Soestdijk en Soest

Geplaatst op door
1


De Paltz, Soesterberg, 1875-1900, anoniem.
Bron: Kaartencollectie van Bibliotheek van Universiteit van Amsterdam

Paleis Soestdijk (gemeente Baarn) is zoals u waarschijnlijk allang in de krant hebt gelezen per 1 februari voor het publiek open gesteld. Als u een kaartje koopt voor de rondleiding in het paleis, heeft u ook toegang tot het park achter het paleis. Bestellen via Internet is wel vereist. Zie www.paleissoestdijk.nl.
Cascade wil natuurlijk ook een keer met u het paleis en het park bezoeken, maar helaas zal dat er in 2007 nog niet van komen. We hebben al afspraken met PHB voor de voorjaarsexcursie en in september zal onze lustrum-excursie ook naar andere doelen leiden. U krijgt hierover binnenkort bericht.

Over Soest is ook nog iets interessants te melden. Ons Cascade-bestuurslid Karen Veenland heeft de redactie gevoerd van het boek Soest: geschiedenis en architectuur, door Hans Laegers en Michiel Kruidenier. Zeist 2006. Dit boek is verschenen in de monumentenserie van de provincie Utrecht (MIP-serie van uitgeverij SPOU). In deze serie verscheen eerder het deel Baarn, geschiedenis en architectuur, door F. Gaasbeek, J. van ’t Hof en M. Koenders. Zeist, 1994. Het paleis en het park worden in dit deel beschreven.

Het Soester deel bevat 336 p. en geeft naast een historisch-ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente en een samenvattend overzicht van de bebouwing, de objectbeschrijvingen alfabetisch op adres. Begraafplaatsen, buitenplaatsen en bijgebouwen en herenhuizen, landhuizen en villa’s zijn voor ons de belangrijkste categorieen. Namen als Pijnenburg en De Paltz klinken ons nog bekend in de oren, maar vele buitenplaatsen zijn ook pas in de 20ste eeuw ontstaan en minder bekend. Op Soester grondgebied liggen nog enkele aan Paleis Soestdijk gerelateerde objecten: een boerderij (Willemshoeve), een boerderijtje (Eykendal), jachthuisje, station metkoninklijke voorziening (terwijl in Baarn de echte wachtkamer is), Emmamonument, Wilhelminalinde en het Anna Paulownahuis.  CO

‘Leonard A. Springer overleden’

Geplaatst op door
2

‘Leonard A. Springer overleden’ is natuurlijk oud nieuws, maar toch ook niet. Nieuws is namelijk dat dit soort krantenberichten digitaal te vinden en te lezen zijn. Nl. via Historische kranten in beeld, een pilot-project van Koninklijke Bibliotheek.

Het Vaderland (9 October 1940) bericht ‘Leonard A. Springer overleden ‘. Het Vaderland (14 juni 1941) vermeldt ‘Veiling van oude plattegronden, topografische kaarten, teekeningen en prenten‘. En ‘Uit de collectie van Leonard A. Springer, tuinarchitect te Haarlem en uit een niet nader genoemde Haagse verzameling…’. En ‘De catalogus die ruim zeven honderd nummers omvat…’. 5 Dagen later volgt kort verslag  met een aantal kavels en prijzen.

Het Vaderland (19 januari 1935) feliciteert Springer  met zijn 80ste verjaardag. Het stukje wordt afgesloten met ‘Deze tuinarchitect heeft heel wat stormen des levens meegemaakt, is door Jan Publiek wel uitgemaakt voor een Vandaal, omdat er een boom moest vallen, om welke reden dan ook, maar nu iedereen de ondervinding opgedaan heeft, dat de tachtigjarige het bij het goede einde had, nu zeggen wij het met bloemen!’  Of te wel een discussie en betiteling die van alle tijden is.

In de NRC (19, 20 & 24-Sep-1925) een verslaglegging van ‘De tentoonstelling van de tuinkunst’, deel I, deel IIa  en IIb, en deel III.

Bond van Nederlandsche Tuinarchitecten (B.N.T.), namen als Springer, Tersteeg, Dinn, Poortman, Westbroek, Bleeker, Hertog Heys van Zouteveen, Copijn enz. zijn terug te vinden. Ook met namen als Haarlemmerhout, Elswout, Middachten, Loo, Twickel is van alles te vinden. Of zoek met tuinkunst of welke zoekterm dan ook. Veel digitaal zoek- en leesplezier!

Meer over de Databank Digitale Dagbladen leest u hier, hier en hier.  JH

Tijdschriftartikelen 2006

Geplaatst op door
1

Aan het eind van het jaar is het altijd prettig nog eens de tijdschriften door te bladeren op zoek naar relevante artikelen, in dit geval betreffende de geschiedenis van de Nederlandse algemene tuin- en landschapsarchitectuur. Voor eerdere weblogs met vermelding van artikelen, zie de weblogs van 14 januari 2006 en 6 oktober 2006. De volgende tijdschriften werden doorgenomen, over het jaar 2006 en voorzover uitgekomen: Bulletin KNOB; Garden History; Die Gartenkunst; GROEN; Historische Woonsteden; Historisch Geografisch Tijdschrift; Studies in the history of gardens and designed landscapes; Tuin & Landschap.

Het meest opvallend waren de volgende artikelen:

* Nieuwe bomen sieren Paleis Het Loo, door L.E.Groen en H.H.van der Mars. GROEN, JG. 62 (nov. 2006), nr.11, p. 14-17.

* Restauratie Trompenburg nadert voltooiing (ook over tuinaanleg van D. Wattez), door Karl Bijsterveld. Historische Woonsteden, 1e kwartaal 2006, nr. 149, p. 13-19.

* De verdwenen borg Nittersum te Stedum, door Ronald van Immerseel. Historische Woonsteden, 2e kwartaal 2006, nr.150, p. 20-29.

* Het landgoed van de Keukenhof, door Miranda Vrolijk. Tuin & Landschap, JG. 28 (17 augustus 2006), p. 28-31.

* Inside the Dutch garden: Prince Frederik Hendrik and Honselaarsdijk, door Rebecca Tucker. Studies in the history of gardens and designed landscapes, Vol. 26, nr. 3 (july-sept.2006), p. 209-236.

* xe2x80x98Striped Plantsxe2x80x99: the first collections of variegated plants in late seventeenth-century gardens, door Jan Woudstra. Garden History, journal of the garden history Society. Summer 2006. CO

Sorghvliet door J. van Call en J. van den Aveele

Geplaatst op door
Beantwoorden


Zorgvliet met oprijlaan en ommuurde parterre tuin, J. van Call (ca. 1690)
Bron: Haags Gemeentearchief

Een nieuwsbericht van het Haags Gemeentearchief over de verwerving van ‘Zorgvliet met oprijlaan en ommuurde parterre tuin’ (ca. 1690) door Jan van Call. Een bericht uit 2006, maar toch nog even aangehaald als kapstok voor een aantal verwijzingen.

Via de beeldbank van het Haags Gemeentearchief kunt u nog meer materiaal van de vervaardiger ‘Call’ vinden. O.a. meer materiaal van Sorghvliet. Ter vergelijking noemt het nieuwsbericht ook de prenten van J. van de Avelen. Bedoeld zal zijn Johan Jacobsz. van den Aveele. Ook van hem zijn er prenten in dezelfde beeldbank.

Nu is er van den Aveele een serie van 17 in kleur in de beeldbank van Catena, Browse by Site Name. Onderaan de rechterlijst, Zorgvliet (The Hague, The Netherlands). Aanklikken resulteert in nieuw window met de 17 afbeeldingen. Een afbeelding aanklikken resulteert in opnieuw een nieuw window met een grotere weergave die nog verder vergroot kan worden.

Voor een ieder die van al dit moois hebberig wordt, de afbeeldingen zijn ook op uw PC te downloaden/saven. Vergroot de afbeelding tot er onder aan staat ‘This is the largest size available’, dan rechtermuisklik en bewaren/saven. Even wat werk, maar zo eindig je met een hele mooie set op je PC.  JH

Tuin- en landschapsarchitect Hans Warnau

Geplaatst op door
Beantwoorden


Tuin van het Stedelijk Museum te Amsterdam, naar ontwerp van Hans Warnau, 1952
nu sinds kort verdwenen

Afgelopen najaar is een boek verschenen over een voor outsiders tamelijk onbekende tuin- en landschaparchitect, getiteld Tuin- en landschapsarchitect Hans Warnau [1922-1995]: vanzelfsprekende schoonheid, geschreven door Gerrie Andela (kunsthistoricus) en Anja Guinée (landschapsarchitect), en uitgegeven door uitgeverij Blauwdruk te Wageningen. ISBN: 90-75271-23-9; Prijs: 44,00. Met noten, literatuurlijst, werkenlijst en register.

Het is echt een bijzonder boek dat door zijn terughoudende vormgeving wel of niet direct opvalt. Het is maar waar je gevoelig voor bent. Zo was het met de tuinen en parken die Warnau maakte ook. Je moest het zien en de kunst verstaan de eenvoud als ultieme schoonheid te waarderen, dan viel je meteen voor zijn werk en voor zijn persoon. Het boek bestaat uit 2 delen, te weten 5 hoofdstukken die alle verwijzen naar voorbeelden van zijn werk en een tweede deel dat nader ingaat op een aantal van zijn projecten. In het eerste deel komen aan bod zijn Amsterdamse periode (Wederopbouw, tuin Stedelijk Museum); zijn vormgeven met als uitgangspunt het zoeken van de essentie; zijn ervaring met recreatieprojecten; zijn werk in relatie tot de moderne stedenbouw en tenslotte zijn kwaliteiten als leermeester aan de Academie van Bouwkunst en aan de Landbouwhogeschool.

In een volgende Cascad-E-Nieuwsbrief of in het Cascade-Bulletin 2007 wil ik inhoudelijk met een notitie nader op het boek terugkomen.  CO

Dat enkel door een eerdere weblog

Geplaatst op door
1

 
Bron: Haags Gemeentearchief                        Bron: Dordrechts Museum

Ik was aan het zoeken en ‘bladeren’ in het beeldmateriaal, de beeldbank van het Haags Gemeentearchief. Kwam ik ‘Een symertisch gevormde tuin met daarachter een huis met bijgebouwen’  (1821), door Lamberts, G. (1776-1850) tegen. Geen verdere duiding, maar ik herkende het van een eerdere weblog over een schilderij van Samuel van Hoogstraten.

Bij de tekening ontbrak dus verdere informatie. Nu kan je een aanvulling intikken welke dan door Haags Gemeentearchief verwerkt wordt, aldus gedaan. Hebben ze er ‘Tuin van Samuel van Hoogstraten’ van gemaakt. Kijk zo heb ik het niet opgestuurd, maar na nieuw contact blijkt dat een correcte omschrijving zal volgen. En wat moet ik denken van de datering – schilderij 1647, tekening 1821 – een latere tekening met schilderij als basis?

Maar al met al toch leuk dat een eerdere weblog tot herkenning leidt.  JH
(klik afbeelding voor grotere weergave)

Twee schenkingen voor de Vroom-collectie

Geplaatst op door
Beantwoorden

De meest recente nieuwsbrief van Bibliotheek Wageningen UR bericht over een tweetal schenkingen van tuinontwerpen door de familie Vroom. 

ISS Landscaping Services schonk 88 tekeningen en enkele fotoxe2x80x99s, werk van Jan Vroom sr. (1855-1923) en Jan Vroom jr. (1893-1958). De heer Borgesius schonk een tekening uit 1846 van Gerardus Vroom (1801-1876) en een tekening uit 1868 van Melle G. Vroom (1829-1913).

Zie de nieuwsbrief voor het complete verhaal en de details.  JH

250 jaar Carolinaberg

Geplaatst op door
1


Foto’s: Niek Ravensbergen (klik op foto voor groter beeld en meer tekst)

In de bossen van het Hof te Dieren (Gld.) ligt de Carolinaberg. Op de top komen veertien beukenlanen samen. Dit stervormig lanenstelsel is deel van een grotere bosplantage, die prinses Anna (1709-1759), de echtgenote van de stadhouder prins Willem IV van Oranje, in 1757 liet aanleggen. Zij noemde de xe2x80x98bergxe2x80x99 erin naar haar dochter Carolina.

Voor de 250e verjaardag van dit groene cultuurmonument heb ik een jaar lang alle lanen op de Carolinaberg gefotografeerd; de opnames zijn zoveel mogelijk gemaakt op de geboorte- en sterfdata van de Oranjes, die met de Hof te Dieren in verband kunnen worden gebracht. Deze 140 fotoxe2x80x99s heb ik samengebracht in de fotocompositie xe2x80x98Carolinaxe2x80x99. Ik stel het fotowerk beschikbaar voor publicatie, expositie of projectie om mensen te interesseren voor deze natuur- en cultuurhistorisch interessante plek.

Niek Ravensbergen

Lees verder >

Ouderdom eiken

Geplaatst op door
6


Bron: Martijn Andela

De oprijlaan van de Gelderse Toren (Dieren) wordt geflankeerd door zomereiken (Quercus robur) van verschillende leeftijden. De verjonging van de laan heeft vermoedelijk altijd geleidelijk plaatsgevonden; tot op de dag van vandaag. Tussen de oudere eiken staan net geplante jonge boompjes, maar vlakbij de Zutphensestraatweg staan ook enkele honderden jaren oude exemplaren die mogelijk nog uit de tijd van de aanleg van de allee dateren. Ik vraag me af of er iets te zeggen is over de ouderdom van een zomereik met een stamomtrek van 5,35m op 1m boven het maaiveld. In het verleden heeft iemand wel eens gesuggereerd dat je met een berekeningsmethode een globale schatting van de ouderdom zou kunnen geven. Naar mijn mening dateert de laan uit het tijdvak 1708-1718. Een berekening zou deze hypothese kunnen versterken.

Wie heeft ervaring met een dergelijke berekeningsmethode? Waar kan ik hierover informatie vinden?

Martijn Andela


Bron: Bomen rond Dieren en Rheden

De eeuwige strijd tegen het water.

Geplaatst op door
1

Voor 2007 koos CASCADE als lustrumthema WATER. Een van oudsher beladen onderwerp voor de geschiedenis van Nederland en ook voor de Nederlandse tuinkunst. De laatste decennia is waterbeheersing al een groot probleem. Boeren willen hun landerijen droger; buitenplaatseigenaren willen water in hun beken en grachten; en in sommige steden, zoals Amsterdam en Utrecht, wordt de roep xe2x80x9cwater terug in de grachtenxe2x80x9d steeds sterker.

Als we terugkijken in de historie, denken we aan de inpoldering van meren zoals de Beemster, de Purmer, de Schermer en later het Haarlemmermeer. Ook de Biesbosch heeft een lange geschiedenis, beginnend bij de St. Elisabethsvloed. In  de nacht vóór 19 november 1421, de naamdag van de Heilige Elisabeth uit Hongarije, trof een stormvloed de Nederlandse kust. De Grote Waard bij Wieldrecht (nabij Dordrecht) werd geheel overstroomd. De stad Dordrecht bleef als enige gespaard. Ca. 1490 werd deze ramp geschilderd door de Meester van de Elisabethpanelen (vroeger bekend als de Meester van Rhenen).

Dit schilderij (eigendom van het Rijksmuseum) is voor één keer uitgeleend en wordt samen met archeologische vondsten en archiefstukken onder de titel xe2x80x9cDe eeuwige strijd tegen het waterxe2x80x9d tentoongesteld in het Dordrechts Museum, nog te bezichtigen t/m 27 mei 2007.
Het aardige voor Cascadevrienden, geïnteresseerd in de geschiedenis van tuin, park en landschap, is dat op het schilderij, ondanks de wateroverlast, zoxe2x80x99n rijke welbewuste aanplant van vrucht- en loofbomen is te zien rond de afgebeelde huizen en boerderijen en kerken.  CO

Voor meer over de tentoonstelling zie Dordrechts Museum. Maar kijk vooral ook op De Sint Elisabethsvloed webpage. Of bij Rijksmuseum  zelf (tevens bron voor bovenstaande afbeelding ; aanklikken voor grotere afbeelding).