Romeynse Tempel en Turkse Tent

Bij het zoeken naar vroege advertenties van Turkse Tenten vond ik in de Leydse courant van 31 juli 1741 het volgende:

Op den 10 Augusty aanstaande, zal men op de Hofstede WILTRYK, buyten Sassenheim, veilen en finaal verkopen fraaye Steene BEELDEN en VAASEN, geschilderde Gezigten en andere Ornamenten, als mede Broeybakken, Tuyngereedschappen, en ’t geen verder zal worden vertoond: Vorders nog den Opstal en Afbraak van ’t Heeren-Huys, van twee Speelhuyzen, als mede een Romeynse Tempel en Turkse Tent, zynde het eene heel nieuw met Schuyfraamen.

Een Turkse Tent en zo lekker vroeg is al mooi. Maar een Romeynse Tempel, is dat niet veel bijzonderder?!!  Mogelijk een tuinsieraad, maar vast (ook) een relatie met de ooit net ten zuiden daarvan lopende Romeinse Limes, met Brittenburg bij Katwijk en castella Praetorium Agrippinae bij Valkenburg en Matilo bij Leiden, en ongetwijfeld Romeinse vondsten uit die streek.
(geheel terzijde: in mijn dorp Elst hebben we twee Romeinse tempels onder de kerk en nog een derde verder naar het oosten onder de grond).
Jan Holwerda

Jan van der Groen


Akte Jan van der Groen: Bron: Nationaal Archief, Den Haag, Nassause Domeinraad, nummer toegang 1.08.11, inventarisnummer 565 (30)  Klik hier hier voor complete akte.

Dat Jan van der Groen werkzaam was als hovenier van de prins van Oranje weten we vooral uit zijn eigen publicatie en uit notariële akten. Onlangs vond ik in de archieven van de Nassause Domeinraad de ‘Acte voor Jan vander Groen als hovenier van Syne Hoochᵗˢ Thuynen op de Cingel’. De Acte is gedateerd op 30 december 1665. Jan van der Groen kreeg tot taak “de thuynen op de Cingel alhier inden Hage […] te beplanten volgens de ordre hem by ofte vanwegen syne Hoochᵗ daer toe te geven, ende voorts deselve wel net ende naer behooren te onderhouden ende gade te slaen, ende verder alles te doen tgeene daer toe staet ende behoort ende dat op de gagie van vierhondert en achtendertich Car. guldens jaerlykx”. Hij kreeg deze betaling sinds 1 januari 1663. Klaarblijkelijk was Jan toen zijn zwager Maerten Blom opgevolgd, die in juni 1662 was overleden.

Van der Groen had vooral een toezichthoudende en adviserende taak en was belast met de inkoop van bollen, planten en bomen. In de notulen van de Domeinraad staat dat met Jan van der Groen “t’accoordt [is] aengegaen [..] te dienen van advys”. Het dagelijks onderhoud was in handen van hovenier Jan Pietersz van der Cley die hiervoor 699 gulden kreeg betaald over een periode van drie jaar.

De thuynen op de Cingel oftewel de “cleynen Thuyn aent binnenhoff” zijn te zien op de kaart Afbeeldinge van ’s Gravenhage In haar Platte Grond Gemeeten en in ’t Koper gemaakt door C.E. En nieuwlyks uitgegeven door Carel Allard uit 1666. De tuin lag naast het Binnenhof (nummer 18 op de kaart) op de plek van de inmiddels verloren gegane Buitenhoftuin van prins Maurits. De Hofsingel was inmiddels gedempt, vandaar waarschijnlijk de naam thuyn op de cingel. Het was een ommuurde, langwerpige tuin met 10 vierkante bedden.
Lenneke Berkhout


Afbeeldinge van ’s Gravenhage In haar Platte Grond Gemeeten en in ’t Koper gemaakt door C.E. En nieuwlyks uitgegeven door Carel Allard (1666) Bron: www.haagsebeeldbank.nl

Meer aanstaande events

    

Deze week vielen er nog een aantal in de mailbus:

t/m 31 dec Vechtstreekmuseum Maarssen: tentoonstelling Theekoepels aan de Vecht: ‘Herstellen is behouden’. Zie hier.

16 jun Vechtstreekmuseum Maarssen: lezing Theekoepels in de Vechtstreek. Zie hier.

16 jun Slot Zuylen: studiemiddag Erfgoedtoerisme, zegen of vloek? Zie hier.

vanaf 11 juni Stedelijk Museum Vianen: expositie De Tuinkunst van de Brederodes. Zie hier.

16 jul Stedelijk Museum Vianen: lezing over de 17e-eeuwse tuinen van Batestein. Zie hier.

t/m 21 aug Museum De Zwarte Tulp Lisse: tentoonstelling Bolbloemen onder de loep. Zie hier.

Aanstaande events

    

26 mei VU Amsterdam: Promotie Imke van Hellemondt: De Paradijsmethode. Opvattingen over het moderniseren van het landschap in de Nederlandse landschapsarchitectuurZie hier.

15 juni Landgoed Singraven Denekamp: Symposium behoud historische buitenplaatsen. Zie hier.

17 juni Schip van Blaauw Wageningen: Seminar Naoorlogs groen. De volgende tijdlaag. Zie hier.

30 juni RU Groningen: Promotie Martin van den Broeke: ‘Het pryeel van Zeeland’. Buitenplaatsen op Walcheren 1600-1820.

1 juli RCE Amersfoort: Cultuurhistorisch groen erfgoed in oude bossen, heggen en houtwallen. Zie hier en aanmelden hier.

Wie is de ontwerper van de terreinaanleg van crematorium te Dieren


Crematorium Dieren (1954) Bron: www.diereninbeeld.nl

Het crematorium in Dieren werd in 1954 gebouwd in Dieren-Noord als tweede crematorium in Nederland. De gebouwen (inclusief het columbarium, zie bijgevoegde foto) zijn ontworpen door de Haagse architect H.C.P. Nuyten. Maar wie was de ontwerper van het fraai aangelegde circa 9 hectare grote terrein? Wie weet meer?

In historische kranten en diverse publicaties heb ik tot op heden niets kunnen vinden. Bij het crematorium hebben ze hun archieven erop nageslagen maar ook zonder resultaat.

Steeds komt alleen bovengenoemde architect van de gebouwen boven water, maar over de terreinaanleg wordt met geen woord gerept. Ik heb ook al bedacht dat Nuyten wellicht tegelijk met de gebouwen zelf de aanleg voor het terrein ontworpen zou kunnen hebben, maar op voorhand lijkt me dat niet waarschijnlijk.
Gerard Derks


Terrein rond crematorium Dieren (1958) Bron: topotijdreis

Cascade midzomeravond 18 juni 2016, huize Vennebroek, Paterswolde


Vennebroek (Paterswolde)

De Cascade-donateurs hebben een uitnodiging voor de Cascade midzomernacht ontvangen (zo niet, mail dan secretariaat@cascade1987.nl). Deze vindt plaats op landgoed Vennebroek & De Braak in Paterswolde.

Programma midzomeravond, zaterdag 18 juni 2016
15.00 verzamelen hoofdingang De Braak (tegenover huis Vennebroek)
15.00-16.00 rondleiding landgoed De Braak o.l.v. Els van der Laan
16.00-17.00 thee & koffie huis Vennebroek, aansluitend presentatie landgoed Vennebroek door Marinke Steenhuis
17.00-18.00 rondleiding landgoed & huis Vennebroek (twee groepen) o.l.v. Marinke Steenhuis en Paul Meurs
18.00-21.00 borrel & buffet in huis Vennebroek

Aanmelden en kosten
Aanmelden kan via het secretariaat: secretariaat@cascade1987.nl
De kosten voor deelname bedragen € 25,00 p.p. Introducés betalen € 27,50 p.p. Studenten € 21,50 p.p. Maximaal 1 introducé per donateur. Een introducé mag 1x per jaar worden geïntroduceerd. Betaling op rekening NL87INGB0003787274 t.n.v. Stichting Tuinhistorisch Genootschap Cascade. Opgave en betaling graag zodanig dat zij uiterlijk op 8 juni 2016 ontvangen zijn.

Zonder aanmelding en betaling heeft u geen toegang tot de midzomeravond op landgoed Vennebroek.


Hoofdingang Vennebroek (Paterswolde)      Hoofdingang De Braak (Paterswolde)

Kwekerij op het ‘langste schilderij van Dokkum’


De haveningang van het vestingstadje Dokkum bij de Halvemaanspoort tegen het einde van de 18de eeuw, en de nabij gelegen kwekerij. Afbeelding groot

Kom ik van de ene crowdfunding in de andere. Nee, nu niet om te werven; het geld is al binnen. Deze keer om een mooi ‘plaatje’ te laten zien, van het ‘langste schilderij van Dokkum’.

OVERGENOMEN (gedeeltelijk) van www.voorjebuurt.nl

Het schilderij meet 245 x 90 cm en is gemaakt van drie aan elkaar bevestigde planken. Hierop is met olieverf een voorstelling geschilderd van de haveningang van het vestingstadje Dokkum tegen het einde van de 18de eeuw. Het paneel werd in 1942 aangekocht en het jaar daarop naar het Kabinet van schilderijen (tegenwoordig Het Mauritshuis) in Den Haag vervoerd en gerestaureerd. Juist de restauraties van toen maken dat het schilderij nu, bijna 75 jaar later, nauwelijks nog toonbaar is: vooral het groen is na-gedonkerd, er zijn vele onnodig brede overschilderingen en een hoofd is storend slecht bijgeschilderd. Afgezien daarvan laat hier en daar de verf los van het paneel. Een conservering en restauratie van dit unieke schilderij zijn daarom dringend nodig en gewenst. Vandaar de crowdfunding (zie www.voorjebuurt.nl/campaigns/museumdokkum).

Afbeelding boven, het schilderij vóór restauratie. Links de kettingbrug (de twee witte poortjes met wapen van Dokkum daarop); dan de Halvemaanspoort (het robuuste poorthuis); de witte klapbrug en in het midden nog een stukje te zien van de nog bestaande IJsherberg buiten de omwalling. Rechts is een kwekerij van sierbloemen en struiken te zien. Dit is tegenwoordig een onbebouwd eilandje in het water tegenover de IJsherberg.


Aan de linkerkant van het schilderij zijn overschilderingen en oud stopwerk verwijderd; nu zie je in ieder geval het origineel. De lacunes zullen spaarzaam weer worden opgevuld en bijgeschilderd, zo min mogelijk over oud schilderwerk heen. Afbeelding groot


Detail van de kwekerij rechts op het schilderij. De bolvormige planten op de voorgrond lijken rode en groene kolen te zijn. Zou het dan naast kwekerij van siergewassen ook een moestuin zijn geweest? Afbeelding groot

Crowdfunding op Elswout

INGEZONDEN
De afgelopen jaren is er op Elswout door Staatsbosbeheer hard gewerkt aan het herstel van de vele monumentale gebouwen en bruggetjes. Eén gebouwtje heeft echter nog dringend renovatie nodig: Borski’s rustieke boshut. Marieke Schatteleijn (boswachter op Elswout) wil samen met u de renovatie van deze boshut realiseren. ‘Deze 19e eeuwse boshut, vroeger een pronkstuk van de Borski’s, gaat al jaren onder plastic schuil. Hoog tijd om dit er samen af te halen! Bouwt u ook mee?’, aldus Marieke. Tot 20 mei kunnen alle liefhebbers van Elswout een bijdrage leveren op www.crowdfundingvoornatuur.nl/boshut.

Vernieuwd, maar vertrouwd

Wat de website betreft is alles onder de ‘motorkap’ vernieuwd. Daardoor is de software up-to-date tegen hackers e.d., sneller (volgens mij) en achter de schermen vriendelijker voor de webmaster. De ‘carrosserie’ is door handmatige aanpassingen het ‘model’ als het was, inclusief het ‘spuitwerk’ in Cascade-blauw. Nieuw zijn de icoontjes onderaan de berichten en pagina’s. Daarmee kunt u een en ander naar believen ‘doorzetten’ naar facebook, twitter, linkedin en/of persoonlijk via een email.
Mocht iets niet goed werken, dan gaarne een mailtje naar webmaster@cascade1987.nl.

Pensionaat voor Jonge heren ‘Eikenburg’


Pensionat Eikenburg Bron: RHC Eindhoven

Omwille van een aantal fraaie ’tuinplaatjes’…
In 1894 kwam het landgoed Heihoef te Stratum/Eindhoven in handen van de Broeders van Liefde. Het werd een pensionaat voor kinderen van gegoede ouders en dat door haar naam soms werd verward met een tuchtinrichting in het Limburgse Heibloem. Deftig als de instelling was, zo was de voertaal Frans, moest een naamsverandering wel volgen: Eikenburg werd de naam. Het internaat begon als jongensinternaat, met een school voor lager en uitgebreid lager onderwijs, veel later werden ook meisjes toegelaten. In 1996 werd het internaat bij gebrek aan belangstelling opgeheven.
Van Eikenburg, gebouwen, broeders, leerlingen e.d. is veel beeldmateriaal, m.n. ook ansichtkaarten, bewaard gebleven, ongetwijfeld ook om/door het thuisfront af en toe te berichten. En tussen de vele ansichtkaarten zijn er ook verscheidene van de tuin; vele zijn te vinden in de beeldbank van RHC Eindhoven. Bij deze een aantal fraaie ’tuinplaatjes’.
Jan Holwerda


Eikenburg, Pensionaat voor Jongeheeren, Vijver Bron: RHC Eindhoven


Pensionnat Eikenburg, Calvaire et étang au jardin Bron: RHC Eindhoven


Pensionnat Eikenburg, Jardin d’entrée Bron: RHC Eindhoven


Eikenburg, Pensionaat voor Jongeheeren, Tuin met vijver Bron: RHC Eindhoven


Pensionnat Eikenburg, Le fossé et la haie autour du jardin Bron: RHC Eindhoven