Buitenplaatsen rond Antwerpen

Geplaatst op door
5


Buitenplaatsen bezuiden Antwerpen
Uitsnede uit Civitates Orbis Terrarum. Kaart I-17, Braun & Hogenberg (1572)
Bron: Historic Cities

Als derdejaars student sociale geografie en liberal arts & sciences aan de Universiteit van Utrecht wilde ik u om advies vragen.

Inmiddels ben ik begonnen met het schrijven van mijn bachelorthesis, een afsluitend onderzoek voor mijn twee bacheloropleidingen, waarbij ik heb gekozen voor de historisch-geografische discipline. Deze richting valt aan onze universiteit onder de cultuurhistorie, als verzamelterm voor de archeologische, bouwkundige en historisch-landschappelijke resten van het verleden.

Het onderwerp van deze scriptie betreft de buitenplaatsen rond Amsterdam en Antwerpen. Ik zal mij gaan verdiepen in de weer- en neerslag van deze buitenplaatsen die rond de Gouden Eeuw ontstonden, waarbij de verschillen tussen beide steden centraal staan.

Het is dan ook op dit vlak dat ik u om advies wilde vragen. Over de buitenverblijven rond Amsterdam, welke in de Gouden Eeuw aan rivieren als de Vecht en de Amstel verrezen, is er hier in Nederland meer dan genoeg literatuur beschikbaar. De Antwerpse situatie is echter een ander verhaal: wetenschappelijke publicaties op dit gebied zijn in de Nederlandse universiteitsbibliotheken moeilijk te verkrijgen.

Mijn vraag is dan ook de volgende: wie kan mij aan literatuur/contactpersonen/instanties helpen? Iedere tip is buitengewoon welkom!

Het zou fantastisch zijn als u mij, op wat voor manier dan ook, op weg kunt helpen. Bij voorbaat mijn hartelijke dank!

Hoogachtend,
Felix van Veldhoven (Felix.vanveldhoven@las.uu.nl)

Student Sociale Geografie en Liberal Arts & Sciences aan de Universiteit Utrecht

Historical Estates op Wildernis Kaartenkamer

Geplaatst op door
Beantwoorden

Sterreschans (Nieuwersluis), A.J. Vesters (1827)


Heerlijkheid Keppel (Laag Keppel), anoniem (1780)

 In de meest recente Cascade Nieuwsbrief noemde Carla al de Wildernis Kaartenkamer die Willem Overmars op zijn website heeft geopend.

Tot voor kort was het vooral kaartmateriaal betreffende ‘de rivieren’. Voor mezelf was dit materiaal al een genoegen. Ik woon in de oostelijke Betuwe en heb m.n. vroeger veel door de uiterwaarden gezworven. Dus dan ‘heb je wat’ met het kaartmateriaal van Rijn en Waal.

Toch nu opnieuw aandacht want recent is een nieuwe categorie toegevoegd: Historical Estates. Ik durf niet te zeggen wat de mooiste is want er is o.a. materiaal van Beekhuizen, Keppel, Manpad, Veluwezoom en meer.

De verbinding en/of machine is wel traag en de kaarten (bestanden) groot, dus heb geduld. Maar, geduld wordt beloond. Enne Willem, dat er maar meer moge volgen.  JH

Sprekers en Referenten gevraagd over Petzold, Twickel, Monumentenzorg.

Geplaatst op door
1

Cascade heeft een verzoek ontvangen van de met ons bevriende stichting Fürst Pückler Muskau-Park Bad Muskau. Deze  is op zoek naar referenten, sprekers en deelnemers voor/aan een symposium in Osnabrück, 15-17 mei 2008, in het Zentrum für Umweltkommunikation aldaar.

Een onderzoeksproject van de Deutsche Bundesstiftung Umwelt, getiteld Petzold in Polen, Tschechien und Deutschland zal dan worden afgesloten.
Het doel van het project is een grensoverschijdend netwerk van waardevolle parken in Polen, Tjechië en Duitsland tot stand te brengen, uitgaand van Bad Muskau en gericht op monumentenzorg en toerisme.
Landschapsarchitecten en kunsthistorici uit de verschillende genoemde landen verrichten onderzoek betreffende verschillende Petzold-parken, in het bijzonder in de grensgebieden van de drie landen. Themaxe2x80x99s zijn de monumentenzorg in de verschillende landen, de problemen van eigendom en de opzet van grensoverschrijdende, ook toeristische samenwerking.

Hoewel Petzold en Nederland geen zwaartepunt is, zou men toch graag referenten uit Nederland ontvangen betreffende het thema Prins Frederik der Nederlanden en/of in samenhang met Michael Rohdexe2x80x99s voordracht over de Nederlandse parken van Petzold. Ook toehoorders uit Nederland zijn van harte welkom.

Naast theoretische zullen ook praktische onderwerpen aan bod komen en het symposium eindigt dan ook met een excursie naar Twickel. In verband hiermee is men ook geïnteresseerd in een Nederlandse voordracht of een rondleiding over het thema Petzold und die Gartendenkmalpflege in Twickel.

Nadere informatie via de webmaster (webmaster@cascade1987.nl).

Foto: Carl Eduard Adolf Petzold (1815-1891)

Begraafplaats Brandenburg te Bilthoven

Geplaatst op door
4

Laura Fokkema neemt dit cursusjaar deel aan de cursus Tuinkunst en Parken, historie en instandhouding, Hogeschool Utrecht.

De cursus speelt in op de vraag hoe en en op welke wijze Groene Erfgoed te revitaliseren. De cursus kent 3 hoofdthema’s ‘Ontwerp en Vormgeving’, ‘Hovenierskunst’ en ‘Rentmeesterschap’. Per trimester ligt het accent op één van deze drie zogenaamde leslijnen.

Laura heeft haar 1ste trimester met de leslijn ‘Ontwerp en Vormgeving’ afgesloten met het onderzoek ‘Begraafplaats Brandenburg in Bilthoven’. Dit onderzoek heeft niet alleen in een papieren rapport geresulteerd, maar kent ook een internetversie. Deze is gepubliceerd op dodenakkers.nl.

Laura heeft ook nog 2 vragen/oproepen:
– wie heeft oude afbeeldingen en/of ontwerpen van de begraafplaats Brandenburg in Bilthoven?
– wie kan de onderstaande foto plaatsen? De foto komt uit een catalogus van Groenewegen en zonen; deze firma zat vroeger naast de begraafplaats, maar de foto betreft niet begraafplaats Brandenburg.


Begraafplaats, in voorbereiding; uit catalogus Groenewegen en zonen.
Bron: Bibliotheek Wageningen UR, Speciale Collecties

Garten Eden: Der Garten in der Kunst seit 1900

Geplaatst op door
Beantwoorden


Carl Larsson, Karin vid stranden, 1908, Aquarell
Bron: Kunsthalle Emden

Als webmaster werd ik van twee kanten getipt (o.a. ‘zeer genoten van de tentoonstelling’) over een tentoonstelling net over de grens (ok, het is wel onze uiterste noord-oost grens).

De tip is ‘Garten Eden: Der Garten in der Kunst seit 1900‘, in Kunsthalle te Emden (Oost Friesland, Duitsland). Gezegd wordt: ‘Erstmals unternimmt nun eine Ausstellung eine ausgedehnte Wanderung durch den Garten in der Kunst vom Beginn der Klassischen Moderne bis in die unmittelbare Gegenwart. Sie vereint 200 Werke von 106 internationalen Künstlern aus den Bereichen Malerei, Skulptur, Fotografie, Videokunst und Installation zu einem repräsentativen Überblick. Unter den Künstlern finden sich ebenso berühmte Klassiker wie Paul Cézanne, Claude Monet, Max Liebermann oder Paul Klee wie auch Künstler jüngerer Generationen wie David Hockney, Fischli & Weiss, Lee Friedlander oder Stan Douglas’. Zie ook een artikel in Die Zeit.  Nog t/m 30 maart 2008.

Beeldbank van de Nederlandse Kastelenstichting

Geplaatst op door
1


Kasteel Rhoon met zijn tuinen (1646-1647), door Roelant Roghman.
Bron: Nederlandse Kastelenstichting, Beeldbank

Vanaf februari 2005 is de Nederlandse Kastelenstichting bezig met het digitaliseren van een selectie uit meer dan 15.000 foto-negatieven, dia’s, tekeningen, gravures, en uit het enorme archief met artikelen e.d. Ook al moet veel nog worden verwerkt, nu al is veel te bekijken. Via de homepage van Nederlandse Kastelenstichting en dan in het linkermenu Beeldbank aanklikken.

U kunt zoeken, of eigenlijk klikken, op naam of op provincie, en daarbinnen vervolgens weer op naam. Vergeet niet, nog lang niet alles is gedigitaliseerd; dus kom nog eens terug.

En een tip, klik ook eens op de afbeelding links, met een kasteel en de woorden Kastelendocumentatie Stichting. Er volgen dan een aantal Thema’s ; er moet een andere naam te vinden zijn, maar dat terzijde. Wat nu te vinden zijn zijn ingangen op naam. Bv. Roelant Roghman, met zijn dan 220 tekeningen, en Ludolf Smids.

En OK, het specifiek tuinhistorische mag beperkt zijn, maar het kijkplezier is er niet minder om.  JH

Bloembedden voor het buiten van Rhijnvis Feith.

Geplaatst op door
1


Boschwijk  Bron: website Harry Pierik

De huidige bewoners van Boschwijk (Wijthmen, Zwolle), Gerda en Bert Kiekebelt hebben in samenwerking met PHB de tuinen de laatste jaren grondig aangepakt. Geprobeerd is alles terug te brengen in de situatie die Rhijnvis Feith beschrijft in zijn beroemd geworden gedicht ‘Aan Boschwijk‘, een lyrische beschrijving van tuin en natuur. ‘De Hof van Eden’, noemde Feith zijn tuin.

Harry Pierik geeft op zijn website kort wat meer inhoud aan het vraagstuk ‘hoe kun je verloren bloembedden uit de achttiende eeuw weer tot leven roepen’. Graag had ik nog meer gelezen, maar de foto’s, in aantal en schoonheid, maken de te korte tekstuele inhoud meer dan goed. Klik hier voor het artikel. JH

Meer over Boschwijk: Een aardsch paradijs : De buitenplaatsen Boschwijk, Landwijk en Veldwijk nabij Zwolle, H. Tromp, B. Oldemeierink, J. ten Hove. Zwolle, 1994

Tuinhistorische tijdschriftartikelen 2007 (II)

Geplaatst op door
Beantwoorden

Vakblad GROEN  Jaargang 69 (2007); verschijnt 11 x per jaar.

* Gabrielle Bartelse. Paleis Soestdijk: een vorstelijke residentie met een ingetogen landschappelijk park. Vakblad GROEN.  Jg 69 (2007), nr.2, p. 30-35. Gabrielle maakt een wandeling en kijkt als landschapsarchitect naar het eeuwenoude park.


Soestdijk: cementrustieke brug en boerderijtje van Prinses Sophie, gebouwd in 1833 (foto OHT)

* Helene Blaak / VSBfonds. Groenmonumenten het bewaren waard. Vakblad GROEN. Jg 69 (2007), nr.10, p.10-15. Over het VSB-programma Groenmonumenten, bedoeld voor de restauratie van groene monumenten op historische buitenplaatsen.

* Quirijn Verhoog. Levend verleden, renovatie van het rijksmonument Vondelpark (I). Vakblad GROEN.  Jg 69 (2007), nr.10, p. 42-46. Een overzicht van tien jaar renovatie Vondelpark. Wordt vervolgd met meer artikelen over de restauratie.

* Fon Habets. Grootschalig geometrische aanleg met karakteristiek Zuid Limburgs nutselement. Vakblad GROEN.  Jg 69 (2007), nr.12, p. 12-17.

Historisch Geografisch Tijdschrift Jg 25 (2007)

* Elyze Storms-Smeets. De locatiekeuze van Twentse fabrikantenbuitenplaatsen 1800-1950. Historisch Geografisch Tijdschrift Jg 25 (2007) nr. 1, p. 4-14.

Garden History 35 (2007); 2 nummers en 2 themanummers (zgn.supplementen) per jaar.

* Jan Woudstra. What is edging box? Towards greater authenticity in garden conservation projects. Garden History 35 (2007),2, p. 229-242. Over welke soort / cultivar buxus werd vroeger en wordt nu gebruikt?

Die Gartenkunst Jg 19 (2207); 2 nummers per jaar.

* Clemens Alexander Wimmer. Das Kreative in der Denkmalpflege. Die Gartenkunst Jg. 19, Heft 2 (2007), p. 363-373. Over starheid en creativiteit bij conservering en restauratie. Hoe ga je daar mee om?

* Klaus-Henning von Krosigk. Anmerkungen zum Pleasureground in Schlosspark von Dyck.  Die Gartenkunst Jg. 19, Heft 2 (2007), p. 374-380. Gaat natuurlijk niet over Nederlandse Tuinkunst, maar is wel interessant in verband met onze lustrumexcursie, zomer 2007.

Tuinhistorische tijdschriftartikelen 2007 (I)

Geplaatst op door
Beantwoorden

Vraag: wie reageert op deze weblog met het opsturen van titels van publicaties, om op weblog of in Nieuwsbrief te plaatsen? Aan het begin van het nieuwe jaar blik ik graag terug op het voorgaande jaar, en dan speciaal in de tijdschriften die zich bezig houden met de geschiedenis van de tuin- en landschapsarchitectuur. Deze keer keek ik nog eens terug in Bulletin KNOB; Vakblad Groen; Historische Woonsteden en Tuinen; Historisch Geografisch Tijdschrift; Garden History; Studies in the History of Gardens & Designed Landscapes; Die Gartenkunst. Natuurlijk zijn er veel meer artikelen verschenen die voor Cascade-vrienden interessant zijn. Veel verschijnt ook in tijdschriften van Historische Verenigingen, verspreid over het hele land. Dit is mijn lijstje en wij wachten op uw inbreng. Stuur titels, met of zonder foto als illustratie, naar onze  webmaster.  CO

Historische Woonsteden & Tuinen Jaargang 2007; verschijnt 4 x per jaar.

* Catharina van Groningen en Frieda Heijkoop. Vollenhoven en Hendrik van Lunteren: de vondst van drie onbekende kaarten. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, I, p. 12-17.  (al vermeld op de weblog van 2 september 2007; zie ook: Catharina van Groningen en Frieda Heijkoop. Vollenhoven: het ontstaan van een lusthof op de Utrechtse Heuvelrug in de eerste helft van de negentiende eeuw). Bulletin KNOB. Jg. 106. 2007, nr.2; en weblogs van 2 sept en 5 sept 2007)

* Heimerick Tromp, m.m.v. Peter Verhoeff. Voorstonden: de buitenplaats als permanente inspiratiebron. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, II, p. 22-29. Het artikel gaat over de ontwikkeling van de buitenplaats sinds 1977, door architect Egbert Hoogenberk, die een eigen filosofie heeft ontwikkeld, onder de naam xe2x80x98harmonische architectuurxe2x80x99. Het was moeilijk om de tuin van Springer exact te behouden.

* Joost S. H. Gieskes. De Japanse tuin in het landgoed Clingendael: aandacht voor de enige historische tuin in Japanse stijl in Nederland. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, III, p. 12-17. Joost Gieskes verdiept zich al jaren in deze materie en dit artikel geeft een mooi overzicht over alles wat de laatste jaren door aanhoudend onderzoek is gevonden.

* Jos Gommans. Kasteel Asten: xe2x80x9clxe2x80x99histoire se répètexe2x80x9d; opkomst en (vertraagd) verval van Kasteel Asten. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, IV, p. 18-21. Over de geschiedenis en de uitvoering van het masterplan voor de consolidatie van Kasteel Asten en omgeving. Een link met meer over Project Kasteellandschap Asten en een link naar het Masterplan.

Afbeelding: Ontwerp bloementuin of zuidtuin bij Huis Voorstonden, L.A. Springer (ca. 1918)  Bron: Speciale Collecties BWUR

Wordt vervolgd.

Hex een prinselijk landgoed ontsluierd (II)

Geplaatst op door
Beantwoorden

(vervolg op "Hex een prinselijk landgoed ontsluierd" (I), een notitie n.a.v. het verschijnen van het boek met genoemde titel; zie vorige weblog).

Naast de bijzondere rozen van Hex, waarover in 1995 al een boek verscheen met reproducties van de rozen-aquarellen van Elisabeth Dasnoy, met commentaar van Nanda dxe2x80x99Ursel, vragen de moestuinen en fruitbomen van Hex natuurlijk ook onze aandacht.

In het huisarchief bevindt zich een prachtig ontwerp van de moestuin (1789), waarop alle peren, appels, perziken, abrikozen, druiven, pruimen en kersen, elk afzonderlijk met een nummer verwijzend naar een bijbehorende fruitcatalogus, zijn vermeld. Het gaat hier dus niet om de boomgaard met hoogstambomen, maar om de moestuin en fruittuin. Het leifruit werd via xe2x80x98spaliersxe2x80x99 (espalier) of xe2x80x98gelintexe2x80x99 langs muren en vrijstaande hekwerken geleid; de dwergboompjes of naantjes stonden vrij tegenover de muren en hekken, langs de rechthoekige bedden, en worden xe2x80x98contraspalierenxe2x80x99 of xe2x80x98tegengelintexe2x80x99 genoemd. Op de bedden werden groenten, bessenstruiken en ander kleinfruit gekweekt.

Deze naantjes bleven, als we af moeten gaan op de vele prenten uit de 17de en 18de eeuw, meestal net manshoog, om het plukken van het fruit te vergemakkelijken. Naantjes zijn in het algemeen laag-geënte boompjes, maar volgens auteur werden ze op Hex uitsluitend door snoei in vorm gehouden.

De plattegrond uit 1789 doet erg denken aan de 18de eeuwse plattegrond van de fruittuin van Kasteel Amerongen (1745). In ieder geval zijn voor het vergelijken van de verschillende rassen ook de boeken Pomologia en Fructologia van Johann Hermann Knoop (Leeuwarden, 1758; Leeuwarden, 1763) erg aan te raden. Jammer dat deze boeken niet door de auteur werden geraadpleegd. Ze waren op fruitgebied het standaardwerk der Lage Landen in de 18de eeuw.

Tot slot: Het boek ziet er goed verzorgd uit, met schitterende fotoxe2x80x99s en prachtige kaarten en ontwerpen uit het huisarchief. Het is te hopen dat de auteur en/of de uitgever veel meer aandacht aan xe2x80x9cBelgische groene monumentenxe2x80x9d gaan besteden.  CO

Afbeelding: In-Enting der Boomen, rechts een laag-geënte boom.  Bron: Den Nederlandtsen Hovenier, Jan van der Groen (1670)