Ontwerp Oraniënstein (Diez), P.W. Schonck

‘Project Teekening’ Oraniënstein (1783 Diez) – kopie S. Kampfer naar P.W. Schonck (Bron: Koninklijke Verzamelingen)

In De Nederlandse landschapsstijl in de achttiende eeuw van Heimerick Tromp staat een zwart-wit uitsnede uit een kopie van een ontwerp voor Oraniënstein (Diez) naar een origineel van Philip Willem Schonck (zie hier).

Contact met Duitsland (in 2012), omwille van een nieuwe scan voor het boek, leverde toen geen resultaat; ze konden de kopie niet vinden. Nu zie ik de ‘Project Teekening‘ van Schonck online, bij de Koninklijke Verzamelingen. Hoe mooi, het gehele ontwerp, in kleur. Linksboven staat: ‘copirt von Simon Kampfer 1783‘. Dat is ‘m dus, niet in Duitsland, maar in Den Haag. Kijk vooral zelf even online, om in te zoomen. Helemaal rechts is een menutje om de afbeelding te kantelen en/of op het volledige scherm te tonen; zie hier.

De bijbehorende beschrijving geeft aan dat het alleen bij een ontwerp is gebleven. ‘Toen Willem V in 1801 uiteindelijk zijn intrek nam in het slot liet hij de tuinen ontwerpen en aanleggen door F.L. von Sckell.’ Ook al was het een ontwerp voor een ‘woest en ledig leggende terrain‘, Schonck heeft het (vroeg) landschappelijke beperkt tot de vier perken, met ‘perkjes uijt het gazon irrigulier uijtgesneden‘ en ‘slingerpaaden‘. Lees vooral zelf de tekst in de rechteronderhoek. Zie verder ook de ontwerpen voor de boventuin van Het Loo, daar vanuit de toen bestaande aanleg, met handhaving van meer (zie hier) of minder (zie hier) van die oude aanleg. De invulling met de berceau doet weer denken aan het 50 jaar oudere ontwerp (ca. 1732) van Daniël Marot voor Huis ten Bosch (zie hier).

Na even verder zoeken vond ik in Duitsland ook het origineel, in het Hessisches Hauptstaatsarchiv. Enkele kleine verschillen, bv in de tekst rechtsonder en de maatbalk; zie hier of zo.
Mooi die combi internet en scans.
Jan Holwerda


‘Project Teekening’ Oraniënstein (1783 Diez) – P.W. Schonck (Bron: Hessisches Hauptstaatsarchiv)