Villa Gelria (Groningen) Bron: klik hier voor groot formaat

In de aflevering van De IJzeren Eeuw van gisteravond kwam Villa Gelria bij Groningen heel even voorbij. Villa Gelria werd als buitenhuis in 1872 gebouwd in opdracht van de grootindustrieel en aardappelmeelfabrikant Willem Albert Scholten (1819-1892); de naam Gelria is een verwijzing naar Scholtens geboorteprovincie. Op de fiets waren ze er snel aan voorbij. De tegenwoordige (voor)tuininvulling mist de kleur en rijkdom van rond 1900 (maar daarmee ook de kosten). Hier even twee beelden van toen.
Jan Holwerda

Villa Gelria (Groningen) Bron: klik hier voor groot formaat