Symposium Adelsgeschiedenis: Nieuwe beelden van de adel.

Nieuwe beelden van de adel.
Het multidisciplinair adelsonderzoek in de laatste decennia.
Symposium van de Stichting Werkgroep Adelsgeschiedenis
Vrijdag 24 mei 2013, Zwolle, Historisch Centrum Overijssel

Op 12 november 2011 organiseerde de Stichting Werkgroep Adelsgeschiedenis een symposium over de stand van onderzoek op het gebied van de (Nederlandse) adelsgeschiedenis in de afgelopen decennia. Bij dat symposium werd met name aandacht besteed aan de historische en sociologische invalshoek. Als vervolg op dat symposium wordt op 24 mei 2013 aandacht besteed aan de belangrijkste andere hulpwetenschappen en hun belang voor de adelsgeschiedenis.

9.45 ontvangst en koffie
10.15 welkom door Redmer Alma, voorzitter van de Stichting Werkgroep Adelsgeschiedenis
10.20 inleiding door de dagvoorzitter, Ben Olde Meierink (St.Wg. Adelsgeschiedenis/NKS)
10.30 prof. dr. Yme Kuiper (R.U. Groningen), Adel tussen feit en fictie. Herinnering en identiteit in historisch – antropologisch perspectief
11.00 prof. drs. Hans L. Janssen, drs. Wendy Landewe en ir. Taco Hermans (NKS/Kastelenlexicon Nederland), 50 jaar kastelen onderzoek in Nederland in een internationale context (aansluitend presentatie van het Kastelenlexicon Nederland)
11.45 vragen en discussie
12.00 lunch
13.00 dr. Elyze Storms-Smeets (R.U. Groningen/Gelders Genootschap), De iconografie van het landschap. Adellijke landgoederen en de Veluwezoom in de 18e en 19e eeuw
13.30 drs. Wim Meulenkamp, Honderd jaar Nederlandse tuingeschiedschrijving
14.00 dr. E. Koldeweij, (RCE), De kern van kastelen en buitenplaatsen. De positie van interieurs en interieur – onderzoek in het Nederlandse erfgoedveld
14.30 thee
15.00 prof. dr. Rudi Ekkart, Recent onderzoek naar adellijke portretten
15.30 Redmer Alma (St.Wg. Adelsgeschiedenis), Heraldiek en memoriecultuur
16.00 slotdiscussie
16.35 afsluiting
16.45 borrel

De kosten voor dit symposium, inclusief koffie, lunch, thee en afsluitende borrel, bedragen € 37,50 per persoon. U kunt zich voor dit symposium aanmelden tot 17 mei 2013 via info@adelsgeschiedenis.nl en de aanmelding is op volgorde van binnenkomst. Het verschuldigde bedrag kunt u overmaken op het ING-rekeningnummer 65.60.463 t.n.v. de Werkgroep Adelsgeschiedenis te Zwolle o.v.v. ‘Symposium 2013’.
Mocht u onverhoopt op het laatste moment door omstandigheden verhinderd zijn deel te nemen aan het symposium, dan is restitutie van de deelnemerskosten alleen mogelijk bij afmelding vóór 17 mei indien de begroting dat toelaat.

Bezoek Beeldentuin Het Nijenhuis te Heino.

In het voorjaar en tegen de zomer verschijnen er elk jaar weer aankondigingen over beeldententoonstellingen. Vooral buitenplaatsen laten zich tijdelijk opsieren met beelden(groepen), in de hoop dat de tentoonstelling mensen zal trekken en geld in het la’tje zal brengen. Denk aan de beeldententoonstelling op Soestdijk enige jaren geleden, en bijvoorbeeld aan beeldententoonstellingen op Neercanne te Maastricht of op Beerschoten in De Bilt, om er maar enkele te noemen. Hèt beeldenpark van Nederland is natuurlijk die bij het Kröller-Müller Museum, ontworpen door J. T. P. Bijhouwer en voorgedragen als rijksmonument.

  
Links: Ontwerp van de beeldentuin van Het Nijenhuis door Frans Beune, Assen. Noorden beneden (klik hier voor grotere weergave van ontwerp). Rechts: zicht op de nieuwe westelijke beelden-buitenzaal.

Kasteel Het Nijenhuis doet nu ook vreselijk zijn best een ‘nationale’ beeldentuin te worden. Ik was er laatst bij de opening van de bijzondere tentoonstelling Dolce Vita, met schilderijen (door het hele kasteel gehangen) van de kunstschilder Hieron Pessers (1939-2004). Om een idee te krijgen van zijn werk, tik dan de naam Hieron Pessers in de Google zoekbalk in, en vervolgens op Afbeeldingen drukken bovenin.
Na afloop werd ik de zijtuinen (vroegere moestuinen) ingezogen door opvallende en soms immens grote beelden van allerlei interessante kunstenaars. Kijk zelf maar eens naar foto’s van de sinds 2012 compleet vernieuwde beeldentuin.

Maar het meest interessant vond ik het tuinontwerp, dat van Frans Beune uit Assen bleek te zijn. Mensen die al eerder in het Nijenhuis geweest zijn zullen zich de opstelling van de beeldengroep van Jan Bronner uit de Camera Obscura herinneren in de oostelijke zijtuin (op het ontwerp het linker gele vierkant). Frans Beune heeft nu deze oostelijke buitenzaal gespiegeld naar de westelijke zijtuin en daar een nieuwe buitenzaal gemaakt (het rechter gele vierkant in het ontwerp). Langs de randen van deze beeldenzalen en overigens ook elders in de beeldentuin staan overal paren witte stoeltjes. Een werkelijk vermakelijk gezicht en in de zomer vast heel functioneel. De beelden, mooi interessant? Je moet er van houden, niet expliciet passend op een buitenplaats, maar wel passend in het tuinontwerp van Frans Beune. CO.

Update renovatiewerkzaamheden Het Loo.

Even weer wat foto’s (hoog tijd) betreffende de renovatie op Het Loo, na die van
18 feb, 26 feb en 7 mrt.

 
Links: COR-TEN-staal delen waarmee de parterre zal worden opgebouwd.
Rechts: een van de puzzels is gelegd.

 
Links: een stapel ‘modules’ van COR-TEN-staal banden op geperforeerde plaat.
Rechts: de ‘modules’ worden aaneengelegd.


Het ‘fundament’ ligt, inplant van  Ilex crenata ‘Dark Green’ is de volgende stap.

Foto’s: twitteraccount @TuinenHetLoo.

Lezing over Maria Sibylla Merian.

Ter afsluiting van de tentoonstelling Leydse Weelde op zondag 5 mei komt Ella Reitsma op veler verzoek terug voor een presentatie over Maria Sibylla Merian (1647-1717). Zij schreef het kleurrijk boek Maria Sibylla Merian & Dochters. Vrouwenlevens tussen kunst en wetenschap. Ook verzorgde zij (inter)nationale tentoonstellingen over het werk dat deze kunstenares achterliet.

Maria Sibylla Merian staat bekend om haar tekeningen waarin de metamorfose van rups tot vlinder gedetailleerd te zien is. Deze tekeningen vormden een zeer belangrijke bijdrage aan de kennis over insecten en over botanie.

Lezing over Maria Sibylla Merian
Zondag 5 mei, 13.00 – 14.00 uur
Museum Boerhave
Lange St. Agnietenstraat 10  Leiden
Toegang op vertoon van een geldig entreebewijs van het museum (geen extra kosten voor de lezing).

Lena Lijstje en het groene tijdschriftenlijstje.

Mijn kleindochter is fan van de boekenserie over Lena Lijstje. Lena maakt graag overal lijstjes van want dat maakt haar leven overzichtelijk. En dat kan ik heel goed begrijpen, want ik ben ook gek op lijstjes. Vanmorgen sloeg de schrik me om het hart toen ik in de Bibliotheek van Wageningen UR allerlei tijdschriften doorbladerde en dacht o, o, o, die en die artikelen had ik toch misschien in de laatste Cascade – Nieuwsbrief ook moeten melden. Meestal zie ik alleen de tijdschriften waar ik zelf op geabonneerd ben. En zo zal het jullie allemaal wel vergaan.
Daarom voor nieuwelingen in het vak en omdat ik lang niet alle tijdschriftartikelen via de Nieuwsbrief doorgeef, het volgende interessante lijstje (in alfabetische volgorde) van tijdschriften die je naast de serieuze vaktijdschriften en naast online Nieuwsbrieven beslist toch ook zo af en toe zou moeten doorbladeren.
Voor meer gegevens over uitgevers, kosten, uitgever etc. zie Internet.
Ook kan je dit lijstje gebruiken als mensen vragen welke tijdschriften zullen we benaderen om een aankondiging over het een of ander te doen.
Naast botanische en (kunst)historische vaktijdschriften, tijdschriften en jaarboeken uitgegeven door heel veel historische verenigingen en vriendenuitgaven van buitenplaatsen en musea, en naast de gangbare dag-, week- en maandbladen, schenken de onderstaande bladen geregeld aandacht aan historisch groen:

  • Arcadië: tijdschrift van de Stichting Vrienden PHB;
  • Blauwe Kamer: tijdschrift voor landschapsontwikkeling en stedebouw;
  • Bomennieuws: aktuele informatie uit binnen en buitenland;
  • Bulletin K.N.O.B.: Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond;
  • Cascade: bulletin voor tuinhistorie;
  • De tuinbaas: kwartaalblad van het Gilde van Tuinbazen;
  • Groen: vakblad voor groen in stad en landschap;
  • Groei en bloei: orgaan van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde;
  • Historische woonsteden & tuinen: tijdschrift van de Koninklijke Vereniging der Historische Woonsteden van België;
  • Historisch-geografisch tijdschrift;
  • Kasteelkatern: periodiek van de Nederlandse Kastelenstichting;
  • Porte Folly: Nieuwsbrief van de DonderbergGroep;
  • Saillant, tijdschrift van de Stichting Menno van Coehoorn;
  • Terebinth: tijdschrift voor Funeraire Cultuur;
  • Tuin en Landschap: veertiendaags vakblad voor de groenvoorziening;
  • Tuinjournaal: een periodieke uitgave van de Nederlandse Tuinenstichting over de historie van de tuinkunst.

Heel graag aanvullingen via de “Laat een reactie achter” onder de weblog. CO.

Johannes Montsche & Harmen de Vries.

In deze uitgave wordt een nog niet eerder gepubliceerd tuinontwerp besproken en toegeschreven aan Johannes Montsche (1734-1799). Het ontwerp was vrijwel zeker bedoeld voor het buiten Landskroon in Weesp.

Voor de buitenplaats Landskroon werd in 1798 een bestek van grondwerken vervaardigd, in opdracht van Hans Hendrik van Haersma (1760-1825), wat bewaard is gebleven. Prachtig en uniek materiaal!
Ook hieraan wordt in deze uitgave aandacht besteed; het bestek bevat niet alleen zeer waardevolle gegevens omtrent Montsche, maar tevens zeer interessante informatie over de uitvoering en werk- en taakverdeling bij het aanleggen van een tuin aan het eind van de achttiende eeuw. Er blijkt een samenwerking met Harmen de Vries (1753-1837). Van deze, tot heden onbekende, (tuin)architect zijn vier ontwerptekeningen bewaard gebleven, waarvan drie bedoeld zijn voor de aanleg van enkele buitens, waaronder een eveneens voor Landskroon in Weesp. Deze ontwerpen, die nog niet eerder werden gepubliceerd, worden in deze publicatie besproken.

Ook heeft De Vries of zijn zoon Pieter (1784-1860), die ook als architect en landmeter werkzaam was, bemoeienis gehad met de buitens Hey-lust, Hilverbeek en Spiegel-Rust, in ’s-Graveland, Beek en Hoff aan het Gein (Abcoude) en Zwaanwyck in Nigtevecht.

Arinda van der Does, Johannes Montsche & Harmen de Vries, TuinTerTijd II, Netterden 2013. ISBN: 978-90-820550-0-9. 28 p., volledig in kleur. € 13,25 excl.verzendkosten.
Te bestellen via info@tuintertijd.nl.

‘Onse Appelhoff’, lezing herinrichting Appelhof Museum De Buitenplaats.

(m.n. ook voor een ieder die de lezing op de Cascade RTC heeft gemist).

Op woensdag 24 april 19:30 verzorgt Coen Ballintijn, pomologisch adviseur van Museum De Buitenplaats, een lezing waarbij Verleden, Heden en Toekomst van de Appelhof centraal staan. Onlangs zijn de appelbomen die in de Appelhof stonden verhuisd naar diverse locaties in het land. Eind 2013 krijgen de zelfgeënte bomen, van rassen uit de tijd van het historische Nijsinghhuis, hun definitieve plaats. Het aantekenboekje van Johan Ludolph Nijsingh uit 1716 vormt het uitgangspunt voor deze herinrichting van de nieuwe “oude” appelboomgaard.

De lezing begint om 19:30 uur in het Museumpaviljoen, kaarten à € 2,- zijn verkrijgbaar bij Museum De Buitenplaats. Voor meer informatie: www.museumdebuitenplaats.nl of 050 309 58 18.

Download van een artikel over de herinrichting van de appelhof van het Nijsinghhuis.

Tweede aquarel van de theesalon van Beekhuizen door Kerkhoff.

  
Links: Beekhuizen theesalon (1817) D.J.T. Kerkhoff (de versie op Fraeylemaborg).
Rechts: Op de celon te Zien op Beekhuizen in Gelderland (1814), D.J.T. Kerkhoff
(versie in Gelders Archief, www.geldersarchief.nl).

Op de laatste dag van maart hadden we met onze studenten van de RUG, vak historische buitenplaatsen en landgoederen, een excursie naar de Fraeylemaborg te Slochteren. Een zeer geslaagde dag, mooie rondleidingen, maar wat schetst mijn verbazing toen we aan het einde van de dag een blik mochten werpen op de collectie van jonkheer Henri van der Wyck…
Jawel, tussen al die prachtige originele tekeningen, kaarten, prenten en schilderijen hing een originele Kerkhoff van Beekhuizen. Zeer vergelijkbaar met het exemplaar dat enkele jaren geleden is opgekocht door Gelders Archief, maar wijkt lichtelijk af.
Elyze Storms-Smeets


De aquarel van Van der Wijck blijkt na opnieuw doorbladeren ook in zwart-wit in zijn boek De Nederlandse Buitenplaats (p. 267 l.b.) te staan; de aquarel van Gelders Archief staat op de cover van De Nederlandse Landschapsstijl in de Achttiende Eeuw van Heimerick Tromp.

De details en dus ook de verschillen worden nog duidelijker na inzoomen via Van Diepen Museum (Fraeylemaborg, met dank aan de heer Siemensma, Stichting van der Wijck de Kempenaer), resp. Gelders Archief.  JH

De Zochers en Springer in hun eigen woonomgeving.


Kapel op begraafplaats De Kleverlaan  Foto: Martijn Kivit (c).

De Cascade donateurs hebben een mail ontvangen (of brief indien geen mailadres bekend) met de details betreffende de Cascade Voorjaarsexcusie 2013. In het kader van het lustrumthema OPENBAAR GROEN brengt het program achtereenvolgens:
. de Haarlemse Bolwerken, omgevormd tot wandelpark door J.D. Zocher jr. in 1821;
. de begraafplaats Akendam aan de Kleverlaan, ontworpen door J.D. Zocher jr. in 1828, met uitbreidingen van L. P. Zocher 1887, en L. A. Springer 1916. Hier zijn Jan David Zocher jr. (1791-1870) en Louis Paul Zocher (1820-1915) begraven;
. de begraafplaats Westerveld, ontworpen door L. P. Zocher in 1888;
. Duin en Daal, ontworpen als landschapspark door L.P. Zocher jr. ca. 1824 en omgevormd tot villapark door Leonard Antonij Springer (1855-1940) in 1900 en
. de heemtuin Thijsse’s Hof, ontworpen door L. A. Springer naar aanwijzingen van Dr. Jac. P. Thijsse in 1925 en aangelegd door Cees Sipkes, hoveniersbedrijf De Teunisbloem, Haarlem.

Bijzonder is dat wij tevens ontvangen worden op anders gesloten locaties;
. een deel van het voormalig hotel Duin en Daal in het hart van villapark Duin en Daal;
. en de privétuin Saxenburg, een schepping in pure Architectonische Stijl door D.F.Tersteeg (1855-1940) bij de gelijknamige villa gebouwd door J.W. Hanrath voor de dames J. en M. Bierens de Haan in 1917 en
. de excursie eindigt met een afscheidsdrankje in de Dorpskerk van Bloemendaal (1636). De kwekerij Rozenhagen van de Zochers beplantte hier in 1867 de kale dodenakker tot een meer aangename ‘kerktuin’.

Zie ook het aanmeldingsformulier (met programma en andere details) en het document bij uw mail. Heeft u de uitnodiging (als donateur) niet ontvangen of vragen? Mail dan secretariaat@cascade1987.nl.

Mini-symposium Tuinen & Parken Vollenhove.

Woensdag 24 april 2013 op Landgoed Oldruitenborgh te Vollenhove.

14.00 – 14.30 uur: ontvangst, intekenen;
14.30 – 14.40 uur: woord van welkom door jhr. H. van Karnebeek, namens de werkgroep ‘de vijf historische buitenplaatsen van Steenwijkerland’;
14.40 – 15.00 uur: mevrouw dr. L.H. Albers, parkrestaurateur: ‘park Oldruitenborgh, ik was dat prentje jaren kwijt’;
15.05 – 15.25 uur: mevrouw dr. C.J.M. Barones Sloet van Oldruitenborgh, oud bewoonster landgoed Oldenhof: ‘Buitenplaatsen, een lust of een last’;
15.30 – 15.50 uur: drs. Js. Mooijweer, directeur IJsselacademie: ‘Marxveld,  tuinen bij stadshavezaten in Vollenhove’;
16.00 – 16.30 uur: korte wandeling door park Oldruitenborgh;
16.30 uur: overhandiging boekje Tuinen en parken in Vollenhove door de auteur, de heer J.B. Wester, aan wethouder H. Boxum van Steenwijkerland.

Reserveringen mogelijk tot uiterlijk maandag 22 april per e-mail: info@oldruitenborgh.nl of telefonisch: 0527-244600 (tijdens kantooruren).
Uw reservering is geldig na overmaking van het betreffende bedrag op rek. 123270286 t.n.v. Landgoed Oldruitenborgh te Vollenhove, Groenestraat 24, 8325  AZ

Kosten deelname mini-symposium, van 14.00 – 18.00 uur: € 25,00, inclusief nieuwe publicatie (leden Cascade € 20,00).
Ook mogelijkheid tot opgeven voor lunchbuffet en tweegangendiner:
– deelname aan lunchbuffet op Landgoed Oldruitenborgh tussen 12.30 en 14.00 uur: € 15,00.
– deelname aan tweegangendiner, inclusief koffie, thee, twee consumpties en tafelwater om 18.00 uur: € 35,00