Vakblad GROEN  Jaargang 69 (2007); verschijnt 11 x per jaar.

* Gabrielle Bartelse. Paleis Soestdijk: een vorstelijke residentie met een ingetogen landschappelijk park. Vakblad GROEN.  Jg 69 (2007), nr.2, p. 30-35. Gabrielle maakt een wandeling en kijkt als landschapsarchitect naar het eeuwenoude park.

Soestdijk: cementrustieke brug en boerderijtje van Prinses Sophie, gebouwd in 1833 (foto OHT)

* Helene Blaak / VSBfonds. Groenmonumenten het bewaren waard. Vakblad GROEN. Jg 69 (2007), nr.10, p.10-15. Over het VSB-programma Groenmonumenten, bedoeld voor de restauratie van groene monumenten op historische buitenplaatsen.

* Quirijn Verhoog. Levend verleden, renovatie van het rijksmonument Vondelpark (I). Vakblad GROEN.  Jg 69 (2007), nr.10, p. 42-46. Een overzicht van tien jaar renovatie Vondelpark. Wordt vervolgd met meer artikelen over de restauratie.

* Fon Habets. Grootschalig geometrische aanleg met karakteristiek Zuid Limburgs nutselement. Vakblad GROEN.  Jg 69 (2007), nr.12, p. 12-17.

Historisch Geografisch Tijdschrift Jg 25 (2007)

* Elyze Storms-Smeets. De locatiekeuze van Twentse fabrikantenbuitenplaatsen 1800-1950. Historisch Geografisch Tijdschrift Jg 25 (2007) nr. 1, p. 4-14.

Garden History 35 (2007); 2 nummers en 2 themanummers (zgn.supplementen) per jaar.

* Jan Woudstra. What is edging box? Towards greater authenticity in garden conservation projects. Garden History 35 (2007),2, p. 229-242. Over welke soort / cultivar buxus werd vroeger en wordt nu gebruikt?

Die Gartenkunst Jg 19 (2207); 2 nummers per jaar.

* Clemens Alexander Wimmer. Das Kreative in der Denkmalpflege. Die Gartenkunst Jg. 19, Heft 2 (2007), p. 363-373. Over starheid en creativiteit bij conservering en restauratie. Hoe ga je daar mee om?

* Klaus-Henning von Krosigk. Anmerkungen zum Pleasureground in Schlosspark von Dyck.  Die Gartenkunst Jg. 19, Heft 2 (2007), p. 374-380. Gaat natuurlijk niet over Nederlandse Tuinkunst, maar is wel interessant in verband met onze lustrumexcursie, zomer 2007.

Vraag: wie reageert op deze weblog met het opsturen van titels van publicaties, om op weblog of in Nieuwsbrief te plaatsen? Aan het begin van het nieuwe jaar blik ik graag terug op het voorgaande jaar, en dan speciaal in de tijdschriften die zich bezig houden met de geschiedenis van de tuin- en landschapsarchitectuur. Deze keer keek ik nog eens terug in Bulletin KNOB; Vakblad Groen; Historische Woonsteden en Tuinen; Historisch Geografisch Tijdschrift; Garden History; Studies in the History of Gardens & Designed Landscapes; Die Gartenkunst. Natuurlijk zijn er veel meer artikelen verschenen die voor Cascade-vrienden interessant zijn. Veel verschijnt ook in tijdschriften van Historische Verenigingen, verspreid over het hele land. Dit is mijn lijstje en wij wachten op uw inbreng. Stuur titels, met of zonder foto als illustratie, naar onze  webmaster.  CO

Historische Woonsteden & Tuinen Jaargang 2007; verschijnt 4 x per jaar.

* Catharina van Groningen en Frieda Heijkoop. Vollenhoven en Hendrik van Lunteren: de vondst van drie onbekende kaarten. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, I, p. 12-17.  (al vermeld op de weblog van 2 september 2007; zie ook: Catharina van Groningen en Frieda Heijkoop. Vollenhoven: het ontstaan van een lusthof op de Utrechtse Heuvelrug in de eerste helft van de negentiende eeuw). Bulletin KNOB. Jg. 106. 2007, nr.2; en weblogs van 2 sept en 5 sept 2007)

* Heimerick Tromp, m.m.v. Peter Verhoeff. Voorstonden: de buitenplaats als permanente inspiratiebron. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, II, p. 22-29. Het artikel gaat over de ontwikkeling van de buitenplaats sinds 1977, door architect Egbert Hoogenberk, die een eigen filosofie heeft ontwikkeld, onder de naam xe2x80x98harmonische architectuurxe2x80x99. Het was moeilijk om de tuin van Springer exact te behouden.

* Joost S. H. Gieskes. De Japanse tuin in het landgoed Clingendael: aandacht voor de enige historische tuin in Japanse stijl in Nederland. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, III, p. 12-17. Joost Gieskes verdiept zich al jaren in deze materie en dit artikel geeft een mooi overzicht over alles wat de laatste jaren door aanhoudend onderzoek is gevonden.

* Jos Gommans. Kasteel Asten: xe2x80x9clxe2x80x99histoire se répètexe2x80x9d; opkomst en (vertraagd) verval van Kasteel Asten. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, IV, p. 18-21. Over de geschiedenis en de uitvoering van het masterplan voor de consolidatie van Kasteel Asten en omgeving. Een link met meer over Project Kasteellandschap Asten en een link naar het Masterplan.

Afbeelding: Ontwerp bloementuin of zuidtuin bij Huis Voorstonden, L.A. Springer (ca. 1918)  Bron: Speciale Collecties BWUR

Wordt vervolgd.

(vervolg op "Hex een prinselijk landgoed ontsluierd" (I), een notitie n.a.v. het verschijnen van het boek met genoemde titel; zie vorige weblog).

Naast de bijzondere rozen van Hex, waarover in 1995 al een boek verscheen met reproducties van de rozen-aquarellen van Elisabeth Dasnoy, met commentaar van Nanda dxe2x80x99Ursel, vragen de moestuinen en fruitbomen van Hex natuurlijk ook onze aandacht.

In het huisarchief bevindt zich een prachtig ontwerp van de moestuin (1789), waarop alle peren, appels, perziken, abrikozen, druiven, pruimen en kersen, elk afzonderlijk met een nummer verwijzend naar een bijbehorende fruitcatalogus, zijn vermeld. Het gaat hier dus niet om de boomgaard met hoogstambomen, maar om de moestuin en fruittuin. Het leifruit werd via xe2x80x98spaliersxe2x80x99 (espalier) of xe2x80x98gelintexe2x80x99 langs muren en vrijstaande hekwerken geleid; de dwergboompjes of naantjes stonden vrij tegenover de muren en hekken, langs de rechthoekige bedden, en worden xe2x80x98contraspalierenxe2x80x99 of xe2x80x98tegengelintexe2x80x99 genoemd. Op de bedden werden groenten, bessenstruiken en ander kleinfruit gekweekt.

Deze naantjes bleven, als we af moeten gaan op de vele prenten uit de 17de en 18de eeuw, meestal net manshoog, om het plukken van het fruit te vergemakkelijken. Naantjes zijn in het algemeen laag-geënte boompjes, maar volgens auteur werden ze op Hex uitsluitend door snoei in vorm gehouden.

De plattegrond uit 1789 doet erg denken aan de 18de eeuwse plattegrond van de fruittuin van Kasteel Amerongen (1745). In ieder geval zijn voor het vergelijken van de verschillende rassen ook de boeken Pomologia en Fructologia van Johann Hermann Knoop (Leeuwarden, 1758; Leeuwarden, 1763) erg aan te raden. Jammer dat deze boeken niet door de auteur werden geraadpleegd. Ze waren op fruitgebied het standaardwerk der Lage Landen in de 18de eeuw.

Tot slot: Het boek ziet er goed verzorgd uit, met schitterende fotoxe2x80x99s en prachtige kaarten en ontwerpen uit het huisarchief. Het is te hopen dat de auteur en/of de uitgever veel meer aandacht aan xe2x80x9cBelgische groene monumentenxe2x80x9d gaan besteden.  CO

Afbeelding: In-Enting der Boomen, rechts een laag-geënte boom.  Bron: Den Nederlandtsen Hovenier, Jan van der Groen (1670)

Chris De Maegd schreef een prachtig boek over kasteel, park en tuinen van Kasteel Hex. Een geschiedenis die tot heden nauwelijks bekendheid heeft gekregen in Nederland. Het is hier niet de plaats om de tuin- en parkgeschiedenis van Hex uiteen te zetten -men moet het boek beslist kopen of lezen- maar een aantal zaken troffen mij.

Een verlichte prins, Francois-Charles de Velbruck (1719-1784; zie foto links van Wikimedia) heeft op Hex een xe2x80x98Engelse tuinxe2x80x99 aangelegd, als een van de vroegste in Belgie. Misschien is het nu het moment om Hex en Beeckestijn eens met elkaar te vergelijken? We krijgen daardoor mogelijk een scherper beeld van de tuinen en het park van beide.

Van de 18de eeuwse situatie is weinig over op Hex. Toch kan men natuurlijk niet om het fenomeen parterre heen. Volgens schrijfster is dit woord afgeleid van het Italiaanse woord partire (= verdelen en vertrekken). Ik weet niet beter dan dat het woord te maken heeft met het Franse woord parterre (lat. per terra, begane grond, beneden); deze perken zijn toch bedoeld om van boven af op te kijken?

Velbrucks erfgenaam was Joseph-Romain de Marchant, graaf dxe2x80x99Ansembourg (1745-1798). Zijn dochter erfde Hex en zijn zoon erfde Kasteel Amstenrade (beide via de vrouwelijke lijn). Vanaf het begin van de 19de eeuw zien we dan ook op Hex en Amstenrade dezelfde tuinarchitecten optreden, i.c. F. J. Dükers en Louis Fuchs. Des te interessanter, omdat Fuchs in Nederland ook op Amstenrade (1850), Neubourg (1856); Mheer (1861) en Anneville (1866) werkte.

De tuinen zoals ze er nu bijliggen vertonen een 20ste eeuwse vormgeving. Jules Janlet ontwierp in 1913 nieuwe geometrische parterre-tuinen en Jacques Wirtz moderniseerde de terrastuinen, maar wel geïnspireerd op de oude vormen. Het werk van Janlet zouden we kunnen vergelijken met dat van Leonard Springer en zijn tekenstijl doet daar dan ook sterk aan denken. Wordt vervolgd. CO.

Chris De Maegd (met een bijdrage van Paul Van den Bremt; een voorwoord van Ghislain dxe2x80x99Ursel; en een nawoord van Xavier Duquenne). Hex een prinselijk landgoed ontsluierd. Brussel, 2007. 223 p. 2007. ISBN 978 90 6153 7441. ISBN Engelse uitgave 978 90 6153 7465; ISBN Franse uitgave 978 90 6153 7458. Prijs xe2x82xac49,=