Wilde J.D. Zocher jr toch een overzichtswerk samenstellen?

Gisteren (zie hier) al even vermeld dat de Immerzeeltjes hun informatie voor wat betreft de nog levende kunstenaars enz. verkregen door het laten invullen van een lijst met Vraagpunten. Jan David Zocher (1791-1870) deed dit ook, op 12 dec 1840. Hij vult in dat hij geboren is op 12 febr 1790. Foutje, moet 1791 zijn. Wat hebben die Zochers toch met foutieve geboortedata? Gelukkig staat het in de publicaties goed.
Zijn Kunstvak is ‘Bouwkunde en het aanleggen van landgoederen en publieke wandelingen‘. Lang van stof is de invulling onder ‘Verdere bijzonderheden tot toelichting’, deze vervolgt op de lege achterzijde van het formulier. Het gaat o.a. over zijn werken en qua inhoud neemt Immerzeel alles over. Vandaar de uitgebreide lijst van werken in het boek, zie hier. Het was niet zozeer dat Immerzeel goed op de hoogte was, Zocher fluisterde het in.

Rijksmuseum Amsterdam stuurde mij scans van voor- en achterzijde van het formulier, hier en hier.

In de tekst van Immerzeel staat ‘...verscheiden andere goederen in Zeeland, Noord-Brabant en België.‘. Zocher zelf vervolgt met ‘welke in het bijzonder op te noemen hier te omslagtig zou zijn, ook is het mijn voornemen alle mijne werken nader in het licht te geven.

Hoe jammer. Of het is nooit zover is gekomen. Of het stuk is verloren gegaan.
En dan zijn er nog zijn werken van na 1840…
Jan Holwerda

Slechts een detail en waar is het dan misgegaan?


Oprechte Haarlemse courant van 14 nov 1797

Veel publicaties geven 14 nov 1796 als geboortedatum van Carel (Karel) George Zocher. Hij is het zesde kind van het echtpaar Zocher. Via delpher kwam naar voren dat vader Jan David Zocher, dit is senior, in de Oprechte Haarlemse courant van 14 nov 1797 melding maakt van geboorte van hun zesde kind op 11 nov 1797. Zie hierboven of hier, rechts onderin.

Toch eens gekeken wat de oudste bron is, noem het de foutieve oorsprong. Dan kom je op De levens en werken der Hollandsche en Vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters deel 3 van J. Immerzeel (postuum bewerkt door C.H. Immerzeel en C. Immerzeel) uit 1843, p. 259. Zie hier

Ook het geboorteregister er even op nageslagen, van de Evangelisch Lutherse Gemeente te Haarlem. Carel George, gedoopt op 28 nov 1797 en geboren op 14 nov 1797, valt daar te lezen. Zie hier

Immerzeel kreeg zijn data via het formulier ‘Vraagpunten’ ingevuld door Karel Georg zelf. Die wist blijkbaar niet beter dan dat hij op 14 nov 1796 was geboren want die datum vulde hij zelf in op de vragenlijst en deze heeft Immerzeel overgenomen. Zie hier

Er is overigens wel een Zochertje geboren in 1796, het vijfde kind: Hendrik Christoffel, geboren 29 sep 1796, gedoopt 9 okt 1796 en begraven 15 jan 1803.
Jan Holwerda

Cascade SOL tentoonstelling en lezing op Kasteel Duivenvoorde


Duivenvoorde (Voorschoten)

Middels een mail zijn de donateurs van Cascade uitgenodigd voor het onderstaande. Uitnodiging niet ontvangen, mail dan info@cascade1987.nl.

Op donderdagmiddag 29 augustus a.s. zijn wij van 14 tot 18 uur welkom op
Landgoed en Kasteel Duivenvoorde te Voorschoten om daar samen een wandeling met Korneel Aschman te maken, de huidige tentoonstelling Buiten op landgoed Duivenvoorde te bezoeken en aansluitend de lezing bij te wonen van Diederik Gussekloo, onderzoeker en nazaat van de tuinbazen van Duivenvoorde, over drie generaties van zijn voorouders die onlosmakelijk met Duivenvoorde waren verbonden.

Vanaf 13.00 uur bent u op eigen gelegenheid welkom in het bezoekerspaviljoen
het Hof van Duivenvoorde in de Leidse Tuin, Laan van Duivenvoorde 1A te Voorschoten.

Programma:
14.00 uur Aanvang parkwandeling vanaf het voorplein van Kasteel
Duivenvoorde
15.00 uur Bezoek tentoonstelling Buiten op landgoed Duivenvoorde
16.00 uur Lezing door Diederik Gussekloo
17.00 uur Afsluiting met een drankje en een hapje in het Hof van
Duivenvoorde
18.00 uur Einde programma.

Voor verdere details en aanmelden: Aanmeldformulier Cascade SOL.


Vogelvlucht en randprenten Duivenvoorde (ca. 1717, Voorschoten)

‘Nieuwe’ tuinbanken op Huis Landfort


De ‘nieuwe’ tuinbanken op Huis Landfort.

Op Facebook las ik dat Huis Landfort is verrijkt met twee schitterende nieuwe (oude) banken waarvan de dragende delen op twee afzonderlijke veilingen zijn gekocht. Met een artikel uit Portefolly van de Donderberggroep als achtergrond wordt het volgende opgemerkt: Over de herkomst van deze tuinsieraden is niet veel bekend. Ze werden mogelijk rond 1850 geproduceerd door een van de ijzergieterijen, te weten of de firma De Prins van Oranje of L.J. Enthoven Co, beide gevestigd te Den Haag. Onduidelijk is ook of het nu zwanenkoppen zijn of toch zwanen of drakenkoppen?
Hier dat artikel PDF en een eerder bericht over tuinbanken op deze website.
Jan Holwerda

Een wal rondom het kasteel


De beplante wal en wandeling rond ‘s-Heerenberg en Huis Bergh (1928)

(INGEZONDEN)

Call for papers
Het zal u bekend voorkomen dat in het kastelenonderzoek het huis als iconisch symbool voor residentie en administratie, en aanvankelijk ook defensie, centraal staat. De castellologie richt zich daardoor al snel op het hoofdgebouw, hoewel het belang van de bijgebouwen en de omgeving wel degelijk onderkend wordt. Zeker, in vele studies wordt ook de interactie met de omgeving in beschouwing genomen, zoals de relatie van het kasteelcomplex met de nederzetting en de (parochie)kerk. Echter, de terreininrichting en de latere tuin/landschapsaanleg is iets dat relatief weinig aandacht heeft gekregen.
Zo vond recentelijk het onderzoeksteam van Stichting In Arcadië duidelijke aanwijzingen voor een aarden wal rondom Ammersoyen. Deze wal is niet uniek, maar in de studies over Ammersoyen nooit belicht. Van verschillende andere kastelen/ adellijke huizen/buitenplaatsen is een dergelijke wal wel bekend, maar vaak ook niet verder onderzocht. De vraag die zo’n wal direct oproept betreft de functie
daarvan. Was het een restant van de oorspronkelijke middeleeuwse defensieve aanleg? Mogelijk het logische gevolg van het graven van een gracht: de vrijkomende grond moet immers ‘ergens’ naar toe? Of betreft het wellicht een latere (zestiende -eeuwse) aanleg als een vestingwal? Indien de aarden wal geen primaire militaire functie diende, waartoe was de wal dan aangelegd? Ter bescherming tegen
overstroming door een nabije rivier? Als onderdeel van een tuin/parkaanleg om een deel van de tuin te separeren als privéterrein voor de bewoners? Of diende de wal, analoog aan het huis, een symbolisch doel? Kortom, dit is een element dat nadere bestudering vanuit meerdere disciplines verdient.

De Kastelenstudiegroep (KSG) neemt onder auspiciën van de Nederlandse Kastelenstichting hierbij het initiatief om expertisehouders van dit fenomeen bij elkaar te brengen. Zij denkt aan specialisten zoals historici, bouwhistorici, groen/landschapserfgoed specialisten en militair bouwkundigen. We nodigen de
verschillende disciplines uit met als doel door presentaties vanuit de eigen invalshoeken kennis te delen.
Daarbij denken we aan een symposium te houden op zaterdag 29 maart 2025 op kasteel Ammersoyen, dat hiervoor beschikbaar is gesteld door Geldersch Landschap & Kasteelen. Het streven is de presentaties en de conclusies in een symposiumbundel te bundelen en te publiceren via de Stichting Kastelenstudies Nederland.

Belangstellenden voor het houden van een presentatie kunnen dit kenbaar maken door voor 15 september a.s. een mail te sturen aan Jan Kamphuis, kastelenstudiegroep@gmail.com, met opgave van werktitel en korte omschrijving van de inhoud. De lengte van een presentatie is maximaal 25 minuten.
Met vriendelijke groet, namens de kastelenstudiegroep,
Jan Kamphuis, Taco Hermans, Jeroen van der Werf, Alois van Doornmalen


Uitsnede kaart van heerlijkheid Ammerzoden (1804), Gerrit van Reekum (Regionaal archief Rivierenland), met een gracht rond kasteel en voorburcht, een wal daar omheen en een tweede gracht om het geheel.

De roem van Boskoop

(OVERGENOMEN)

Het is 1911 en het kwekersdorp Boskoop beleeft hoogtijdagen. De export van sierbomen en -planten naar Amerika en andere landen floreert en de ene na de andere stijlvolle villa verschijnt tussen de kwekerijen. Op de Groote Bloemententoonstelling bewonderen zestigduizend internationale bezoekers, waaronder aartshertog Frans Ferdinand en koningin Wilhelmina, de kleurenpracht van vele rododendrons, azalea’s, rozen en seringen. Enkele jaren later breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Daardoor is het voorlopig gedaan met de welvaart van de Boskoopse families die leven van het kweken en verhandelen van siergewassen.

De roem van Boskoop beschrijft de geschiedenis van het boomkwekerijgebied Boskoop en omstreken. Een uniek gebied én landschap dat uitgroeide tot een wereldberoemd kennis- en handelscentrum. De auteur volgt het wel en wee van drie families die zich met hun bedrijven staande weten te houden tegen de achtergrond van politiek rumoer, technische ontwikkelingen en maatschappelijke veranderingen. Hun verhalen brengen de geschiedenis van dit bijzondere dorp op indringende wijze tot leven.

Koen van Wijk, De roem van Boskoop. De geschiedenis van een befaamd kwekersdorp, ISBN 9789464711509, pp. 224, € 24,90. Deel inzien PDF.

Platform Groen Erfgoed: “Een breder beeld”


Vrouwelijke studenten op Tuinbouwschool Huis te Lande

Het lijkt nog ver weg, 2 oktober 2024. Dan is het volgende Platform Groen Erfgoed (RCE, Amersfoort).

Het thema is “Een breder beeld” over vergeten of ongeschreven onderwerpen in de tuingeschiedenis. Ook de tuingeschiedenis is niet compleet en nooit af.

Wat we nu groen erfgoed noemen, is mede tot stand gebracht door mensen (en dieren) die we niet terug zien in de geschiedschrijving. Onderwerpen als slavernij, vrouwenemancipatie en werkverschaffing komen aan de orde. Welke informatie over uitbuiting of ontkenning van mensen (dieren of planten) ontbreekt nog? Maar ook, wat doe je vervolgens met die informatie? Hoe is de informatie in te zetten voor een beter begrip en een completere beleving van het groene erfgoed?

Een presentatietekening van Zocher geveild


In mei 2024 geveilde presentatietekening van Zocher, groot.

Die serie presentatietekeningen van Zocher (J.D. jr of misschien ook L.P.?) die in het tegenwoordige Het Nieuwe Instituut liggen zijn bekend. Ik vind ze nu niet meer allemaal gescand in hun online collectie. Gebeurd meer, een nieuwe digitale omgeving waar oud gescand materiaal ineens niet meer te vinden is. Ergerlijk! Weggegooide eerdere inspanning. Zie hieronder de compilatie die ik 15 jaar terug samenstelde.

Maar hoe leuk, de serie is met 1 exemplaar uitgebreid. Afgelopen mei is er een geveild bij Bubb Kuyper, zie ik nu. Inzet was € 500 – € 700. Hij is weggegaan voor € 2500.
Nou vragen… Niet meer in de set met andere tekeningen. Eerder aan een (potentiële) opdrachtgever gegeven / verkocht? Wie dan? Gerealiseerd? Waar dan? En liggen elders meer tekeningen?
Jan Holwerda


Compilatie van presentatietekeningen, groter

Oorlog in Arcadië 1940-1945

(OVERGENOMEN)
Wat was de rol van Nederlandse kastelen en buitenplaatsen tussen 1940 en 1945? Daarover gaat dit rijk geïllustreerde boek. Behalve mobilisatie en vordering, bespreekt het dagelijks leven, bescherming, schade, verwoesting en herdenken. Oorlog in Arcadië schijnt nieuw licht op een onbekend onderwerp.

Vele eeuwen is het Nederlandse landschap beïnvloed door de aanwezigheid van grootgrondbezit van adel, stedelijke regenten en andere elite. Het zijn plekken die aangeduid werden als ‘Arcadië’, als paradijs op aarde.

In de periode 1940-1945 werd alles anders. Nederlandse, Duitse en geallieerde legers vorderden een kastelen en landhuizen met hun boerderijen en gronden. De huizen werden gebruikt als militaire hoofdkwartieren, scholen, ziekenhuizen, weeshuizen en barakken. De landerijen werden benut voor houtoogst en de jacht. Soms lagen de landgoederen in de frontlinie en speelden zij maandenlang een militaire rol, zoals bij de Slag om Arnhem. Bunkers, loopgraven en geschutsopstellingen moesten de vijand op een afstand houden. De strijd zorgde voor beschadiging en soms vernietiging van het gebouwde en landschappelijke erfgoed.

Op basis van nieuw onderzoek naar 1300 landgoederen weten we dat meer dan 90 landgoederen door het Nederlandse leger gebruikt werden tijdens de mobilisatie en 400 landgoederen gevorderd zijn door de Duitse bezetter voor uiteenlopende functies. Zo’n 105 kastelen en landhuizen werden compleet verwoest door oorlogsgeweld en honderden raakten licht tot zwaar beschadigd. Ook is gekeken naar het lot van Joodse buitenplaatsen, het dagelijkse leven op een landgoed en kasteeltoerisme in bezettingstijd en de wederopbouw van Arcadië na 1945.

Elyze Storms-Smeets en Nick van den Berg, Oorlog in Arcadië 1940-1945, 2024, ISBN 978 94 625 8634 5, tot 1-10 voor € 39,95, daarna € 49,95, 416 pp.

Zie ook:
website Oorlog in Arcadië
slotbijeenkomst 3 juli