Oldengaerde

(OVERGENOMEN)

De eerste oplage van het boek ‘Oldengaerde, het verhaal van een havezate en zijn bewoners’ wordt uitgevoerd met een luxe omslag. Het bijzondere behang dat in Oldengaerde is aangetroffen wordt op het omslag met goudfolie en in reliëf geproduceerd. Verzeker je van een uniek exemplaar en reserveer op tijd, deze luxe editie is verkrijgbaar zolang de voorraad strekt. Even buiten Dwingeloo ligt havezate Oldengaerde verscholen in het groen van het landgoed. Een statig huis met een prachtig geornamenteerde gevel. Het is gebouwd in dezelfde stijl als de herenhuizen die in de zeventiende eeuw langs de Amsterdamse grachtengordel verrezen. Oldengaerde is beslist een boek waard, vond Het Drentse Landschap. Ze mag zich sinds een aantal jaren eigenaar van het landgoed noemen en heeft het huis inmiddels geheel in oude glorie hersteld. Tot nu toe nog is er nog nooit een boek geweest dat het verhaal van Oldengaerde uitgebreid en terdege vertelt. Dit prachtig geïllustreerde boek doet recht aan het belang en de schoonheid van een waardevol Drents monument. Oldengaerde – Het verhaal van een havezate en zijn bewoners begint diep in de middeleeuwen. Op initiatief van de bisschop van Utrecht ontwikkelde zich in Zuidwest-Drenthe een uniek cultuurlandschap. Belangrijke families als de Van Echtens speelden er een belangrijke rol bij. In de vijftiende eeuw vestigde Reynolt van Echten zich op het familiebezit in Dwingeloo. Zoon Volker was de eerste die zich Van Echten tot Oldengaerde ging noemen. Vier eeuwen lang woonden de families Van Echten en Van Dongen op Oldengaerde. Zij maakten in de zeventiende en achttiende eeuw van Oldengaerde het voorname huis dat het tot op de dag van vandaag gebleven is. In de negentiende eeuw kwam Oldengaerde via Aalt Willem van Holthe in eigendom van de familie Westra van Holthe. Oldengaerde – Het verhaal van een havezate en zijn bewoners is het gezamenlijk product van een groep auteurs die de verschillende hoofdstukken steeds vanuit hun eigen expertise benaderen. Samen brengen ze de markante eigenaren van Oldengaerde voor het voetlicht en nemen de lezer mee naar de tijd waarin ze leefden. Deze bijzondere invalshoek geeft het boek een veel breder perspectief en kan het verhaal van Oldengaerde laten zien hoe de Drentse samenleving zich de afgelopen eeuwen ontwikkelde. Rijk geïllustreerd en toegankelijk geschreven is OIdengaerde – Het verhaal van een havezate en zijn bewoners een boek voor een breed publiek met interesse in de prachtige geschiedenis van de landgoederen van Drenthe en Nederland. Het boek is een samenwerkingsproject van Het Drentse Landschap en Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum.

Hier inzien.
B. Boivin (red.), Oldengaerde Het verhaal van een havezate en zijn bewoners, Assen 2023, ISBN 9789023259503, € 29,95.

Gesprek. Oog voor het verleden, blik op de toekomst

(INGEZONDEN)

Friso Wijnen, Hoofd Cultuur en Communicatie Nederlandse Ambassade in Frankrijk, nodigt u uit voor een ontmoeting met Franse en Nederlandse experts op het gebied van cultureel erfgoed en tuinen, op 7 juni 2023 in kasteel Twickel in Delden. Tijdens de ontmoeting op 7 juni kunt u kennis maken met enkele vooraanstaande Nederlandse en Franse professionals op het gebied van historische tuinen en parken. Daarbij zal de aandacht onder meer uitgaan naar het Franse label ‘Jardin remarquable’ dat in 2004 het licht zag en dat de schoonheid en waarde van Franse publieke en private tuinen bij een breed publiek onder de aandacht brengt.

Daarnaast zullen we tijdens deze ontmoeting verkennen welke ervaringen in Frankrijk interessant voor Nederland zijn en omgekeerd waar het gaat om het onderhoud van historische tuinen, mede tegen de achtergrond van de klimaatsverandering. Daarbij hopen we ook op uw eventuele inbreng.

Oog voor het verleden, blik op de toekomst – Cultureel erfgoed in Nederland en Frankrijk.
“Het Franse label ‘Jardin remarquable’ en het onderhoud van historische tuinen, mede tegen de achtergrond van klimaatsverandering“
Woensdag 7 juni 2023
Inloop vanaf 16:00 (het gesprek start om 16:30)
Oranjerie kasteel Twickel (Twickerlaan 7, 7495 VG Ambt Delden)
Parkeerplaats bij de Landgoedwinkel, u kunt ons om een uitrijkaart vragen

Een gesprek tussen Marie-Hélène Bénetière, Verantwoordelijke voor parken en tuinen, afdeling erfgoed van het Franse ministerie van Cultuur, Jean-Philippe Teyssier, Adjunct-directeur tuinen, Musée du Louvre in Parijs, en Willem Zieleman, hoofd hovenier, Paleis Het Loo. Moderator: Renske Solkesz, Hoofd Groen, Kasteel Twickel.
Voertaal: Nederlands en Frans (een tolk zal de inbreng van sprekers en publiek naar beide talen vertalen).
De avond wordt om 18:00 uur afgesloten met een borrel.
Aangezien het aantal plaatsen beperkt is, gelieve u zo snel mogelijk en uiterlijk vrijdag 2 juni op te geven via: culturepaysbas@minbuza.nl.
Voor vragen kunt u contact opnemen met: Mw. Agnès Raux, Senior medewerkster cultuur bij de Nederlandse ambassade in Frankrijk, agnes.raux@minbuza. nl

 

Cascade MZN 2023 op Calorama te Noordwijk (ZH)

Het bestuur van Stichting Tuinhistorisch Genootschap CASCADE heeft haar donateurs middels een via mail verstuurde uitnodiging geïnviteerd voor de Cascade MidZomerNacht bijeenkomst. Deze zal plaatsvinden op woensdag 21 juni 2023 op Calorama te Noordwijk (ZH), website. Wij worden ontvangen in het Koetshuis, Gooweg 33, Noordwijk (Parkeren is mogelijk op Parkeerplaats voormalig ZilverenKruis aan dezelfde Gooweg – noordoostelijk van het koetshuis, aan de andere zijde van het kruispunt).

Voor meer, zie de uitnodiging die u is gemaild (op 25 mei 2023, nog niet ontvangen? dan even een mail naar info@cascade1987.nl).

Klik hier voor het aanmeldformulier en de details.

Wij hopen op een prachtige MZN met veel Cascade-vrienden!
het Cascade-bestuur

Symposium ‘Nieuw licht op Bergh’

Kaarten Huis Bergh (1727), Theodor Bucker.

Symposium ‘Nieuw licht op Bergh,
recent historisch onderzoek naar kasteel, landgoed en bewoners
Donderdag 29 juni 2023 – 13.30 – 17.00 uur
op Kasteel Huis Bergh, Hof van Bergh 8, ‘s-Heerenberg
Kosten symposium: Entree: € 40,-  inclusief borrel en publicatie over de tuin.

Stichting Huis Bergh en Stichting Werkgroep Adelsgeschiedenis nodigen u van harte uit voor het symposium: ‘Nieuw licht op Bergh, recent historisch onderzoek naar kasteel, landgoed en bewoners’. Op dit symposium belichten verschillende onderzoekers hun recente onderzoeksresultaten. Michiel Faber, student aan de Research Master Medieval Studies aan de Universiteit Utrecht, zal vertellen over zijn onderzoek naar de heren en graven Van den Bergh ten tijde van de Gelderse Oorlogen (1479 ca. 1525). De tweede spreker is Johan Visser MA, promovendus geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Hij ontving voor zijn masterscriptie naar de stad Zutphen in 1572, de Fruinprijs 2022. In zijn lezing deelt hij met ons zijn eerste onderzoeksresultaten naar de brieven van Maria van Nassau (1539-1599), zuster van Willem van Oranje en echtgenote van graaf Willem IV van den Bergh. Tot slot zal tuinhistoricus ir. Peter Verhoeff ons vertellen over de gevonden restanten van de 17e-eeuwse tuin bij Huis Bergh. De tuin, die oorspronkelijk stamt uit 1460, is in deze periode opnieuw aangelegd in Hollands-classicistische stijl. De hoog adellijke familie Van den Bergh wilde met deze tuin haar prestige onderstrepen.

Voorprogramma
11.00 – 12.00 uur mogelijkheid tot deelname aan 1 van de 3 rondleidingen ( € 10,- pp)
12.00 – 13.00 uur mogelijkheid tot deelname aan lunchbuffet ( € 20,- pp)

Symposium
13.15 – 16.05 uur symposium
16.05 – 17.00 uur borrel

Naprogramma
16.15 – 17.00 uur mogelijkheid tot deelname aan een rondleiding ( € 10,- pp)

Alle details over het programma, kosten van de verschillende onderdelen en mogelijkheid tot aanmelding vindt u op de website van Kasteel Huis Bergh, klik hier.

Nalatenschap van Louis Le Roy

Louis le Roy te midden van de Ecokathedraal (2007) (Bron: wikipedia)

(GETIPT en deels OVERGENOMEN)
Nieuwe Instituut doet onderzoek naar de nalatenschap van tuin- en landschapsarchitect Louis Le Roy (1924-2012), naar aanleiding van de vraag van de erfgenamen om te adviseren over het behoud en beheer ervan. Het belang van het werk en het denken van Le Roy is onmiskenbaar, maar of dat ook geldt voor het archief wordt nu onderzocht.

Louis Le Roy kreeg, ook internationaal, grote bekendheid met zijn ecologische visie op de ontwikkeling van tuinen, parken en steden, met projecten als de Ecokathedraal in Mildam (1964-3000), de tuin bij zijn huis in Oranjewoud (1962-2012), en de middenberm van de Kennedylaan in Heerenveen (1965-2105). Zijn tuinen worden niet zozeer ontworpen, ze ontwikkelen zich gaandeweg op een fundament van gestapeld bouwafval. Tijd en het natuurlijke groeiproces krijgen daarbij volop de ruimte. Met alle aandacht voor ecologie, biodiversiteit en inclusief natuurbeheer staat zijn werk weer breed in de belangstelling.

De collectie van Le Roy bevat een groot aantal dia’s en foto’s van onder andere de Ecokathedraal en andere projecten, landschappen, architectuur, kunst, steden, zijn glasverzameling, tegels en aardewerk. Daarnaast zijn er verschillende dozen met kleinere glasdia’s, negatieven en fotoafdrukken. Omdat hij vond dat werk spontaan en informeel diende te ontstaan maakte hij weinig ontwerptekeningen. Hij maakte veel dia’s en foto’s die de ontwikkeling van zijn projecten door de tijd heen laten zien. De erfgenamen hebben het grootste deel van de fotoverzameling tijdelijk in bewaring gegeven bij het Nieuwe Instituut. Daar bevinden zich meer dan 25.000 dia’s en negatieven, waarvan een deel nog niet is geïdentificeerd. Sommige hebben artistieke waarde, andere zijn vooral documentatie. De waarde van de collectie als geheel is echter gering als de foto’s niet beschreven worden. Om dat te kunnen doen is nader onderzoek nodig.

klik hier en hier voor artikelen op website Nieuwe Instituut en om meerdere scans te zien.
En hier voor de website Projecten en bibliografie Louis G. Le Roy.

Tuin Ashram College, Alphen aan de Rijn, 1978-2021. Archief Louis Le Roy. (Bron: nieuweinstituut.nl)

Grootstal: het landgoed als sitopia

Winnaar van de scriptieprijs van de Nederlandse Tuinenstichting is Willemijn ter Hart-Koopal met de scriptie Grootstal: het landgoed als sitopia (hier te downloaden).

De jury van de NTs-scriptieprijs bestond uit: Anne Wolff, docent Tuingeschiedenis en ontworpen Landschapsgeschiedenis en projectleider van het Kenniscentrum Landschap (RUG), Heilien Tonckens, groenontwerper, tuin- en landschapsadviseur en stinzenplantenexpert, en ‘onze’ Johan Carel Bierens de Haan.

De jury vond de betekenis van de winnende scriptie voor datgene waar de NTs voor staat, doorslaggevend: het behoud en de toekomst van groen erfgoed, met daarbij aandacht voor sociale aspecten, de klimaatproblematiek en dergelijke. Die aansluiting was er volgens de jury in de winnende scriptie net iets meer dan bij de andere inzendingen, en dat wilde de jury belonen.

Flora Batava, boek en tentoonstellingen

Toen uitgever Jan Christiaan Sepp in 1800 van start ging met een geïllustreerd overzichtswerk van alle Nederlandse planten, kon hij nooit vermoeden dat het laatste deel pas in 1934 zou verschijnen. Uiteindelijk besloeg de Flora Batava 461 afleveringen, verdeeld over 28 boeken.
De heruitgave in één band bevat een bundeling van alle 2240 platen met daarop meer dan 2630 naar het leven geschilderde planten, paddenstoelen, korstmossen en wieren. Daaruit zijn bovendien honderd iconische soorten gekozen, die op ware grootte en met de oorspronkelijke tekst worden uitgelicht en voorzien van een nieuw verhaal.

Esther van Gelder en Norbert Peeters, Flora Batava 1800-1934. De wilde planten van Nederland, 2023, EAN: 9789401486668, pp. 912, € 79,00 / later € 99,00
Uitgever Lannoo, website, inkijken boek

Tentoonstelling ‘Flora Batava. Wilde planten in boeken toen en nu’.
22 april t/m 3 september 2023
Huis van het boek
Prinsessegracht 30, 2514 AP Den Haag
website ; filmpje

Tentoonstelling ‘Stories Plants Tell, Flora Batava:1800 -1934’
vanaf 17 mei
Universiteit Wageningen Speciale Collecties
Droevendaalsesteeg 2, Building 102, 6708 PB Wageningen
website

Online bladeren door gedigitaliseerde delen, klik hier.

Perkhekjes

Iedereen heeft wel meegekregen dat huis, tuin en park van Huis Landfort zijn gerestaureerd. De officiële opening volgt binnenkort, maar bezoek is nu al mogelijk (op vrijdagen); zie hier.

Eén van de dingen die je in de tuin zult gaan zien zijn bloemperken. Mij gaat het nu even om de afbakening, de perkhekjes. U kent ze vast van Duitse en Franse tuinen, met in Duitsland ook die terracotta ‘ziegeln’ (hoe heten die dingen ook alweer? Beetziegeln?).

De Nederlandse IJzergieterij van L.J. Enthoven Co en de Maatschappij IJzergieterij De Prins van Oranje beiden uit ’s-Gravenhage leverden rond 1860 die soort ‘bloemperkhekjes’ en ‘perkhekjes’. Bij het doorlopen van verschillende buitenlandse catalogi (zie hier) kwam ik nog veel mooie voorbeelden tegen.
Jan Holwerda

Petzolds amoeben op Hof te Dieren


Ontwerp voor Hof te Dieren (1877), C.E.A.Petzold. Rood omcirkeld de in plattegrond amoebe-vormige bosjes die vandaag de dag in het veld te vinden zijn.

Na de Petzold studiedag van vorig jaar (zie hier) legde ik de ontwerpen voor Hof te Dieren eens naast topotijdreis en AHN. Typerend voor Petzolds ontwerpen zijn o.a. die in plattegrond amoebe-vormige bosjes. Groepen met losse punten, veelal met soortna(a)m(en) erbij genoteerd, zullen boomgroepen met enkel bomen zijn. De bosjes staan zonder soortnamen op het ontwerp en zullen beplantingseenheden van bomen en heesters weergeven en zijn sturend voor wat betreft de zichtlijnen.
De ontwerpen voor Hof te Dieren laten die ‘amoeben’ ten noorden en ten zuiden van het kernpark zien. Aan beide zijden zijn bosjes gerealiseerd, maar ten zuiden veel minder dan het ontwerp weergeeft. Bekijk je de bestaande bosjes aan de zuidzijde op AHN dan tekent zich die amoebe-vorm in reliëf af. Er ligt een greppel om de bosjes, in de vorm als op het ontwerp. Bij de meest westelijke zie je een ten opzichte van et ontwerp wat grotere groep met een afwijkende vorm, maar hierbinnen zie je veel vager dezelfde vorm als op het ontwerp. Het bosje is schijnbaar later in de tijd uitgebreid en opnieuw van een omringende greppel voorzien.
Van welke datum de greppels zijn is niet bekend. Gelijktijdig met de aanleg van de bosjes? Of op een later moment? Hoe dan ook, hoe leuk, een ontwerpvorm gekrast in het veld. Volgende week verder, zie hier.
Jan Holwerda


Genoemde amoebe-vormige bosjes op AHN.

Rustieke gietijzeren tuinbanken

Ten behoeve van een artikel voor Portefolly van de Donderberggroep ben ik zoekende naar een specifieke gietijzeren tuinbank in catalogi uit 2e helft 19e eeuw (t/m 1e kwart 20e eeuw). Kom van alles tegen, maar niet die ene bank. Wel aardig wat van wat we tegenwoordig Zocherbanken noemen. Complete tuinbanken of ’tuinbankpooten’ ‘met ingeboorde gaten tot bevestiging van het houtwerk’. De Engelse ‘bench ends’, Franse ‘pieds de bancs’, Duitse ‘Bankgestell’… Van alles kom je tegen. Heb rustieke objecten uit die catalogi gepakt. Dacht die maar even te delen. Zie het maar in het verlengde van de eerdere Voetenbankjes en ‘Zocherbank’ in een tuin (zie hier).
Jan Holwerda