Op dinsdag 27 oktober 2020 vinden de zesde uitreiking van de Ithakaprijs 2020 en de toekenning
van het Ithakastipendium plaats. Graag nodigen de jury van de Ithakaprijs & -stipendium, samen
met het bestuur & directie van sKBL, u van harte uit om deze uitreiking virtueel bij te wonen.
Gezien de huidige ontwikkelingen rondom het Coronavirus is het minder verantwoord om een
publieke uitreiking te organiseren. Daarom zal de uitreiking dit jaar met een aangepast programma te
volgen zijn via een livestream vanaf Kasteel Groeneveld in Baarn.

15u00 – 15u15 Virtuele inloop
15u30 – 15u35 Welkom door René W. Chr. Dessing, jurysecretaris
15u35 – 15u50 Voordrachten door Harry Groenewegen namens het Genootschap Oud Westland winnaar
Ithakaprijs 2019 en door Astrid Schutte. Zij kreeg het Ithakastipendium 2019 toegekend.
15u50 – 16u00 Uitreiking van de Ithakaprijs 2020 en een laudatio door juryvoorzitter Paul Schnabel
16u00 – 16u05 Dankwoord winnaar Ithakaprijs 2020
16u05 – 16u10 Uitreiking Ithakastipendium, toegelicht door René W. Chr. Dessing, jurysecretaris
16u10 – 16u15 Dankwoord winnaar Ithakastipendium 2020
circa 16u20 Einde

Voor deelname graag een mail met uw naam en emailadres naar info@skbl.nl. Enige dagen voor de uitreiking ontvangt u de link van de livestream. Deze werkt via Zoom. Instructie om dit programma (eenvoudig) te installeren wordt meegezonden.

De genomineerden voor de Ithakaprijs 2020:
Willem van der Ham e.a., Een Kleyn Paleis. De geschiedenis van de Haagse Buitenplaats Ockenburgh, Zutphen 2020
Kees van der Leer, Vreugd en Rust, gastvrije buitenplaats met een park van Zocher, Voorburg 2020
Alphons Tonino, Huys Geul, een verdwenen Huys een blijvend verhaal, Geulle 2020
Lenneke Berkhout, Hoveniers van Oranje. Functie, werk en positie 1621-1732, Hilversum 2020
Antoinette van Dorssen e.a., Duivenvoorde in vogelvlucht, Voorschoten 2020
Mies Dagevos, Tuinmansleven op de Ullepas. Van Seizoenarbeider uit Duitsland tot tuinbaas/rentmeester in Hummelo en Keppel 1770-1930, Daarle 2020
Leon Hupperichs, Monumentaal Wylre, Maastricht 2020
Martijn Pijnenburg, Rijke baronnen en bezitloze paters. 375 jaar De Essenburgh, Heeswijk-Dinther 2020
Annette van der Post en Henk Th. Van der Veen, Zeven Eeuwen Allersmaborg, Uitgeverij Noordboek 2019
Bertie Geerts en Rob Gruben, Meerwijk buitenleven aan de Dieskant, Uitgeverij Angrisa 2019

Geregeld kijk ik even of er weer scripties zijn toegevoegd. Op één van de pagina’s van Kenniscentrum Landschap RU Groningen. Nu zie ik weer een aantal downloads die ik eerder niet zag. Natuurlijk zal niet ieder onderwerp je aanspreken, maar er valt voor iedereen wel iets te halen. Ook bij hetgeen in voorbereiding is zie ik een en ander staan. Kijk zelf op Masterscripties Kenniscentrum Landschap RUG.

Beeldbank Nationaal Archief

Als onderzoeker, maar ook als lezer van noten, kom je duidingen als Collectie Hingman, 4.VTH en/of 4.VTHR vaak genoeg tegen, beide in Nationaal Archief te Den Haag. 4.VTH bevat manuscriptkaarten van Nederland, van de middeleeuwen tot halverwege de 19e eeuw. En 4.VTHR omvat hoofdzakelijk kaarten van Nederland uit de 18e en 19e eeuw, die verworven of opgespoord zijn in de archieven nadat de inventaris 4.VTH was afgerond. In de beeldbank van het Nationaal Archief kun al meer dan 2000 gescande exemplaren ‘Hingman’ vinden, het resultaat van een eerdere scanactie. Da’s mooi, maar langggggg niet alles.
Nou heb ik een lijstje van ‘noodzaak en nieuwsgierigheid’ van kaarten om eens te bekijken in geval ‘noodzaak’ dat afdwingt. Een check van bezoekmogelijkheden tijdens deze covid-19 tijden resulteerde echter in goed en slecht nieuws:
Deze collectie is wegens digitalisering momenteel niet beschikbaar, naar verwachting tot het tweede kwartaal van 2021. Tot die tijd is inzage in originelen en het bestellen van scans ervan niet mogelijk. Na digitalisering zullen de scans zo spoedig mogelijk online beschikbaar worden gesteld.
Heel benieuwd wat er straks allemaal online staat.

(OVERGENOMEN)

In Huis te Lande, vrouwen in de tuinbouw beschrijft Frans Holtkamp de geschiedenis van Huis te Lande, de eerste en enige middelbare tuinbouwschool voor meisjes in Nederland in Rijswijk (Zuid-Holland), opgericht in 1907. Grondlegger van deze unieke school is Jacoba Hingst. Al haar geld en energie steekt ze in wat haar levenswerk zal worden. In de beginjaren trekt de school vooral beter gesitueerde meisjes aan, maar in de loop der jaren wordt Huis te Lande toegankelijk voor leerlingen uit alle sociale milieus. Het onderwijs onderscheidt zich door een breed vakkenpakket, leidt op tot zelfstandigheid en stimuleert creativiteit. Afgestudeerden profiteren van een betere positionering van vrouwen in de groene sector. Het boek is verlevendigd met ‘portretjes’ van oud-leerlingen die hun vakkennis actief hebben ingezet, enkele postuum maar het merendeel als interview. Het leeuwendeel hiervan heeft Julia Voskuil, zelfstandig journalist, voor haar rekening genomen. Huis te Lande is vanaf 1985 ook toegankelijk voor jongens, bevindt zich nog steeds op historische grond en heeft nu de naam Wellant mbo Rijswijk.

Wie het boek Huis te Lande, vrouwen in de tuinbouw vanaf 20 oktober per post toegezonden wil krijgen, maakt € 25 over naar de auteur Hr F C M Holtkamp op  rekening NL14 INGB 0001 3172 22 en vult bij ‘omschrijving’ in: naam en volledig adres: straat + huisnummer, postcode + woonplaats

Zo, Roodbaard is ook vernoemd door een Commissie Naamgeving. Bescheiden, als Roodbaardpad. Maar dan wel op een tuinhistorische ‘eigen’ plek, namelijk in de Prinsentuin te Leeuwarden. Als pad misschien dan wel bescheiden, maar zoveel beter dan weggestopt in de volgende nieuwbouwwijk. Zie hier het Friesch Dagblad.

Eric Blok schreef jaren geleden in ons bulletin al eens over ‘Tuinarchitecten vereeuwigd in straatnamen’, zie hier.

(OVERGENOMEN)
Verschijnt op 12 oktober 2020. Als u dit boek vóór 12 oktober bestelt, wordt uw bestelling als voorintekening beschouwd en krijgt u het direct na verschijning thuisgestuurd.

Noordoost-Nederland staat niet bekend als een kasteelrijke regio. Toch stonden hier in de middeleeuwen ten minste 134 bisschoppelijke burchten, adellijke huizen en versterkingen. Dit gebied, dat bekend stond onder de naam Oversticht, maakte in de late middeleeuwen deel uit van het prinsbisdom Utrecht.

In haar proefschrift analyseert Diana Spiekhout de ontwikkeling van de Overstichtse kastelen in relatie tot ruimte en tijd tussen 1050 en 1450.

Diana Spiekhout, Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht, Utrecht 2020, ISBN: 978-90-5345-273-8, pp. 850, € 89.95 (incl. verzendkosten). Met losse vouwkaart. Zie hier.

Kasteel Amerongen (Amerongen)  Foto: Niek Ravensbergen

Ook deze Cascade activiteit is weer vastgelegd door Niek Ravensbergen.
Alweer een mooi album. Hier te zien. (en hier voor alle albums). Mocht u ook iets willen plaatsen? Stuur uw foto’s naar webmaster@cascade1987.nl.

(OVERGENOMEN)

Op 25 september verschijnt het nieuwe boek van Klaas Bouwer: Bij de boom van Maria. De geschiedenis van Mariënboom en het Mariënbosch. Het boek beschrijft de historie van een eeuwenoude buitenplaats Oud-Mariënboom, het naastgelegen hotel-restaurant Mariënboom en het tegenovergelegen bosgebied het Mariënbosch, een deel van het middeleeuwse Nederrijkswald. Alle bewoners en eigenaren van de twee huizen passeren de revue, van rijke renteniers tot vreemde genezers en frauduleuze mestfabrikanten.
Het rijk geïllustreerde, in full colour uitgevoerde boek van ruim 200 pagina’s wordt uitgegeven door Roelants Nijmegen en zal in de boekhandels verkrijgbaar zijn voor 20 euro.

De Groene Bedstee van Mariëndaal bij Arnhem (Bron:GLK)

Groene Bedstee is een naam die ik altijd direct associeerde met de loofgang van Mariëndaal bij Arnhem (youtube filmpje). Maar nu zag ik het woord op het Kadastraal Verzamelplan Arnhem (1821). Alleen niet bij Mariëndaal, maar van daar uit gezien halfweg het centrum van Arnhem. Tegenwoordig ongeveer ter hoogte van het oostelijke deel van Het Dorp (inderdaad dat ‘van’ Mies Bouwman). De Kadastraal Minuutplan laat daar inderdaad dezelfde naam zien en met stippel- en getrokken lijnen een invulling met paden en een vierkante vorm.

KMP Arnhem sectie F 02 met Groene Bedstede ter hoogte van tegenwoordige Het Dorp (Bron: RCE).

De AHN toont ter plaatse een diep smal dal. Dit doet weer denken aan een andere Groene Bedstee, namelijk die bij De Steeg, ten oosten van Arnhem. Daar is het een toponiem voor een dal. Open en groen met aan weerszijden bosranden, een groene bedstee dus. Ook ter hoogte van Het Dorp en op Mariëndaal was en is sprake van een dal. Zou Groene Bedstee een ouder toponiem voor een dal kunnen zijn ‘verhangen’ aan de loofgang…

De Groene Bedstee bij De Steeg.

(OVERGENOMEN)

Na jarenlang onderzoek ligt het boek Opkomst en ondergang van landgoed de Eversberg over de eeuwenlange geschiedenis van de havezate in de boekwinkel. In ruim 460 bladzijden behandelt Jan Lohuis alle aspecten van het kasteel en al haar bezittingen, die zich in Hellendoorn, Rijssen en Wierden bevonden.

Niet alleen wordt aandacht besteed aan de ontstaansgeschiedenis van het landgoed, maar ook staat de auteur stil bij de lange reeks eigenaren. Hun positie in de gewestelijke politiek, hun militaire carrières, de invloed tijdens vergaderingen van de marke Notter, het aankopen van gronden na de afschaffing van de marke, de bouw van pachtboerderijen en de spelregels waaraan pachters zich hebben te houden, alles komt aan bod.

De lezer krijgt een veelheid van informatie aangereikt, die weergeeft hoe de diverse families zich in de loop van de eeuwen economisch het hoofd boven water hielden, maar soms ook door wanbeleid gedwongen waren delen van het landgoed te verkopen. Advertenties, veilinglijsten, kopers en opbrengsten geven ons een prachtig kijkje en soms ook inzicht in de sociaaleconomische omstandigheden. Ook alle voorwerpen die de elite van toen in huis had, leren ons het nodige over hun wijze van leven. Van salon tot stal, van bibliotheek tot bouwhuis, elk aanwezig ‘ding’ daarin wordt benoemd. Dat geldt ook voor de aanwezige bomen, de op het veld staande gewassen, de grootte van de percelen en de gereedschappen om een en ander te kunnen bewerken.

Veel aandacht wordt besteed aan de families die in de loop van de tijd de boerderijen van landgoed De Eversberg hebben bewoond, zowel pachters als latere eigenaren. Een ware verrijking vormen de volledig uitgewerkte stambomen van elke familie.

Jan Lohuis, De Opkomst en ondergang van landgoed De Eversberg, Nijverdal 2020, ISBN 978-90-76272-40-5, € 45,-, pp. 464.
[Het is een publicatie met de nadruk op het landgoed en al zijn facetten en kent beperkt tuinhistorische informatie.] Het boek is te koop bij Uutgeverieje ‘n Boaken, via een email naar: uutgeverieje.boaken@gmail.com.

Zie ook Van Eversberg tot Eerde  en  Van Westerflier tot Grimberg, zie hier. En de drie tekeningen in kleur, zie hier.