Symposium ‘Omgaan met buitenbeelden’.


De beelden in de Oud Hollandse Tuin van Kasteel Heeswijk (Heeswijk-Dinther)

Op 4 november 2013, van 13:30 tot 17:30, op Kasteel Heeswijk te Heeswijk-Dinther.

Het tentoonstellen van buitenbeelden brengt voor historische huizen dilemma’s met zich mee. Zij hebben te maken met waardevol erfgoed, dat het best tot zijn recht komt in een setting, die te beperken, maar niet uit te sluiten risico’s meebrengt. In hun authentieke kader, de historische tuin, zijn de beelden immers blootgesteld aan weer en wind. Bij huizen met een museale functie zijn buitenbeelden bovendien maar zelden echt te vrijwaren van aanraking door bezoekers. Optimaal tentoonstellen en optimaal bewaren zijn niet met elkaar te verenigen. De gekozen aanpak is altijd het resultaat van een afweging en altijd een compromis.

De kastelen Amerongen en Heeswijk besteedden recent intensief aandacht aan de conditie van hun tuinbeelden. Amerongen richtte zich hierbij op conditie-inventarisatie en een beschermingsstrategie naar de toekomst. In Heeswijk ging het om behandelingen gericht op conservering en presentatie gekoppeld aan behoud voor de lange termijn. Beide kastelen werkten samen met restauratieopleidingen. Amerongen koos voor de opleiding aan de Universiteit van Amsterdam, Heeswijk kwam uit bij Artesis Hogeschool Antwerpen.In de schaduw van de tentoonstelling Willink en Copijn organiseert Kasteel Heeswijk samen met Kasteel Amerongen en Carolien van der Star een symposium ‘Omgaan met buitenbeelden’ waarop de bovengeschetste dilemma’s aan de orde komen.

Programma
13.30 uur    ontvangst
13.45 uur    Wim Dubelaar, TNO Geologische Dienst Nederland, Stenen buitenbeelden in Nederland, aard en aantasting.
14.30 uur    Carolien van der Star, docent Studio Steen-polychromie, Universiteit van Antwerpen, Theorie en praktijk, wat kunnen de opleidingen en de historische huizen voor elkaar betekenen?
15.15 uur    pauze
15.45 uur    Rik van Wegen, projectconservator Kasteel Heeswijk, Besluitvormingsmodellen bij conservering- en restauratievraagstukken, complexe vragen en meerduidige antwoorden.
16.30 uur    Nicolas Verhulst, coördinator conservering en restauratie natuursteen, Universiteit van Amsterdam, Documentatie en bewustwording.
17.15 uur    bezoek tentoonstelling en drankje

Locatie: Wapenzaal Kasteel Heeswijk, Kasteel 4, 5473 VA  Heeswijk-Dinther
Entree: € 10,00 symposium, bezoek tentoonstelling en twee drankjes
Reserveren is mogelijk via: j.kerkhoff@stichtingkasteelheeswijk.nl of via 0413 292024

1e Landschapssymposium RUG.

Medewerkers, promovendi en studenten van het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen voerden in de afgelopen jaren tal van onderzoeksprojecten uit naar de opbouw, ontstaansgeschiedenis en actuele problematiek van landschappen in Nederland en daarbuiten. Ook zijn in samenwerking met andere instellingen diverse meerjarige onderzoeksprojecten en onderzoeksprogramma’s gestart en is een nieuwe interactieve website Landschappen van Noord-Nederland ontwikkeld.

Graag wil het Kenniscentrum Landschap deze nieuwe kennis, projecten en producten met u delen. U bent daarom van harte uitgenodigd om deel te nemen aan het 1e Landschapssymposium dat op donderdag 7 november a.s. in Groningen zal worden gehouden. U krijgt tijdens deze dag een ruime selectie van het nieuwe landschapsonderzoek van het Kenniscentrum Landschap te zien, waarbij zowel studenten, promovendi als medewerkers zullen optreden. Het symposium kent een gevarieerd programma van lezingen, workshops en excursies. In het ochtendprogramma wordt bovendien de nieuwe website Landschappen van Noord-Nederland gepresenteerd. Tijdens de dag is er ook ruime gelegenheid om collega’s van andere onderzoeksinstellingen, overheden, landschaps- en erfgoedorganisaties te ontmoeten.

Het complete program valt hier te lezen.
U kunt zich per mail opgeven via a.j.wolff@rug.nl ; let op, er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar.
Het symposium is inclusief lunch, koffie/thee en borrel. Instellingen en privépersonen € 55,- / studenten € 20,-.
Locatie: Het Kasteel, Melkweg 1, 9718 EP Groningen; www.hetkasteel.com

Mededelingen gedaan op Platform Groen Erfgoed.

Van het interessante Platform Groen Erfgoed over De onderste laag boven, tuinarcheologie gaat ongetwijfeld nog een verslag volgen dat dan hier te vinden zal zijn. Dusse ik ga dat niet schrijven.

Een aantal mededelingen / verwijzingen werd ook nog gedaan, laat ik die via links nog even doorgeven.

Eric Blok
– met een update over de Vakgroep Groen Erfgoed (de notaris heeft feedback op de statuten e.d. gegeven) en een verwijzing naar de website;
– en vermelding van Gartenhistorisches Seminar Gartenkunst und Waldbau: Wald im Park – Parkwald – Waldpark in Bad Muskau, zie ook PDF. In voorgaande jaren zijn er regelmatig groepjes vanuit NL naar deze seminars geweest. Mogelijk rijdt de ‘expres’ dit jaar weer…

Natascha Lensveld
– wees op RCE de Kaart met complex historische buitenplaatsen, zie hier;
Inzoomen, begrenzingen zien, aanklikken van vlak en achterliggende info krijgen…
– en op een PDF over the history of garden history. Dit betreft het artikel The development and present state of garden history van Brent Elliot; download;
– Ik voeg er nog even deze video aan toe: The Royal Horticultural Society’s Lindley Library: Safeguarding Britain’s Horticultural Heritage, klik hier. Een video, meer dan 40 min, waarbij Brent Elliot je mee neemt door de Royal Horticultural Society’s Lindley Library unique collection of manuscripts, scrapbooks, archives of designers, photographs, portraits of gardeners, magazines, nursery catalogues.

Anita Dijkstra
– gaf een korte demo van Wageningen UR GeoPortal: RAF aerial photographs, lees het bericht. De geoportal zelf is hier te vinden (ga door met Discover en view).
Een ieder die met het startmateriaal als vanuit deze pagina te vinden heeft gewerkt, zal beseffen wat een sprong voorwaarts die nieuwe portal is. Download van de luchtfoto in low quality is mogelijk en er is een knop om op Dotka Data een high quality image te kopen.

Kees Beelaerts
– meldde de komst van de website www.tuinarcheologie.nl.

En dan hoop ik dat ik niets en niemand gemist heb, anders graag aanvullen via onderstaande Laat een reactie achter. JH

 

Friesland op de kaart.

Bijna twee weken geleden werd Friesland op de kaart gepresenteerd.  Met behulp van het gedigitaliseerde historische kaartmateriaal van Tresoar is dit nieuwe thema toegevoegd aan FrieslandWonderland. Bij alle, meer dan 400 plaatsen worden fragmenten getoond van vier verschillende historische kaartseries, gevolgd door een beeld van de actuele situatie. Op die manier is zowel een lokale dimensie als een tijd-dimensie toegevoegd. Daarmee is de verbeeldingskracht van het kaartmateriaal verder vergroot. En ruim 270 historische kaarten kunnen, meer of minder transparant, getoond worden in Google Maps en Google Earth. Door met de transparantie te spelen ziet u de oude kaart met er onder meer of minder duidelijk de huidige luchtfoto of landkaart. Zie afbeelding onder met Osinga-state (Langweer).

Eerder was er al Kaartcollectie Tresoar, nog steeds de moeite waard! Met nogmaals  Osinga-state (Langweer).  JH

Inventarisatierapport Vlaskamptuinen in Friesland en Groningen.

Aly van der Mark bracht de afgelopen jaren de vergeten tuinen van Vlaskamp onder de aandacht. Zij vond in de grootboeken van kwekerij Bosgra lijsten met geleverd plantmateriaal door Vlaskamp besteld. Zij spitte de kloeke grootboeken door en kwam tot de slotsom dat Gerrit Vlaskamp meer dan 350 orders heeft geplaatst voor tuinen in Friesland, Groningen en Drenthe. Zij heeft vervolgens adressen bij de leveringen gezocht. In samenwerking met Jan Piet de Boer van Landschapsbeheer Friesland is een selectie gemaakt. De geselecteerde tuinen in Friesland zijn door Stieneke van der Wal en  Anne Wolff geïnventariseerd. Ietse-Jan Stokroos bezocht de Groningse tuinen. Het is geen tuinhistorisch onderzoek maar een inventarisatie op basis van de Bosgralijsten met geleverd materiaal. De inventarisatie leverde veel vragen op, die hopelijk nog eens worden onderzocht. De Bosgralijsten op zich zijn al een onderzoek waard.

Download Vlaskamptuinen in Friesland en Groningen Inventarisatierapport van parken en tuinen van Gerrit Vlaskamp

Stieneke van der Wal en Anne Wolff

Zie ook online kaart en o.a. ook verslag per geïnventariseerde tuin.

Cascade najaarsexcursie 2013.

Hierbij een shotje van een scène van onze gids Lucia A. bij de stapstenen in het park van Rams Woerthe. Het was nogal tricky, iedereen gleed eerst uit over een modderig stukje op de helling en daarna waren de stenen ook wel glad.
We hadden maar sporadisch een zonnestraal, helaas, maar het was toch een mooie en interessante excursiedag. Ook nog een kiek over een van de vijvers.
Elisabeth Stades-Vischer

Christie Weduwer stuurde een link naar een album met al haar foto’s: zie hier.

Veiling van belangwekkend schilderij.


Familieportret Van Mollem-Oosterwijk-Sydervelt op Zijdebalen (Utrecht, 1740), Nicolaas Verkolje.
Bron: commons.wikimedia.org

Soms staat een schilderij gegrift op je netvlies. Bij mij is dat het geval met het familieportret Van Mollem-Oosterwijk-Sydervelt, waarop de lusthof Zijdebalen bij Utrecht op de achtergrond is afgebeeld. Het schilderij is door Nicolaas Verkolje in 1740 gemaakt bij gelegenheid van de 70ste verjaardag van David van Mollem.

Ik associeer het met het begin van mijn belangstelling voor tuinhistorie. Daarna zag ik het op de tentoonstelling Aardse paradijzen in 1996. En ik geloof ook later in Amsterdam en Enschede. Regelmatig wordt het ‘aangehaald’, omdat het zo betekenisvol is. Nog zo’n schilderij is het familieportret van Agneta Block met de ananasplant.

Vanochtend ging mijn hart sneller kloppen toen ik een tip ontving via de mail voor een veiling in Luzern: een portret van David van Mollem [dus zonder familie] door Nicolaas Verkolje uit 1740 komt a.s. zaterdag 21 september onder de hamer; zie katalog, p.11 of online.


David van Mollem op Zijdebalen (Utrecht, 1740), Nicolaas Verkolje.

Als begeleidende informatie ontving ik: Het gaat om het uit de literatuur wel bekende, maar bij mijn weten nooit eerder afgebeelde schilderij waar DvM zittend op een terras is weergegeven, nu eens niet geschematiseerd zoals vaak bij Verkolje, maar oud, gegroefd en met individuele trekken. Op de achtergrond een blik over de Grote Vijver naar het huis Zijdebalen, een samentrekking van De Beijers gezichten 5 en 11 (rechtse gedeelte) uit de catalogus Zijdebalen uit 1981.

Wat zie ik zelf? Inderdaad een wat lossere pose van de geportretteerde. De achtergrond en enkele attributen lijken op die van het familieportret. Mijn oog valt op de vruchtdragende ananasplant. Dat is écht de eyecatcher van het schilderij! Ik verbaas mij erover dat het op hout is geschilderd en de afsnijding roept vragen op. Maar wat een interessant portret!

Wat zou het mooi zijn als een Nederlands museum het schilderij – dat ook of juist betekenis heeft in de Nederlandse tuinhistorie – zou kopen. Bijvoorbeeld het Centraal Museum in Utrecht of het Rijksmuseum Twente (met Verkolje-collectie).

Conservatoren met volle depots en weinig middelen moeten snel van het belang overtuigd worden. Maar hoe?

Karen Veenland-Heineman