Plattegrond tuin Van Kooten, 1962. Pieter Buys. Bureau-archief MTD Landschapsarchitecten, Den Bosch (Bron: Het Nieuwe Instituut)

(OVERGENOMEN)
Geheugen van het ontworpen landschap
22 april 2022
15.00 – 16.30
Het Nieuwe Instituut Rotterdam

Met het programma Geheugen van het ontworpen landschap wordt een vervolg gegeven aan het onderzoek naar het vraagstuk van de archivering van tuin- en landschapsontwerp dat is uitgevoerd van september 2020 tot mei 2021. Aanleiding was het ontbreken van een duidelijk adres waar de archieven kunnen worden bewaard, waardoor waardevol erfgoedmateriaal veelal ontoegankelijk is, versnipperd raakt en in sommige gevallen zelfs verdwijnt.

Leunend op de adviezen uit deze initiële inventarisatie zal in een verkennend traject gedurende de periode 2022-2024 de aanzet moeten worden gegeven voor een gezamenlijk gedragen en toekomstbestendig perspectief op de unieke geschiedenis van het ontworpen landschap.

Tijdens de bijeenkomst op vrijdag 22 april zal een toelichting worden gegeven op de vervolgstappen en de verschillende programmaonderdelen. Aansluitend zullen door diverse sprekers, waaronder Dirk Sijmons en Annemieke Fontein, uiteenlopende voorbeelden van archieven gepresenteerd worden, die tezamen een afspiegeling vormen van de reikwijdte en rijkdom van archieven voor tuin- en landschapsontwerp.

Voor meer informatie over het vervolgtraject kunt u contact opnemen met Marten Kuijpers, onderzoeker bij Het Nieuwe Instituut en programmamanager van Geheugen van het ontworpen landschap: m.kuijpers@hetnieuweinstituut.nl

Aanmelden kan hier.

Ik zag foto’s voorbijkomen met de uitreiking van deze uitgave. Uitgever of bestelmogelijkheiden vond ik nog niet. Nu net wel de e-boek versie op de website van Kasteel Amerongen.

Amerongen & Middachten
Twee kastelen één geschiedenis
Renger de Bruin en Luc Nagtegaal

(OVERGENOMEN)
Kasteel Amerongen en Kasteel Middachten zijn al eeuwen met elkaar verbonden. Hoe en waarom leest u in deze digitale versie van het boekje. De publicatie van de beide kastelen kwam tot stand als dank aan de Provincie Utrecht, Provincie Gelderland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed voor samenwerking binnen iconen regeling van het ministerie. Download e-boek.

Nu er sneeuw ligt lees je de aankondiging over de Studiedag ‘Stinzenplanten en het belang van zorgvuldig beheer’ toch even anders dan bij de eerdere temperaturen, zittend op het terras. Ik begreep dat er nog plaats is. Na de digitale studiemiddag van vorig jaar is er aanstaande 14 april een studiedag op Landgoed Fraeylemaborg te Slochteren. Het beheer van stinzenplanten staat centraal. Op een groot aantal vragen op dat vlak hoopt men antwoord te bieden. Afsluitend is er een rondleiding door het park van Landgoed Fraeylemaborg. Voor het programma en alle details zij verwezen naar deze webpage van sKBL.

Sonsbeek (1834-1845 Arnhem) Bron: Gelders Archief

Als reminder even naar ‘boven gehaald’, aanmelden voor 31 maart.

Op zaterdagmiddag 9 april 2022 organiseert Cascade wederom de jaarlijkse Ronde Tafel Conferentie, in Stadsvilla Sonsbeek te Arnhem.

Er staan bij deze RTC 2022 weer diverse boeiende tuinhistorische onderwerpen op het programma, er wordt recent onderzoek gepresenteerd en informatie over actuele kwesties kunnen worden gedeeld. Ook niet-donateurs van Cascade zijn als introducé’s van harte welkom om met Cascade te komen kennismaken.

Programma
12.30 – 13.30 lunch (facultatief)
13.30 – 14.00 ontvangst met koffie of thee
14.00 – 14.10 welkom door voorzitter Johan Carel Bierens de Haan
14.10 – 14.40 Korneel Aschman, Erfgoedadvies, ‘Herleving van Jan David Zocher sr (1763-1817) op Berbice te Voorschoten‘
14.40 – 15.10 Rita Radetzky, onderzoeker en auteur, ‘Lucas Pieters Roodbaard (1782-1851), een tuinarchitect met management-kwaliteiten in de eerste helft van de negentiende eeuw‘
15.10 – 15.30 pauze met koffie of thee
15.30 – 16.00 Willem Zieleman, senior-adviseur tuinen Paleis Het Loo, ‘Prinses Marianne van Oranje Nassau, de erfenis van haar tuinen in Europa‘
16.00 – 16.30 Jan Holwerda, bureau Groen Verleden, ‘Tuinhistorisch strooigoed III‘
16.30 – 17.00 ’tuinvaria’ (vijfminuten-praatjes) door Kimber Miedema (Stichting ‘In Arcadië’) over het Oranjerieproject, Willem Zieleman over tuintheater Paleis Het Loo en Theo Kralt, de nieuwe penningmeester van Cascade en zijn relatie met erfgoed; gevolgd door korte mededelingen door Cascade-leden (graag tevoren aanmelden via info@cascade1987.nl of op 9 april bij de ontvangst)
17.00 – 18.00 borrel onder het genot van fraaie vergezichten op park Sonsbeek en Arnhem

Voor verdere details en aanmelden: Aanmeldformulier Cascade RTC 2023.

Brandend Alden Biesen (1971, Bilzen (BE))

(OVERGENOMEN)

RCE Platform Kastelen & Buitenplaatsen – Rampen zijn van alle tijden
Online
01 april 2022 van 13:30 – 16:45

Deze 15e platformbijeenkomst staat in het teken van rampen op en bij kastelen en buitenplaatsen. Het sluit daarmee aan bij het thema van de Dag van het Kasteel. Dit webinar is gratis, maar aanmelden is wel nodig. U ontvangt een bevestiging per mail én daarbij de link waarmee u deel kunt nemen aan de bijeenkomst. Bewaar deze bevestiging daarom goed tot het webinar! Ontvangt u geen bevestiging, meld u zich dan opnieuw aan. Mogelijk was uw e-mailadres niet juist ingevuld.
Aanmelden

13.15 Digitale inloop
13.30 Opening door dagvoorzitter Robert Verhoogt, ministerie OCW
13.35 De vale ruiter van de apocalyps. Pestilentie, kastelen en buitenplaatsen vanaf de Zwarte Dood, Fred Vogelzang, zelfstandig onderzoeker
14.05 Kansen en Keuzes: Motivatiebrieven van graaf Willem van den Bergh en overste Maarten Schenck ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog, Olga van den Broek, zelfstandig onderzoeker
14.35 Bedreigde edelen in de jaren 1780-1798: van patriot tot orangist, Yme Kuiper, Emeritus hoogleraar Universiteit Groningen
15.05 Ruimte voor vragen
15.15 Berichten vanuit het veld
15.20 Pauze
15.30 In Vuur en Vlam. Alden Biesen brandt en herrijst als een feniks uit zijn as, Patricia Vincent, coördinator erfgoed en expo’s, Landcommanderij Alden Biesen
16.00 Rijzend water, dreigende vlammen, opkomende stormen of gelegenheidsdieven: goed voorbereid om erger te voorkomen, Renate van Leijen, specialist Veilig Erfgoed, RCE
16.30 Ruimte voor vragen en reacties
16.40 Slotwoord door dagvoorzitter
16.45 Einde

(OVERGENOMEN)

Hof te Dieren (1877, Dieren), C.E.A.Petzold

De studiedag blijkt alleen bedoeld voor leden Vakgroep Groen Erfgoed en eigenaren/beheerders van Petzold-parken.

Op 29 april verzorgt de Vakgroep Groen Erfgoed een studiedag over de Petzold-parken van prins Frederik in Wassenaar. Deze studiedag is een opmaat voor een tweedaags symposium over het werk van Petzold in Nederland in samenwerking met stichting Kastelen, Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL). Dit symposium zal plaatsvinden in het najaar van 2023 voor een internationaal publiek

Wie was C.E.A.Petzold?
De Duitse landschapsarchitect Eduard Petzold (1815-1891) begon in 1831 als leerling van tuinbaas Rehder in dienst van Fürst Pückler-Muskau. Diens Muskauer Park, door Fürst Pückler zelf ontworpen in Engelse landschapsstijl, werd in 1846 gekocht door prins Frederik van Oranje-Nassau, de broer van koning Willem II. Petzold volgde Rehder op als hoofd van het park en werd door prins Frederik in 1854 naar Nederland gehaald om op zijn Wassenaarse eigendommen (Ter Horst, Raaphorst, De Paauw, Eikenhorst, Backershagen, Groot Haesebroek) aan het werk te gaan. Hij kreeg de opdracht deze landgoederen met elkaar te verbinden volgens de nieuwste inzichten van de landschapsarchitectuur, het begin van zijn carrière in Nederland. Verder was hij onder meer betrokken bij de inrichting van Twickel in Delden, Rhederoord en de Hof te Dieren. Hij maakte ontwerpen voor 153 parken en tuinen in Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Polen, Bulgarije en Turkije en 21 in Nederland.

Meer kennis opdoen voor beheer Petzold-parken
Het doel van de studiedagen is het werk van Petzold in Nederland onder de aandacht te brengen van erfgoedprofessionals en eigenaren/beheerders van Petzold-parken, om vervolgens aan de hand van werken van Petzold en de ervaringen van de eigenaren/beheerders met de instandhouding van hun park te komen tot een restauratiefilosofie voor herstel en behoud van de werken van Petzold in Nederland.

De studiedag start vanuit de Paauw in Wassenaar. Korneel Aschman geeft daar een toelichting op Backershagen en De Paauw, eertijds onderdelen van het grote park van prins Frederik, nu eigendom van de gemeente Wassenaar, waarna een excursie in deze parken volgt. In de middag zal Hein Krantz een toelichting geven op Raaphorst, nu onderdeel van de Koninklijke Landgoederen De Horsten, gevolgd door een excursie. De bedoeling is tijdens de excursies uitgebreid van gedachten te wisselen over wat in de parken de kenmerkende onderdelen van het ontwerp van Petzold zijn, hoe dat geheel gewaardeerd zou kunnen worden voor zover nog herkenbaar na circa 160 jaar, en wat voor maatregelen er nodig zouden zijn om de kwaliteiten van het ontwerp van Petzold te kunnen beleven. Aan het eind van de studiedag willen we met de deelnemers aanbevelingen opstellen als input voor het symposium in 2023.

Nadere informatie en aanmelding via Leo den Dulk, secretaris@vakgroepgroenerfgoed.nl

Plan van den binnen Thuin van den Heer Mr. Bijleveld te Middelburg (1827), P. Schuppens (Bron: Zeeuws Archief), inzoomen

Zat te bladeren in oude bulletins. Kunt u ook doen, met de gescande artikelen op de website (klik hier). Bladerde door de bijdragen van Martin van den Broeke over Schuppens, uit 1997, met afbeeldingen van bedroevende kwaliteit. Het kon toen niet anders. Dacht eens even online zoeken naar die Schuppens ontwerpen. En jawel. Hoe fraai en bijzonder (verhouding bomen-bloemen 🙂 ). Zoom zelf even in en herlees ‘Martin’. Enne misschien kunnen die oude artikelen online een versie 2.0 met goede afbeeldingen krijgen…
Jan Holwerda

Plattegrond van het hof Landzigt te Middelburg (1840-1845), P. Schuppens (Bron: Zeeuws Archief), inzoomen

(
Binnenplaats van Klooster Agnetenberg (Sittard)

OVERGENOMEN)

Platform Groen erfgoed – De toekomst van de kloostertuin
31 maart 2022 13:30
Online

De kloostertuin vormt de schakel tussen het kloostergebouw en zijn omgeving. De tuin weerspiegelt de gewoonten en het gebruik van de woongemeenschap, of dat nu via de moestuin, de processieroute of het sportveld is. De tuin kan ook een poort naar de buitenwereld zijn, zeker als het onderhoud een uitdaging wordt.

Programma
13.30 Welkom en inleiding
Natascha Lensvelt, specialist tuinen, RCE
Introductie op het recent verschenen onderzoek Van Paterstuin tot Koningsbosch en toelichting op het programma
13.40 Jaar van het Brabants kloosterleven in Noord-Brabant
Marloes van de Hei, projectleider Netwerk Brabants kloosterleven, provincie Noord-Brabant
Geen stenen maar verhalen: Het jaar van het Brabants Kloosterleven leverde verhalen, een blijvend netwerk, en wandelroutes door het kloosterlandschap op.
13.50 De geheime tuinen van Sittard
Peer Boselie, voorzitter Geheime Tuinen en stadsarchivaris Sittard-Geleen
De geschiedenis van de kloostertuinen uit de 17e tot 19e eeuw mocht niet verloren gaan. Burgers van Sittard sloegen de handen ineen om de tuinen op te knappen, toegankelijk te maken en hun verhalen naar nu te vertalen.
14.10 Van een gesloten tuin naar een besloten tuin
Jasper van Deurzen, kwartiermaker en procescoach religieus erfgoed
Aandachtspunten en mogelijkheden bij de herbestemming van de kloostertuin, ervaringen uit de praktijk.
14.30 Een kijkje in de kloostertuin van de Clarissen van Megen
Rond 1720 kochten de clarissen een kasteelruïne voor een symbolisch bedrag van de Megenaren en veranderden de grond binnen de slotgracht in een kloostertuin. Zuster Johanna vertelt hoe eeuwen later een moderne visie op duurzaamheid een plek vindt in deze oude tuin.
14.40 Crowdfunding voor Sint Agatha
Marga Arendsen, directeur erfgoedcentrum
Bij een herbestemming van een klooster is de tuin een van de vele dingen die aandacht vraagt. De kloostertuin in Sint Agatha werd in 4 jaar tijd een levendige tuin met een beheerplan, coördinator en betrokkenheid van vrijwilligers.
15.00 Afsluiting

Aanmeldingsformulier

(OVERGENOMEN)
De vierde bundel van de Stichting Kastelenstudies Nederland (SKN) bevat wederom een rijk en breed overzicht van recent onderzoek op het gebied van kastelen en buitenplaatsen. Daarmee sluit dit boek aan bij het doel van de SKN: het bevorderen en publiceren van wetenschappelijk onderzoek naar kastelen, buitenplaatsen, landgoederen en het hieraan gerelateerd historisch groen. De bundel staat voor een deel in het teken van hernieuwd onderzoek. Dat wil zeggen, onderzoek naar kastelen en buitenplaatsen waarvan we dachten dat we er al alles van wisten. Het levert verrassende resultaten op. Zo bevat dit boek artikelen over de wederwaardigheden van het kasteel Oud Haerlem, de zoektocht naar het kasteel van graaf Dirk III te Vlaardingen, de bouwgeschiedenis van het kasteel Batenburg en van de donjon van de ruïne van Teylingen en doet verslag van de vondst van een deel van het kasteel De Blauwe Toren te Gorinchem. Daarnaast vindt u in de inhoud onder meer ook de heropening van de cold-case van het Amsterdamse kasteel, een discussie over de positie van het Gravensteen te Leiden en is er aandacht voor de rol van Het Huys ten Donck in de Tweede Wereldoorlog. ‘Die hofstat daer dat huys op plach te staan’ is mede door de toegankelijke toon een uniek naslagwerk en een must voor iedereen die belangstelling heeft voor kastelen en buitenplaatsen.

Rob Gruben en Taco Hermans (red), ‘Die hofstat daer dat huys op plach te staan’ Recent onderzoek naar kastelen en buitenplaatsen, Zwolle 2022, ISBN 9789089320667, € 34,95, 272 p.

Het CASCADE bulletin voor tuinhistorie is een onafhankelijk wetenschappelijk tijdschrift uitgegeven door Tuinhistorisch Genootschap CASCADE. Het is dit jaar vijfendertig jaar geleden dat CASCADE werd opgericht.

In het bulletin hebben onderzoekers de mogelijkheid nieuwe onderzoeksresultaten te publiceren. De redactie ziet uw bijdrage heel graag tegemoet. Dit mag ook een boekrecensie zijn. Mocht je willen publiceren, stuur dan je voorstel voor 1 mei aanstaande aan redactie@cascade1987.nl.